LIVE: Rënia e Assadit godet Iranin dhe Rusinë – Moska merr një vendim të menjëhershëm!

Rusia, aleatja kryesore e Sirisë që kishte dhënë asistencë të konsiderueshme ushtarake për regjimin e Assad raportohet se ka nisur të tërhiqet nga porti i saj strategjik atje, për përmbysjes së papritur të regjimit nga një ofensivë e shpejte rebele.

Largimet e Rusisë nga baza strategjike në Tartous, vjen pas largimit të Assad nga vendi dhe vendosja e tij në Moskë si azilant.

Rrjeti mbikqyrës i analistëve detarë Naval News njoftonte se një nga luftanijet ndihmëse Yelena –  ishte nisur nga porti mëngjesin e sotëm, dhe do të ndiqet nga të tjera së shpejti.

Yelena është luftanije mbështetëse furnizimi me karburant dhe punon me flotën ruse të Mesdheut. Ajo do të kthehet në Rusi duke kaluar nga Mesdheut dhe më pas deti Balltik.

Ndërkohë rebelet në vend avancojmë në dukje pa u ndalur që prej nisjes së ofensivës më 27 nëntor.

Komentues ushtarakë rusë thonë se lëvizjet bëhen për stërvitje detare në Lindje të Mesdheut, por ministria e mbrojtjes ka mohuar arsyetimin.

Baza ruse në Siri ishte ndërtuar fillimisht në vitin 1971 nga Bashkimi Sovjetik, dhe u mbyll pas rënies së BRSS në 1991.

Një fotografi e dëmtuar e Presidentit të rrëzuar sirian Bashar Al-Assad në dyshemenë e aeroportit ndërkombëtar në Qamishli, Siri, më 9 dhjetor, 2024/Reuters

Ndajeni

 Print

Rrëzimi i Presidentit sirian Bashar al-Assad i dha një goditje të fuqishme rrjetit të ndikimit të Iranit në Lindjen e Mesme, por Shtetet e Bashkuara, vendet arabe dhe Izraeli tani mund të përballen me rrezikun e destabilizimit dhe ardhjen e forcave ekstremiste në krye të Sirisë.

Presidenti i Shteteve të Bashkuara Joe Biden e përshëndeti rrëzimin e Bashar al-Assadit duke e quajtur atë “një akt themelor të drejtësisë” për “një regjim që torturoi dhe vrau qindra mijëra sirianë të pafajshëm”, dhe rënien e tij ai e quajti një “moment historik për popullin e vuajtur sirian”. Por ai tha se ky është edhe një moment “rreziku dhe pasigurie”.

“Në ditët në vijim, Shtetet e Bashkuara fillimisht do të mbështesin fqinjët e Sirisë, Jordaninë, Libanin, Irakun dhe Izraelin në rast të ndonjë kërcënimi nga Siri gjatë kësaj periudhe tranzicioni”, deklaroi Presidenti Biden.

Grupi kryesor që i dha fund sundimit 50 vjeçar të familjes Assad në Siri, është organizata Hayat Tahrir al-Sham, një grup sunni që në të kaluarën ishte i lidhur me Al Kaidën, organizatën e shpallur terroriste nga qeveria amerikane dhe Kombet e Bashkuara.

Sipas diplomatëve dhe analistëve perëndimorë tani ekziston shqetësimi se kryengritësit mund të vendosin në pushtet një qeveri ekstremiste islamike, apo një qeveri që nuk do të mund t’u bëjë ballë forcave radikale në një vend si Siria të përbërë nga sekte dhe grupe të ndryshme etnike, ku secila prej tyre mbështetet nga një fuqi rajonale.

Ekspertët perëndimorë janë të shqetësuar se mungesa e rendit dhe ligjit në Siri do të mundësojë rikthimin e grupeve ekstremiste si ‘Shteti Islamik’, që në vitin 2014 pushtoi pjesë të mëdha të territorit të Sirisë dhe Irakut në përpjekje për të themeluar Kalifatin islamik, para se të dëboheshin nga koalicioni i udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara në vitin 2019.

Presidenti i zgjedhur i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump reagoi të dielën përmes një postimi në platformën e tij sociale:

“Assadi u largua. Ai braktisi vendin e tij. Mbrojtësi i tij, Rusia e Vladimir Putinit nuk ishte e interesuar ta mbronte më”, shkroi zoti Trump.

Një ditë më parë, zoti Trump kishte shkruar se: “Siria është rrëmujë. Por ky vend nuk është miku ynë dhe Shtetet e Bashkuara nuk duhet të përfshihen. Kjo nuk është beteja jonë”.

Të dielën, forcat amerikane kryen disa sulme ajrore në Siri kundër pjesëtarëve të Shtetit Islamik për të parandaluar avancimin e tyre.

Aleatët e Assadit, Teherani dhe Moska, që e mbajtën atë në pushtet në 13 vitet e fundit përmes përkrahjes ushtarake, po ashtu reaguan ndaj situatës së re të krijuar në Siri.

Për Teheranin, rënia e Assadit është një humbje e madhe për ndikimin e tij në rajon, pasi i pamundëson Iranit që të vazhdojë armatosjen e grupeve militante, në veçanti Hezbollahut në Liban.

Ministri i Jashtëm i Iranit, Abbas Araghchi tha se Irani ishte befasuar siç tha ai nga “dështimi” i ushtrisë siriane për t’iu kundërpërgjigjur ofensivës.

“Po përcjellim zhvillimet për të parandaluar çështjet që na interesojnë. Ato përfshijnë mundësinë e një lufte të re civile apo një lufte mes fiseve të ndryshme dhe shpërbërjen e Sirisë, apo kolapsin e plotë të saj, që do ta shndërronte atë në qendër dhe vendstrehim për terroristët”, deklaroi ai.

Zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov deklaroi të hënën se Presidenti rus Putin personalisht mori vendimin për t’i ofruar azil Assadit dhe familjes së tij dhe tha se Moska po bënë hapat për të siguruar bazat ushtarake ruse në Siri.

Siria ishte baza kryesore e Moskës në Lindjen e Mesme. Baza detare në Siri ishte pika kryesore në Detin e Mesdheut përmes të cilës Rusia dërgonte njësitë e kontraktuara ushtarake në Afrikë.

Në fjalimin e tij para banorëve të mbledhur në qendër të Damaskut të dielën, udhëheqësi i kryengritësve në Siri, Abu Mohammed al-Golani u premtoi atyre një kapitull të ri për rajonin, në të cilin Siria do të shndërrohej në “shembullin e një shteti islamik”.

Ekspertët dhe diplomatët paralajmërojnë se përçarjet ndërmjet grupeve të ndryshme në Siri mund të përshkallëzojë në një konflikt të hapur siç kishte ndodhur në Libi pas rënies së Gaddafit apo Sadamit në Irak, me ndikim të thellë në Liban, Turqi, Irak dhe Jordani./VOA

Me fillimin e ditës, Damasku po zgjohej ngadalë, por nga mesdita, qyteti ishte i zënë me shumë njerëz në rrugë. Ka një humor festiv - me disa rebelë që mblidhen përreth, shumë civilë qëllojnë në ajër dhe këndojnë këngë revolucionare.

Luftëtarët e HTS janë vendosur për të mbrojtur ndërtesat qeveritare, si Banka Qendrore në sheshin kryesor, shkruan BBC, përcjell “Bota sot”.

Një luftëtar me të cilin fola tha se detyra e tyre kryesore ishte të çlironin vendin nga Asadi dhe tani ata mbrojnë pronën e tij sepse i përket të gjithë njerëzve.

Disa gjëra si restorantet dhe dyqanet po hapen sërish sot, njerëzit e zakonshëm po rifitojnë besimin dhe dalëngadalë po dalin të praktikojnë jetën e tyre të përditshme.

Flamuri rebel sirian u ngrit nga stafi në ambasadën e vendit në Moskë të hënën pasi forcat rebele morën kontrollin e Damaskut në fundjavë.

Rusia ka qenë një nga aleatët më të vendosur të Sirisë dhe diktatori Bashar al-Assad iku me shpejtësi në vend të dielën pas rënies së regjimit të tij, thanë burimet, shkruan CNN, përcjell “Bota sot”.

Shërbimet ruse të sigurisë në ambasadë i thanë CNN se ajo ishte ende funksionale.

Pas rënies së regjimit të Asadit, sirianët u derdhën në rrugët e kryeqytetit Damask për të festuar. Luftëtarët e opozitës parakaluan mbi tanke dhe gjuajtën të shtëna festive, ndërsa banorët brohoritnin dhe mbanin shenja paqeje për të shënuar kthesën mahnitëse dhe të papritur për vendin, i cili ka pësuar një luftë brutale civile që nga viti 2011.

Kremlini qëndroi i heshtur për vendndodhjen e Bashar al-Assad të hënën, duke refuzuar të komentojë publikisht vendimin e Rusisë për t'i dhënë azil presidentit të rrëzuar sirian.

“Nuk kemi asgjë për të thënë për vendndodhjen e zotit Assad për momentin”, u tha gazetarëve zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov, duke dhënë pak qartësi, shkruan CNN, përcjell “Bota sot”.

I pyetur nëse vendimi për dhënien e azilit është marrë nga presidenti Vladimir Putin, Peskov u përgjigj: “Natyrisht, vendime të tilla nuk mund të merren pa kreun e shtetit. Është vendimi i tij. Por nuk kam asgjë për t'ju thënë këtu."

Një burim zyrtar në Rusi i tha CNN të dielën mbrëma se Assad dhe familja e tij mbërritën në Moskë pasi iu dha azili në Rusi për atë që media shtetërore shpjegoi se ishte "arsye humanitare".

I pyetur për potencialin e Putinit ballë për ballë me Assadin, Peskov tha se "nuk ka një takim të tillë në orarin zyrtar të presidentit" dhe nuk pranoi të specifikojë kohën e takimit të tyre të fundit.

Kremlini pranoi sfidat që rrethojnë bazat e tij ushtarake në Siri, duke thënë se "çdo gjë e mundshme është duke u bërë tani për të kontaktuar ata që mund të ofrojnë siguri".

Në lidhje me nëse Rusia shpreson të mbajë bazat e saj ushtarake në Siri, Peskov tha se ishte "shumë herët për të folur për këtë", duke shtuar se "do të nevojitet një bisedë serioze me ata që do të kenë pushtetin".

"Ajo që ndodhi ndoshta e habiti të gjithë botën dhe ne nuk bëjmë përjashtim," tha ai, duke komentuar humbjen e shpejtë të mbështetjes për Asadin midis ushtrisë dhe forcave të sigurisë siriane.

Rrëzimi befasues i regjimit brutal të Assadit në Siri, një biznes familjar që nga vitet 1970, është një tërmet gjeopolitik që krijon fitues dhe humbës në mbarë botën. Në fillim, humbësit:

Irani është një humbës i madh. Siria ka qenë një aleat i ngushtë dhe një lidhje jetike e transportit tokësor me Libanin dhe Hezbollahun. Irani mbështeti Sirinë kur presidenti Bashar al-Assad luftoi për të mbetur në pushtet gjatë luftës së tmerrshme civile të vendit dhe e përdori Sirinë për të projektuar pushtetin përreth rajonit. Irani është dobësuar keq në muajt e fundit, dhe kjo shton ndjesinë se regjimi i Iranit është i dobësuar dhe sigurisht një fuqi më e vogël.

Edhe Rusia humbet një aleat të rëndësishëm dhe me sa duket do të humbasë edhe bazat e saj ushtarake në Siri. Në vitin 2015, Moska ndërhyri ushtarakisht për të mbështetur regjimin e Asadit në luftën civile, duke hedhur bomba mbi objektivat civile dhe duke shtuar mungesën e popullaritetit në mesin e qytetarëve. Rusia vlerëson veçanërisht bazën e saj detare në Tartus, e cila i lejon të mbështesë anijet luftarake në Detin Mesdhe.

Hezbollahu e mbështeti Assadin në luftën civile siriane dhe varej nga armët e dërguara nga Irani përmes Sirisë në Liban. Regjimi i Asadit për disa dekada ndërhyri dhunshëm në politikën libaneze. Thënë kjo, Hezbollahu mbetet një forcë e rëndësishme në Liban, edhe nëse dobësohet.

Sekti alavit në Siri, një degë e islamit shiit që përbën ndoshta 10 për qind ose më shumë, tani do të jetë në rrezik. Asadët ishin alavitë dhe alavitët ishin të urryer për privilegjet që gëzonin.

Të krishterët sirianë, të cilët në një farë mase ishin mbrojtur nga Asadët, gjithashtu mund të jenë në shënjestër, dhe gratë do të humbasin të drejtat. Forcat triumfuese nuk janë talebanët, por ata janë një hap në atë drejtim. Thënë kjo, lufta civile në Siri i lëndoi të gjithë, përfshirë gratë dhe të krishterët.

Dhe kush janë fituesit ndërsa Siria ndryshon duar?

Islamistët myslimanë sunitë janë shtypur egërsisht në Siri për dekada dhe më në fund ata janë në krye të vendit. Udhëheqja e re ka forca që ishin përfshirë në Shtetin Islamik dhe Al Kaedën, edhe pse ata e kanë mohuar atë ekstremizëm. Është shumë herët për të qenë të sigurt.

Izraeli fiton, të paktën për një farë kohe, nga dobësimi i armiqve si Irani dhe Hezbollahu, për të mos përmendur vetë regjimin e Asadit. Por të kesh një regjim islamik të vijës së ashpër në vendin fqinj, nëse ky është drejtimi që shkon Siria, mund të mos jetë gjë e mirë në afat të gjatë.

Turqia fiton ndikimin e fqinjit. Mund ta përdorë atë ndikim për të tentuar të frenojë kurdët në rajon.

Shtetet e Bashkuara mund të fitojnë gjithashtu në kuptimin që Rusia dhe Irani janë humbës të qartë, por shumë varet nga ajo që do të vijë më pas. Shpresohet që Austin Tice, një gazetar amerikan që besohet i burgosur në Siri nga viti 2012, mund të lirohet dhe të lejohet të kthehet në shtëpi. Lirimi i tij do të ishte një mënyrë për udhëheqjen e re të Sirisë për të treguar mirëbesim.

Kushdo që vlerëson të drejtat e njeriut duhet të ndiejë lehtësim me largimin e regjimit të Asadit. Por ne kemi parë gjithashtu se si islamistët e linjës së ashpër mund të sundojnë në Afganistan dhe gjetkë, dhe kam frikë nga sulmet hakmarrëse në Siri. Pra, brohoritje për përmbysjen e Asadit, por kujdes për atë që vjen më pas. Ndonjëherë ajo që pason një regjim të tmerrshëm është po aq e keqe, apo edhe më keq. / bota.al

Sulmet të shumta janë dëgjuar në orët e para të mëngjesit të së hënës, në kryeqytetin e Sirisë, Damask, sipas një ekipi të CNN, transmeton “Bota sot”.

Nuk ishte menjëherë e qartë se kush i kishte kryer sulmet.

Reuters raportoi se Izraeli kishte kryer tre sulme ajrore në kryeqytetin sirian të dielën, duke cituar dy burime rajonale të sigurisë.

Ushtria izraelite nuk pranoi të deklarohet kur u pyet nga CNN nëse kishte kryer sulme ndaj Damaskut

Disa vende kanë interesa gjeopolitike për të ardhmen e Sirisë, duke përfshirë aleatët e Presidentit Assad, ku disa prej tyre thonë se do të luajnë një rol në mbështetjen e një qeverie të re.

Rusia, e cila thuhet se i ka dhënë Asadit dhe familjes së tij azil në Moskë, ka thënë se bazat e saj ushtarake në vend janë në "gadishmëri të lartë", por një burim i paidentifikuar i Kremlinit i ka thënë mediave ruse se siguria e tyre është garantuar nga rebelët. Moska po bën thirrje për një takim urgjent të Këshillit të Sigurimit të OKB-së për të diskutuar se çfarë do të ndodhë më pas, raporton BBC, transmeton "Bota sot".

Irani, i cili gjithashtu mbështeti regjimin e Asadit, ka thënë se pret që marrëdhëniet "miqësore" me Sirinë të vazhdojnë. Në një deklaratë, ministria e saj e jashtme bën thirrje për "fillimin e dialogut kombëtar që përfshin të gjitha segmentet e shoqërisë siriane për të krijuar një strukturë gjithëpërfshirëse qeverisëse që përfaqëson të gjithë sirianët".

Turqia, e cila mbështet disa nga grupet rebele, thotë se do të "intensifikojë" përpjekjet për të ndihmuar në sigurimin e të ardhmes paqësore dhe të qëndrueshme të Sirisë në ditët në vijim. Ministri i Jashtëm Hakan Fidan thotë se kjo përfshin kërkimin e një mënyre për të riatdhesuar miliona sirianë që kanë ikur gjatë luftës civile – shumë prej të cilëve kanë përfunduar në Turqi.

Presidenti amerikan Joe Biden, ndërkohë, ka thënë se Siria po përballet me një moment "mundësie historike", por Amerika është gjithashtu e shqetësuar për një vakum të mundshëm pushteti dhe tashmë ka goditur ato që thotë se janë zona në Sirinë lindore ku grupi terrorist i Shtetit Islamik po rimëkëmbet veten. .

Vende të tjera, duke përfshirë Kinën, thonë se po ndjekin nga afër zhvillimet në Siri.

Ka pak më shumë se një ditë që kur forcat rebele në Siri deklaruan se qeveria kishte rënë pasi pushtuan kryeqytetin, Damaskun.

Presidenti Bashar al-Assad, i cili u largua me mbylljen e rebelëve, tani mendohet të jetë në Rusi, pasi i është ofruar azil, raporton BBC, transmteon "Bota sot".

Ndërkohë, komuniteti ndërkombëtar po përpiqet të vlerësojë situatën.

Si dhe mënyrën se si të ndërveprojë me fraksionet e ndryshme rebele.

Ka pasur pak lotë të derdhur për regjimin e Asadit. Presidenti Macron i Francës tha se një shtet barbar kishte rënë.

Kancelari Scholz i Gjermanisë tha se populli sirian kishte vuajtur tmerrësisht dhe fundi i Asadit ishte një lajm i mirë. Por, kjo kënaqësi u tejkalua nga shqetësimi për atë që mund të vinte më pas.

I dërguari i posaçëm i Kombeve të Bashkuara për Sirinë, Geir Pedersen, tha se ishte një moment vetëm i "shpresës së kujdesshme" dhe theksoi nevojën për një tranzicion të qëndrueshëm.

Vendet arabe të Gjirit – të cilat kishin riparuar marrëdhëniet me Assadin në vitet e fundit – e shikonin me nervozizëm perspektivën e një Sirie të udhëhequr nga islamistët, raporton BBC, transmeton "Bota sot".

Ministria e Jashtme e Katarit shprehu "shqetësim të madh" dhe bëri thirrje që uniteti i Sirisë të mbrohet.

Një diplomat i lartë i Emirateve, Anwar Gargash, shpresonte se grupet e ndryshme atje mund të punonin së bashku.

Vendet me interes të drejtpërdrejtë theksuan vazhdimësinë.

SHBA ka forca ushtarake në Sirinë lindore dhe një zyrtar i lartë i Pentagonit tha se ata do të mbeten atje për të luftuar grupin e Shtetit Islamik, i cili, pranoi ai, mund të shfrytëzojë kaosin për të rritur operacionet e tij.

Turqia pret më shumë se tre milionë refugjatë sirianë dhe ministri i jashtëm i vendit, Hakan Fidan, tha se ata tani mund të kthehen në shtëpi.

Ai tha gjithashtu se Turqia do të vazhdojë të luftojë grupet kurde në Siri që vendi i tij i cilëson si terroristë.

Sa i përket aleatëve të Asadit, Rusisë dhe Iranit, shefja e punëve të jashtme të BE-së, Kaja Kallas, tha se të dy ishin të dobësuar. Ministria e Jashtme e Rusisë tha se dy objektet e saj ushtarake në Siri ishin në gatishmëri të lartë, por nuk kishte asnjë kërcënim serioz.

Presidenti i sapozgjedhur Donald Trump tha se rënia e Asadit nënkuptonte se presidenti Putin duhet të binte dakord për një armëpushim të menjëhershëm në Ukrainë.

Irani - i cili ka humbur lidhjen e tij territoriale me Hezbollahun në Liban - tha, pa ironi, populli sirian duhet të përcaktojë të ardhmen e tij "pa asnjë ndërhyrje shkatërruese apo imponim të jashtëm".