Italia ka investuar "në mënyrë të konsiderueshme" në Kosovë, edhe nga pikëpamja financiare, prandaj do të vazhdojë të mbështesë zhvillimin dhe integrimin evropian të Vendit nga i cili pret një angazhim "konstruktiv" mbi reformat dhe dialogun me Serbinë. Kështu ka deklaruar Ambasadori italian në Kosovë, Antonello De Riu, në një intervistë për “Agenzia Nova”.
De Riu - i cili është kthyer në Kosovë si Ambasador në fund të shtatorit 2021, pasi kishte qenë atje si diplomat për disa misione nga fundi i viteve ‘90 dhe fillimi i viteve 2000 - gjeti një përparim të rëndësishëm nga pikëpamja socio-ekonomike, i bërë në këtë periudhë kohore nga Vendi i ri ballkanik, duke shpresuar në një numër më të madh të vizitave jashtë Vendit nga ministrat kosovarë edhe me qëllim të ofrimit të një "imazhi të ndryshëm" të Kosovës në krahasim me atë që lidhet me të kaluarën konfliktuale.
“Kosova duket se ia ka dalë të menaxhojë përhapjen e pandemisë Covid-19 më mirë se vendet e tjera të rajonit, edhe pse duhet të vazhdojë të insistojë në vaksinimin duke parë se deri më 4 dhjetor, 42.7 për qind e qytetarëve janë vaksinuar me dozën e dytë. Pandemia pati ndikim edhe në marrëdhëniet tregtare dypalëshe mes Italisë dhe Kosovës, të cilat, sipas Ambasadorit, ‘në përgjithësi mbeten pozitive’. ‘Sipas të dhënave të përkohshme të Instat-it – theksoi De Riu -, në gjashtëmujorin e parë të vitit 2021, shkëmbimi tregtar mes Italisë dhe Kosovës ishte i prej 100 milionë euro, një rritje prej 106 për qind krahasuar me gjysmën e parë të vitit 2020. Në vitin 2020 tregtia dypalëshe arriti në 133 milionë. euro, me një rënie prej 9.9 për qind krahasuar me vitin 2019, rënie kjo kryesisht si pasojë e efekteve të mbylljes së parë në të dy vendet dhe në Evropë në përgjithësi. Sigurisht, sektori ekonomik është ai ku bashkëpunimi ynë shënon perspektivat më interesante të rritjes. Dhe nuk e kam fjalën vetëm për rritjen e eksporteve dhe importeve të mallrave, por edhe për mundësinë që investitorët italianë të fokusohen në tregun kosovar, i cili paraqet marrëdhënie reciproke interesante me ekonominë tonë: e kam fjalën për taksimin e favorshëm, koston relativisht të ulët të punës. në prani të punëtorëve të rinj dhe të kualifikuar”, tha ai.
“Sfidat janë të shumta dhe kërkuese”, vazhdoi ambasadori, duke iu përgjigjur pyetjes për reformat që i nevojiten Kosovës për përparimin në integrimet evropiane.
“Nuk bëhet fjalë vetëm për përshtatjen e institucioneve të saj dhe kornizave kombëtare ligjore me standardet evropiane – shpjegoi ai – por për shkrirjen dhe asimilimin së bashku të vlerave dhe parimeve që janë themeli i Bashkimit Evropian. Më pas, reformat duhet të shoqërohen me veprim efikas në luftën kundër krimit të organizuar dhe korrupsionit, tema të cilave – duhet njohur – qeveria e udhëhequr nga kryeministri Albin Kurti u ka dhënë prioritet absolut. Kjo nuk është një zgjedhje dytësore, në një rajon ku krimi dhe korrupsioni janë plagë të vërteta, të cilat kanë kosto shumë të larta sociale dhe shkaktojnë mosbesimi të qytetarëve ndaj institucioneve, duke larguar në të njëjtën kohë kompanitë dhe investitorët privatë. Është e qartë se është edhe tema tjetër e madhe, ajo e dialogut me Beogradin, për të cilën duhen përpjekje të domethënë se nga të dyja palët”, tha Ambasadori De Riu, duke folur për nevojën e një qasjeje “konstruktive” dhe “kreative”, që për Prishtinë nuk do të thotë heqje dorë nga “e drejta e patjetërsueshme e sovranitetit”, por demonstrim i vullnetit për një angazhim konkret për zgjidhjen e situatës. Duke iu përgjigjur pyetjes për reformën në drejtësi në Kosovë, Ambasadori theksoi se “në raportin e fundit të Komisionit evropian, të publikuar në tetor, vërehet njëfarë progresi, por edhe rruga e gjatë për të bërë në këtë fushë. Si në shumë vende të tjera - tha ai -, pandemia i ka ngadalësuar proceset dhe në synimet e qeverisë së re kosovare ka projekte, siç është i ashtuquajturi vetting-u i gjyqtarëve dhe prokurorëve, për të cilat duhet të thellohet reflektim. Përvoja në Itali, siç ndodh në Shqipëri, sigurisht që mund të përdoret mirë dhe në këtë kuptim po bëjmë disa programe të asistencës me Guardia di Finanza. Për reformën më të gjerë të drejtësisë kosovare, gurët e themelit mbeten standardet evropiane dhe inputet e Komisionit të Venecias”.
Ambasadori italian në Prishtinë, në intervistën për “Agenzia Nova”, më pas ka shpresuar në progres drejt liberalizimit efektiv të vizave për qytetarët kosovarë në BE. “Kjo ka qenë dëshira jonë prej kohësh. Dhe është edhe ajo i Komisionit Evropian, që në raportin e tetorit konfirmoi vlerësimin e tij të mëparshëm, duke kërkuar që Këshilli të rifillojë diskutimin për këtë çështje. Shiko, liberalizimi i vizave për vendet e Ballkanit, i nisur në vitin 2008, ishte një nga investimet më të rëndësishme strategjike që Bashkimi Evropian ka bërë në rajon gjatë 20 viteve të fundit. U ka mundësuar shoqërive civile dhe kompanive të rajonit të ndërveprojnë lirshëm me ato evropiane dhe të shpalosin të gjithë potencialin e tyre të jashtëzakonshëm. Është urimi i Italisë që tani mund ta përfundojmë atë investim strategjik duke njohur të njëjtin liberalizim edhe për qytetarët kosovarë”. Duke komentuar nismën "Ballkani i hapur", që synon të krijojë një zonë të lëvizjes së lirë në rajon, por për momentin e kufizuar në Serbi, Shqipëri dhe Maqedoninë e Veriut, De Riu theksoi se zgjedhja për t'u bashkuar me të është "një vendim sovran i autoriteteve kosovare. Në përgjithësi - saktësoi ai - ne e shikojmë pozitivisht çdo nismë që favorizon integrimin rajonal; e rëndësishme është që të mos përjashtojë askënd dhe të mos përbëjë alternativë ndaj mekanizmave të tjerë të bashkëpunimit rajonal që prekin të njëjtat tema”.
Ambasadori më pas iu përgjigj disa pyetjeve për rolin ndërmjetësues të Bashkimit Evropian në marrëdhëniet mes Kosovës dhe Serbisë, edhe lidhur me pesë vendeve anëtare – Spanjës, Greqisë, Qipros, Sllovakisë dhe Rumanisë – të cilat nuk e njohin pavarësinë e Prishtinës. “Nuk ka qëndrim unanim, është e vërtetë, por sigurisht që ka një qëndrim të një shumice shumë të madhe: Kosova njihet nga 22 nga 27 shtete të BE-së dhe ndërmjetësimi që po bën Brukseli, përmes Përfaqësuesit Special Miroslav Lajcak, gëzon mbështetjen e të gjitha shteteve anëtare, pa përjashtim”, tha De Riu, sipas të cilit “është thelbësore që kjo rrugë e pajtimit të shikohet me largpamësi dhe me frymë të hapur. Dialogu i lehtësuar nga Bashkimi Evropian me Kosovës dhe Serbisë - tha Ambasadori - është një mundësi me rëndësi historike, të cilën të dyja palët tani duhet ta pranojnë seriozisht, duke u angazhuar në mirëbesim në proces dhe me njëra-tjetrën për të arritur në një marrëveshje finale që kënaq dy Vendet dhe qytetarët e tyre. Në veçanti, të dyja palët duhet të shmangin retorikën, para dhe pas takimeve, që mbyll hapësirën për negociata dhe kufizon potencialin për ndryshime.
Po ashtu, sipas Ambasadorit italian në Prishtinë, "kriza e targave" së fundmi ka treguar se "sa i rëndësishëm është roli i BE-së dhe sa i rëndësishëm është koordinimi me partnerët kryesorë duke përfshirë Italinë dhe organizatat e tjera ndërkombëtare që veprojnë këtu, si NATO me misionin e KFOR-it. Sa i përket situatës së sigurisë në kufirin ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, normalisht i referohemi një konteksti të qëndrueshëm, por ende të brishtë, ku tensionet e vogla mund të çojnë lehtësisht në aksidente. Gjithashtu në këtë rast është e vështirë të imagjinohet një stabilizim pa një marrëveshje gjithëpërfshirëse mes Prishtinës dhe Beogradit dhe normalizimin e marrëdhënieve të tyre”. Tetorin e kaluar, Italia hoqi dorë nga komanda e misionit të KFOR-it, që iu besua për herë të parë Hungarisë, pas disa vitesh. “Vëmendja italiane për Kosovën dhe rajonin mbetet e pandryshuar: dëshmi për këtë është fakti se kontingjenti ynë në KFOR nuk ka pësuar asnjë ndryshim pas kalimit të komandës”, siguroi Ambasadori, duke theksuar se “gjatë këtij viti të drejtimit nga hungarezët, vendi ynë mban pozitën e zv. Komandanti nga gjeneral brigade Luca Piperni dhe nga vjeshta e ardhshme do ta ketë prapë komandën. Ky është një kontribut strategjik për Italinë, që edhe falë punës së grave dhe burrave me uniformë, gëzon vlerësim të madh nga të gjithë bashkëbiseduesit institucionalë dhe nga popullata vendase”, përfundoi De Riu.
