Në këtë fazë, për Kosovën është jetike të përqendrohet në forcimin e institucioneve të saj sipas standardeve evropiane dhe ndërkombëtare. Duke ndërtuar besueshmëri dhe partneritete strategjike me BE-në dhe organizatat kryesore globale, Kosova mund të sigurojë një të ardhme më të qëndrueshme dhe të suksesshme. Bajraktarizmi si qasje fragmentare dhe emocionale shpesh dëmton imazhin dhe objektivat afatgjata të një shteti të vogël si Kosova.
Për të pasur një qasje të mençur dhe strategjike, Kosova duhet të fokusohet te këto prioritete:
Të vazhdojë reformat për përmbushjen e kritereve të BE-së, duke përmirësuar drejtësinë, ekonominë dhe sundimin e ligjit.
Të rrisë bashkëpunimin me partnerët ndërkombëtarë për të siguruar njohje të reja dhe mbështetje në organizata globale.
Të bashkëpunojë me SHBA-në dhe vendet e fuqishme evropiane për të forcuar mbështetjen ndaj pavarësisë dhe sovranitetit të saj.
Të thellojë përfshirjen në NATO, OKB dhe organizata të tjera për të konsoliduar pozitën ndërkombëtare.
Shembuj konkretë të qasjeve të suksesshme:
Marrëveshja e Brukselit (2013) tregoi rëndësinë e ndërmjetësimit të BE-së në sigurimin e normalizimit të marrëdhënieve. Vazhdimi i dialogut është kyç për njohjen e plotë dhe anëtarësimin në organizata si OKB.
Marrëveshja e Uashingtonit (2020) tregoi fuqinë e bashkëpunimit strategjik me SHBA-të. Kosova duhet të vazhdojë të ndërtojë marrëdhënie të ngushta për investime dhe njohje të reja.
Anëtarësimi në NATO dhe BE
Shembulli i Shqipërisë në NATO tregon përfitimet e angazhimit të vendosur për anëtarësim. Kosova duhet të ndjekë hapat drejt Partneritetit për Paqe dhe të modernizojë Forcën e Sigurisë.
Rritja e diplomacisë aktive
Përvoja e UNESCO-s (2015) theksoi rëndësinë e koalicioneve diplomatike. Kosova duhet të adresojë dobësitë dhe të punojë më afër me shtetet që ende nuk e kanë njohur.
Rastet krahasuese:
Mali i Zi dhe NATO – Anëtarësimi në NATO (2017) tregoi se reforma dhe angazhimi ndërkombëtar mund të kapërcejnë pengesat.
Gjermania dhe Polonia – Normalizimi i marrëdhënieve pas Luftës së Dytë Botërore është shembull i dialogut të vazhdueshëm për të tejkaluar të kaluarën.
Sllovenia dhe diplomacia aktive – Sllovenia, përmes një diplomacie të fuqishme, siguroi anëtarësimin në BE dhe NATO, duke u bërë model rajonal.
Izraeli dhe mbështetja e SHBA-ve – Kosova mund të përfitojë nga modeli i lobimit dhe mbështetjes strategjike nga një aleat kryesor si SHBA-ja.
Irlanda dhe reformat ekonomike – Fokusimi në transparencë dhe zhvillim ekonomik e transformoi Irlandën nga një vend në vështirësi në një ekonomi të suksesshme.
Kosova nuk mund të ndjekë qasje të bazuara në emocione ose individualizma, por duhet të përqendrohet në politika të strukturuara, diplomaci aktive dhe reforma të qëndrueshme. Duke mësuar nga përvojat ndërkombëtare dhe duke ndërtuar partneritete strategjike, Kosova mund të forcojë pozitën e saj në skenën globale dhe të sigurojë stabilitetin e saj afatgjatë.
Kosovës i duhet më pak populizëm dhe më shumë përkushtim ndaj realitetit. Liderët e saj shpesh simulojnë një dije që nuk e zotërojnë, duke u paraqitur sikur kanë zgjidhje, kur në fakt bota tashmë e ka kuptuar se nuk kanë. Kjo mund të përshkruhet si “puna e mbarë pa mua,” ku veprimet kryhen pa përfshirjen e popullit, megjithëse mbulohen me retorikë në emër të tij. Kjo qasje jo vetëm që dëmton besimin, por edhe bie ndesh me interesat reale të qytetarëve.
