Rruga e ndjekur nga negociatorët e Kosovës është një nga ngushticat dhe vorbullat ku ata mund të fundosen lehtësisht. Të shumtë janë ata që duan që negociatat të shemben dhe të kthehen në pozicione të vjetra, ndoshta më shumë se ata që përpiqen ta çojnë këtë histori në ujëra të qeta.
Grupi shkatërrues nuk do të ulë presionin kur arrihet një kompromis. Vetëm kur të fillojë zbatimi i zgjidhjeve të dakorduara, do të shohim fuqinë e tyre të vërtetë të dëmshme.
Pa dyshim, nuk ka shumë alternativa nga pala kosovare. Në Prishtinë gjithçka është e qartë dhe e drejtpërdrejtë – Kosova është shtet i pavarur, Serbia duhet ta njohë brenda kufijve ekzistues dhe pastaj problemi zgjidhet.
Kryeministri i Kosovës Albin Kurti vetëm sa e intensifikoi këtë platformë që ekzistonte para tij, duke besuar se mund ta zbatonte menjëherë, qoftë edhe me forcë.
Për këtë arsye përplasja me realitetin do të jetë shumë e pakëndshme për Kurtin dhe Prishtinën sepse do të jetë shumë larg asaj që u kanë premtuar votuesve të tyre.
Gjërat janë ndryshe në Serbi, por nuk ka zgjidhje reale alternative. Ata zbresin në deklaratën e hekurt – Kosova është Serbi, shqiptarët dhe bota duhet të pranojnë që shteti serb të kthehet në krahinën e tyre dhe problemi është zgjidhur.
Kriza e dhjetorit në veri të Kosovës mprehu ata në Serbi që kërkuan një alternativë. Ishte një mundësi për ta që të ishin më transparentë dhe vendimtarë – qoftë në atë që thonë apo nuk thonë.
Në muajt e fundit është forcuar grupimi i partive të djathta rreth Programit për riintegrimin e Kosovës në sistemin kushtetues dhe juridik të Serbisë. Katër parti parlamentare konservatore e përqafuan këtë program dhe tre prej tyre formuan një bllok në parlament për t’ia kthyer Kosovën Serbisë.
Opozitarët, të cilët nuk iu bashkuan këtij blloku, kryesisht i qëndruan larg çështjes së Kosovës. Ata nuk kanë një politikë alternative ndaj asaj zyrtare, por as nuk duan ta mbështesin sepse e zbaton armiku kryesor politik.
Kjo çon në situatën që në skenën politike serbe, përveç Vuçiçit dhe koalicionit të tij, asnjë parti apo grup i vetëm nuk e mbështet procesin e negociatave të udhëhequr nga SHBA-ja dhe BE-ja. As ato parti nuk duan që Serbia të jetë pjesë e strukturave perëndimore. Ngurrimi i tyre për të mbështetur procesin e negociatave i vë ata në të njëjtin pozicion si konservatorët, të cilët thonë me zë të lartë – Kosova është Serbi dhe nuk ka asnjë lëshim për këtë.
Pas heqjes së barrikadave rrugore në veri të Kosovës, të cilat me të vërtetë zbutën tensionet, pati një protestë nga grupet e opozitës lokale të cilët pretenduan se Vuçiç i “tradhtoi” dhe i la në baltë. Një nga organizatorët e protestës së rreth njëqind personave në Mitrovicë është një administrues i besuar i koalicionit nacionalist që mbron “riintegrimin” e Kosovës në kornizën kushtetuese të Serbisë. Nebojsha Joviç ka kohë që është në politikë në veri të Kosovës, nuk dëshiron marrëveshje me shqiptarët, madje kundërshton themelimin e Bashkësisë së Komunave Serbe sepse e konsideron atë “institucion të Kosovës së pavarur”.
Disa ditë më parë, ekstremistët e djathtë nga Aksioni Serb i grupit, Patrullat Popullore dhe të tjerë sulmuan pikën kufitare Jarinje nga pala serbe, me sa duket për të depërtuar në Kosovë, duke e çliruar dhe kthyer në Serbi.
Rusia qëndron direkt ose indirekt pas çdo politike dhe veprimi që kundërshton kompromisin mes serbëve dhe shqiptarëve. Përfshirja ruse në ngjarjet e Kosovës u rrit në mënyrë drastike me fillimin e agresionit kundër Ukrainës. Kremlini po kërkon një hapësirë për të hapur një konflikt të ri në zonën evropiane, i cili do të largonte vëmendjen nga pushtimi rus i Ukrainës, që është padyshim synimi i parë dhe më i lartë për Rusinë.
Plani për riintegrimin e Kosovës në Serbi, i cili përkrahet nga 31 deputetë në Kuvendin e Serbisë, të bashkuar në një koalicion partish të krahut të djathtë, është në harmoni me këtë strategji ruse. Kështu janë edhe ata që heshtin për dialogun e Kosovës ose nuk e mbështesin atë, duke pritur që kundërshtari i tyre Vuçiç të pësojë një kolaps politik si rezultat i zgjidhjeve që nuk janë në linjën “Kosova është Serbi dhe pikë”.
Rusia nuk dëshiron që dialogu ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës të ketë sukses dhe ekzistojnë disa arsye. Një marrëveshje do të nënkuptonte që edhe Serbia edhe Kosova të kenë një korsi shumë më të shpejtë për integrim në Bashkimin Evropian (dhe Prishtina në NATO). Marrëveshja e arritur pa pjesëmarrjen e Rusisë do të ishte një akt armiqësie, pasi arkitektët e saj do të ishin BE-ja dhe SHBA-ja, të cilat tashmë janë zyrtarisht armiqtë e Rusisë. Kjo do të thotë se BE-ja dhe NATO-ja do të kontrollojnë zbatimin e marrëveshjes dhe do t’i japin stimuj të gjerë Serbisë dhe Kosovës që të “tretin” më lehtë zgjidhjet e reja, të cilat asnjëra palë nuk do t’i pëlqejë plotësisht. Kjo do të thotë se një pjesë e rëndësishme e Ballkanit, për momentin ende një vatër konflikti, do të kthehej në mënyrë të pakthyeshme drejt Perëndimit, ndërsa Rusia mbetet dorëshkurtër dhe pa leva në rajon.
Prandaj tensionet po acarohen, sepse dialogu po përshpejtohet dhe zgjidhja po afrohet. Alternativa pro-ruse ndaj dialogut të Kosovës mori një format politik në Serbi në formën e një koalicioni parlamentar tre-partiak. Grupet ekstremiste të ngarkuara me operacionet e tipit të trazirave janë në terren. Dhe gjithçka shoqërohet me retorikë të shtuar nga zyrtarët e Moskës, për të cilët Kosova duket të jetë një çështje shumë e rëndësishme ndërkombëtare, në një kohë kur duke u përpjekur të ndryshojnë hartën e Ukrainës, ata janë të izoluar nga pjesa më e madhe e botës.
Ambasadori rus në Beograd, Aleksandër Botsan-Kharçenko tashmë disa herë e ka lidhur drejtpërdrejt pozicionin e serbëve në Kosovë dhe bashkatdhetarëve të tij në Donbasin ukrainas. Kjo paralele nuk mund të përshkruajë në mënyrë më të qartë idenë e Moskës se çfarë duhet të bëjë Serbia në lidhje me Kosovën – veprim ushtarak, natyrisht.
Në shërbim të këtij misioni nga ferri janë të gjithë planet dhe lojtarët politikë “alternativë”, të cilët për arsye të ndryshme nuk i përkrahin marrëveshjet ndërmjet Serbisë dhe Prishtinës, nën kujdesin e BE-së dhe SHBA-së.
