Në hijen e bisedimeve për rrugën evropiane dhe vendosjen e sanksioneve kundër Rusisë, gjatë takimeve të zyrtarëve ballkanikë dhe gjermanë në Berlin, Kosova bëri të ditur se Prishtina mund të aplikojë për anëtarësim në Këshillin e Evropës, shkruan mediumi britanik “BBC”.
Gjatë rrugës, Kosova mbështetet në mbështetjen e Gjermanisë, tha kryeministri Albin Kurti pas takimit me kancelarin gjerman Olaf Scholz.
Aspirata e Kosovës për t’u bërë anëtare e organizatave ndërkombëtare nuk duhet të befasojë askënd, sepse kjo është dëshira e kahershme e Prishtinës, thotë analisti sllovak Milan Niq për BBC në serbisht.
“Kjo nuk do të thotë domosdoshmërish njohje e Kosovës për Serbinë, dhe ka rëndësi praktike për Kosovën sepse i referohet respektimit të të drejtave të njeriut, çështjeve sociale dhe kulturore.”
“Deri tani do të bllokohej nga Rusia dhe tani është logjike që të vinte në tryezë”, thekson një studiues i lartë i Shoqatës Gjermane për Punët e Jashtme.
Beogradi ka bllokuar prej kohësh aspiratat e kahershme të Kosovës për t’u bërë anëtare e Kombeve të Bashkuara dhe organizatave të tjera ndërkombëtare, kryesisht me ndihmën e Rusisë si anëtare e përhershme e Këshillit të Sigurimit.
Megjithatë, që nga marsi i këtij viti, për shkak të pushtimit të Ukrainës, Rusia nuk është më anëtare e Këshillit të Evropës, organi më i vjetër politik i përbashkët në kontinent, i dedikuar për mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të njeriut, demokracisë dhe shtetit të së drejtës.
Çfarë është Këshilli i Evropës?
Këshilli i Evropës shpesh quhet “lobi i Bashkimit Evropian”, duke qenë se anëtarësimi në këtë organ është një parakusht i domosdoshëm për anëtarësimin në BE.
Ky nuk është një organ i Bashkimit Evropian, por një organizatë e pavarur ndërkombëtare, e cila nuk duhet të ngatërrohet me Këshillin Evropian dhe Këshillin e BE-së, që janë organe të BE-së.
Serbia u bë anëtare e Këshillit të Evropës në vitin 2003 në kuadër të ish-Bashkimit Shtetëror të Serbisë dhe Malit të Zi, pas shpërbërjes së të cilit në vitin 2006 “trashëgoi” anëtarësimin sipas rregullit të trashëgimisë, dhe tani Kosova do të donte të shkonte në këtë rrugë, shkruan tutje BBC.
Një nga organet e Këshillit të Evropës është Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut në Strasburg, e cila është superiore ndaj të gjitha gjykatave në të gjitha shtetet anëtare.
Kjo gjykatë shqyrton çështjet e ngritura nga individë dhe grupe kundër shteteve nënshkruese të Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut.
Si të bëheni anëtar i Këshillit të Evropës
Neni 3 i Statutit të Këshillit të Evropës thotë se “çdo anëtar i Këshillit të Evropës pranon sundimin e ligjit dhe parimin që të gjithë personat nën juridiksionin e tij gëzojnë të drejtat e njeriut dhe liritë themelore dhe do të bashkëpunojnë sinqerisht në mënyrë aktive në arritjen e objektivin e përcaktuar në kapitullin e parë”.
Çdo shtet evropian që konsiderohet i aftë dhe i gatshëm të respektojë dispozitat e nenit 3, mund të ftohet nga Komiteti i Ministrave për t’u bërë anëtar i Këshillit të Evropës.
Çdo shtet i ftuar në këtë mënyrë do të bëhet anëtar sapo të ketë depozituar një instrument aderimi tek Sekretari i Përgjithshëm në emër të tij.
Procesi i anëtarësimit eventual të Kosovës nuk do të zgjasë një muaj, është një veprim diplomatik afatgjatë, thotë Niq.
Edhe pse në parim e kundërshtojnë në Beograd, ai mendon se nuk është domosdoshmërish keq për Serbinë, sepse nuk i referohet anëtarësimit në Kombet e Bashkuara.
“Nëse Serbia është shumë dogmatike dhe ekskluzive, kjo nuk është mirë, pritet një qasje konstruktive”.
“Këshilli i Evropës po merret fuqishëm me çështjet e komuniteteve pakicë dhe është në interesin e Serbisë që Kosova të jetë nën kujdesin e Këshillit të Evropës në këtë drejtim”, tha Niq.
Niq ka një qëndrim të ngjashëm për anëtarësimin e Kosovës në Interpol.
Në vitet e kaluara, Serbia ka bërë përpjekje të konsiderueshme për të parandaluar që kjo të ndodhë, për herë të fundit në vitin 2018.
Çfarë kanë thënë Kurti dhe Vuçiq
Albin Kurti tha se “i ka kërkuar kancelarit Scholz që Gjermania të shtyjë përpara liberalizimin e vizave për Kosovën”.
“Dy hapat që do të ndërmarrim janë aplikimi për anëtarësim në Këshillin e Evropës dhe Partneriteti për Paqe në NATO, ku ne llogarisim në mbështetjen e Gjermanisë”, tha Kurti në një konferencë të përbashkët me Scholz në Berlin.
Menjëherë pas kësaj pasoi takimi i Vuçiqit me Scholz dhe një konferencë e këtyre dy zyrtarëve.
Lidhur me njoftimin se Kosova do të aplikojë për anëtarësim në Këshillin e Evropës, Vuçiq tha se i ka “dëgjuar ato pretendime”.
I pyetur nëse Serbia do të largohet nga Këshilli i Evropës nëse Kosova bëhet anëtare, ai tha se është e rëndësishme që “të zbatohet gjithçka që është nënshkruar”.
“Shpresoj se kjo vlen edhe për marrëveshjen e Brukselit”.
“Dhe nëse dikush nuk dëshiron të respektojë marrëveshjen e Uashingtonit, atëherë duart tona do të jenë të vendosura, ne do të veprojmë në përputhje me interesat tona shtetërore”, tha Vuçiq.
Në të njëjtën pyetje, Scholz u përgjigj: “Ne duam që Serbia të mbetet në Këshillin e Evropës, që ne të gjithë të jemi bashkë në Bashkimin Evropian”.
Marrëveshja e Brukselit ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës u nënshkrua në vitin 2013, por një nga dispozitat kryesore të saj nuk është përmbushur për nëntë vjet.
“Bëhet fjalë për Asociacionin e Komunave Serbe, i cili ishte konceptuar si mekanizëm për mbrojtjen e popullatës serbe në Kosovë, por themelimi i tij nuk u iniciua, ndonëse në vitin 2018 ndryshuan pesë kryeministra e dy presidentë në Prishtinë”, shkruan BBC.
Marrëveshja e Uashingtonit kishte një tekst të shkurtër dhe shumë dispozita të ndryshme, dhe u nënshkrua në Shtëpinë e Bardhë në shtator 2020.
Njëri prej tyre ishte një moratorium njëvjeçar për përpjekjet e Kosovës për t’iu bashkuar organizatave ndërkombëtare, si dhe për veprimet e Serbisë për ta bllokuar atë.
Afati skadoi në shtator 2021.
Katërmbëdhjetë vjet pas shpalljes së pavarësisë, Kosova është njohur nga rreth 100 shtete. Megjithatë, numri i saktë nuk dihet, thuhet në artikullin e BBC-së.
Prishtina tregon numrin prej 117 shtetesh, ndërsa në Beograd thonë se janë shumë më pak.
Ndër vendet e Bashkimit Evropian që nuk e kanë njohur Kosovën janë Spanja, Sllovakia, Qiproja, Greqia dhe Rumania, ndërsa kur bëhet fjalë për fuqitë botërore, ato janë Rusia, Kina, Brazili dhe India.
Që nga viti 2008, Kosova është bërë anëtare e disa organizatave ndërkombëtare, si FMN, Banka Botërore dhe FIFA, por jo edhe në Kombet e Bashkuara.
