Me më pak tension dhe më shumë reflektim, sot e gjen veriun e Kosovës, pasi kriza që ndodhi dje mes popullatës serbe dhe shqipfolëse për pak sa nuk hodhi në erë godinën e bashkëjetesës margjinale të dy komuniteteve etnike, e cila mezi mbahet në këtë mjedis mes sfidave të shumta gjeopolitike.
Atmosfera e tensionuar mes serbëve dhe shqiptarëve ka nxitur një vendim të Qeverisë së Kosovës, i cili do të zbatohej nga sot, me qëllim zëvendësimin e targave dhe letërnjoftimeve serbe me ato të pushtetit lokal. Megjithatë, duke qenë se presidenti serb, Aleksandar Vuçiç, e ka sulmuar më parë këtë vendim si një mjet për të ndryshuar praninë serbe në rajon, kundërshtimet serbe rezultuan në ngritjen e barrikadave pranë kufirit me iniciativën serbe dje, si dhe me demonstrata duke u regjistruar në protestë në Mitrovicë, ndërsa sirenat janë dëgjuar në të gjitha qytetet e veriut të Kosovës.
Atmosfera u rëndua edhe më shumë nga ndërhyrja e Ministrisë së Punëve të Jashtme ruse, e cila përmes përfaqësueses së saj, Maria Zakharova, kërkoi nga Prishtinës, SHBA-ve dhe BE-së që të respektojnë të drejtat e serbëve, madje duke akuzuar Perëndimin për nisjen e “shfarosjes” së Serbisë.
Në këtë klimë, dje presidenti i vendit, Aleksandar Vuçiç, ka paralajmëruar ashpër se Rusia do të reagojë nëse vendimi zbatohet, duke thënë se ka besim se në fund Serbia do të triumfojë.
Dhe kjo sepse fitorja e aleatëve perëndimorë në luftën e Kosovës në vitin 1999 mbylli përgjithmonë kryeqytetin sovjetik të ish-Republikës Federale të Jugosllavisë , i cili ishte aleat i ngushtë i BRSS gjatë Luftës së Ftohtë. Deri në atë pikë sa forcat jugosllave që tentuan në vitin 1999 në Kosovë u mbështetën sistematikisht nga Rusia, e cila nuk hezitoi të pushtonte aeroportin e Prishtinës, për të penguar uljen e avionëve të NATO-s.
Lufta për mbrojtjen e identitetit jugosllav të Kosovës deri në fund në vitin 1999 nga ana e Moskës, me sa duket ka lënë një plagë të hapur në Kremlin, pasi Vladimir Putin u emërua kryeministër në gusht të atij viti, i freskët në kujtimin e sulmeve ajrore të NATO-s në rajon.
Sipas Foreign Policy, “Putini iu përgjigj kritikave perëndimore për aneksimin e Krimesë duke përmendur mosrespektimin e të drejtës ndërkombëtare nga ana e Perëndimit kur ata bombarduan Beogradin ose ndërhynë në Kosovë”, duke vënë në dukje në një fjalim të vitit 2016 se “bombardimi i Beogradit ishte qartësisht një ndërhyrje jashtë rregullave dhe normave të së drejtës ndërkombëtare”, në vazhdën e mungesës së një rezolute përkatëse të Këshillit të Sigurimit të OKB-së.
Se sa e përdor pala ruse “shembullin e Kosovës”, u vu re edhe në prag të pushtimit rus në Ukrainë, kur ministri i Jashtëm rus, Sergei Lavrov tha se “Të thuash se NATO-ja pushtoi Jugosllavinë me qëllime fisnike është të paktën e gabuar dhe imorale”, duke shtuar se “Kosova dhe disa pjesë të tjera të Ballkanit Perëndimor po bëhen terren pjellor për krime. Aty ka terroristë dhe tregtarë droge”.
Megjithatë, thirrja e gjenocidit, mbi të cilën u bazua operacioni humanitar i NATO -s në Kosovë në vitin 1999, u “ringjall” nga presidenti rus Vladimir Putin në një fjalim më 21 shkurt të këtij viti, kur ai njoftoi ndërhyrjen e tij në Ukrainën lindore, duke përshkruar se si “Vrasja e civilëve, bllokada, abuzimi i njerëzve, përfshirë fëmijët, gratë dhe të moshuarit, vazhdojnë pa pushim. Siç themi, nuk ka fund”.
Duke kritikuar ashpër Perëndimin, “ndërkohë, e ashtuquajtura bota e qytetëruar, e së cilës kolegët tanë perëndimorë janë deklaruar të vetmit përfaqësues, preferon të mos e shohë këtë, këtë tmerr dhe gjenocid, me të cilin përballen gati 4 milionë njerëz”, pretendoi presidenti rus për situatën në Ukrainë, duke shtuar se “ata po luftojnë për të drejtën e tyre themelore për të jetuar në tokën e tyre, për të folur gjuhën e tyre dhe për të ruajtur kulturën dhe traditat e tyre”.
Përtej dimensionit moralist me të cilin ai përpiqet të rrethojë narrativën e tij të gjerë, presidenti rus, Vladimir Putin, duket se ka pritur 23 vjet për ringjalljen e botës dikur sovjetike. Të paktën për Ballkanin, përfshirja e të cilit në sferën e influencës ruse është pothuajse e vetëkuptueshme për Kremlinin, pasi përbën zonën e dytë “mbrojtëse” të Moskës, pas fqinjëve të saj të afërt, si Ukraina.
Në këtë perspektivë dhe me synimin për të shmangur çdo fokus të ri konflikti në tokën evropiane, dialogu tani preferohet nga Perëndimi si një mjet për të de-përshkallëzuar tensionin që u akumulua dje mb iMitrovicë. “Ne mirëpresim vendimin e Kosovës për transferimin e masave më 1 shtator. Të gjitha pengesat pritet të hiqen menjëherë”, ka komentuar Josep Borrell, kreu i diplomacisë evropiane, duke theksuar se “çështjet e hapura duhet të adresohen përmes dialogut të lehtësuar nga BE-ja dhe të fokusohet në normalizimin e përgjithshëm të marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, thelbësore për këto përfundimi në BE”.
Për disa analistë, megjithatë, kriza e djeshme mes serbëve dhe shqiptarëve në veri të Kosovës nuk është e sigurt që nuk do të përsëritet, dhe në të vërtetë së shpejti, pasi nacionalizmat e fortë të regjistruar tradicionalisht në Ballkan, e bëjnë atë gjithnjë e më të prekshëm ndaj presionit të superfuqive në zhvillim. Aq më tepër, kur shumë nga shtetet ballkanike, në radhë të parë Serbia, mbeten plotësisht të varura nga energjia nga Moska, e cila e ka kthyer furnizimin me gaz natyror në një mjet për të “rrënuar” balancat ekzistuese planetare.
