Rreth një në 36 fëmijë në Shtetet e Bashkuara janë në spektrin e autizmit, por shkencëtarët ende nuk e dinë pse truri i disa fëmijëve zhvillohet ndryshe nga ai neurotipik. Tani, hulumtimi i ri sugjeron se ekspozimi ndaj llojeve të caktuara të ndotjes gjatë zhvillimit kyç në periudhën gjatë shtatzënisë dhe fëmijërinë e hershme mund të jenë njëra nga arsyet.
Rishikimi shkencor i botuar në revistën “Brain Medicine”, zbuloi se ndotësit e zakonshëm të ajrit – si grimcat e imta dhe oksidet e azotit – mund të shkaktojnë një sërë ngjarjesh biologjike që mund të kontribuojnë në çrregullimin e spektrit të autizmit (ASD), shkruan burimi Very Well Health përcjell Gazeta Shneta.
Ky rishikim i veçantë identifikoi disa rrugë në trup ku ndotja mund të ndikojë potencialisht në zhvillimin e fetusit.
Ato përfshijnë gjëra të tilla si reaksionet biologjike që mund të kenë një efekt toksik në qeliza, inflamacioni në tru dhe trup, një ndërprerje në sinjalet kimike midis qelizave nervore, ndryshime në ADN dhe ndërprerje të disa kimikateve dhe reaksioneve kimike në trup.
“Ekspozimi ndaj ndotësve të ajrit është i lidhur me inflamacionin sistemik, i cili mund të ndikojë në zhvillimin e trurit në mitër dhe në fillim të jetës”, tha për Verywell, Dr. Stefania Papatheodorou, profesoreshë e asociuar në epidemiologji në Shkollën e Shëndetit Publik Rutgers.
Ndotja e ajrit mund të ndikojë gjithashtu në funksionin e enëve të gjakut dhe rrjedhjen e gjakut tek gratë shtatzëna, gjë që më pas mund të ndikojë tek fetusi në zhvillim. “Ndotja e ajrit mund të ndikojë gjithashtu në funksionin e placentës, e cila mund të ndryshojë zhvillimin dhe rritjen e fetusit,” tha Dr. Papatheodorou.
Rishikimi zbuloi se grimcat e vogla – veçanërisht PM2.5, një përzierje e grimcave në ajër që janë 2.5 mikrometra ose më pak në diametër, dhe gazi toksik i oksidit nitrik – mund të kalojnë placentën dhe të ndikojnë në zhvillimin e trurit të fetusit.
Kjo do të thotë se ndotja e ajrit mund të ketë një ndikim të drejtpërdrejtë në fetusin në rritje, tha Dr. Kelly Bakulski, PhD, profesor i asociuar i epidemiologjisë në Shkollën e Shëndetit Publik të Universitetit të Miçiganit.
Ky rishikim nuk është i vetmi hulumtim që lidh autizmin dhe ndotjen e ajrit. Një analizë e vitit 2019 e 132,256 foshnjave dhe ekspozimit të nënave të tyre ndaj ndotjes gjatë shtatzënisë gjeti një lidhje midis ekspozimit të oksidit nitrik dhe një diagnoze ASD.
Një studim rast-kontroll i publikuar në 2020 zbuloi se ekspozimi ndaj ozonit gjatë tremujorit të tretë dhe ekspozimi ndaj PM2.5 gjatë vitit të parë të jetës ishin të dyja të lidhura me një rrezik më të madh të ASD.
