Ushtria e Serbisë po mbështetet te furnizuesit kinezë të armëve ndërsa tensionet rriten me fqinjin e saj më të vogël Kosovën, duke kërkuar të mbushë boshllëkun e lënë nga kompanitë ruse të mbrojtjes që po përgatisin ushtrinë e tyre kundër Ukrainës.
Furnizuesit kryesorë perëndimorë të armëve të Serbisë, Franca, Gjermania dhe SHBA, u befasuan nga një grumbullim i paprecedentë ushtarak përgjatë kufirit të saj me Kosovën në fund të shtatorit. Lëvizja e Serbisë u shkaktua nga një sulm ndaj policisë së Kosovës nga grupet e armatosura serbe etnike lokale.
Serbia dhe Kina gjithashtu njoftuan kohët e fundit një raund të dytë të patrullimeve të përbashkëta policore në qytete në shtetin ballkanik, një veprim i konsideruar nxitës nga disa politikanë evropianë. Patrulla të tilla u iniciuan në vitin 2019 me qëllimin e deklaruar për të mbrojtur turistët kinezë.
“Të ndërmarrësh një hap të tillë në një kohë tensionesh të larta dhe të importosh armatim kinez duke kërcënuar shtetin fqinj të Serbisë, Kosovën me agresion ushtarak, dërgon një sinjal të qartë, por shumë fatkeq se ku e sheh besnikërinë e tij lideri i Serbisë Vuçiç: jo me Evropën, por me regjime autoritare”, tha Reinhard Buetikofer, kreu i delegacionit të Parlamentit Evropian për marrëdhëniet Bashkimi Evropian-Kinë dhe anëtar i të Gjelbërve gjermanë, partia që mbikëqyr ministritë e jashtme dhe ekonomike të Gjermanisë.
Roli i Kinës në Ballkan
Buetikofer ka bërë thirrje për një moratorium evropian për shitjen e armëve në Serbi. Dyshimet perëndimore u nxitën kur Serbia u bë operatori i parë i sistemeve të armëve kineze në Evropë vitin e kaluar kur importoi sistemet raketore tokë-ajër HQ-22 dhe dronët e armatosur CH-92 nga Kina.
"Këto armë me vlerë 310 milionë dollarë, e bënë Kinën burimin kryesor të armëve të Serbisë në vlerën tregtare në vitin 2022, duke i dhënë fund dominimit të gjatë të Rusisë, sipas Institutit Ndërkombëtar të Kërkimit të Paqes në Stokholm.
Eksportet e përgjithshme të armëve të Rusisë kanë rënë që kur ajo pushtoi Ukrainën në shkurt 2022, me luftën që po zvarritet shumë më gjatë nga sa kishte parashikuar Moska. Pozicioni gjeografik i Serbisë midis Evropës Qendrore dhe Azisë Perëndimore e bën vendin të rëndësishëm për iniciativën e Kinës "Një brez dhe një rrugë".
Kina u bë investitori më i madh i Serbisë në një vend të vetëm duke pompuar më shumë se 700 milionë euro (737 milionë dollarë) në vitin 2021. Kina e sheh Serbinë si një portë për të depërtuar në tregun evropian, ku transferimi i armëve është një aspekt i dukshëm i këtij partneriteti”, tha Daniel Sunter, drejtor ekzekutiv i portalit të mbrojtjes dhe sigurisë me qendër në Beograd, Rrjeti Ballkanik i Sigurisë në Beograd.
Serbia nuk është pjesë e BE-së, por ajo merr kushte tregtare preferenciale me bllokun, të cilat Sunter sugjeron se njësitë kineze shpresojnë t'i shfrytëzojnë.
“Nga pikëpamja e Serbisë, politika me katër shtylla e Serbisë, një qasje pragmatike e nxitur nga dilema e qëndrueshme e Kosovës, synon të balancojë marrëdhëniet e saj me katër fuqitë e mëdha: BE-në, SHBA-në, Rusinë dhe Kinën”, tha Sunter për Nikkei Asia.
NATO “blindon” Kosovën
Nga ana tjetër, sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, ka thënë dje se Aleanca-Veri Atlantike, ka shtuar praninë e saj në Kosovë dhe se po mbikëqyr me kujdes situatën aty.
“NATO ka një histori e përgjegjësi në përgjithësi në Ballkanin Perëndimor dhe në Kosovë në veçanti, dhe ne e marrin këtë shumë seriozisht. Tani ne kemi rritur praninë tonë me qindra trupa në Kosovë. Me batalione nga Rumania, Bullgaria e Mbretëria e Bashkuar. Ka një situatë të tensionuar dhe të vështirë që ne po e ndjekim me kujdes. Kemi rritur praninë tonë sidomos në veri (të Kosovës)”, tha Stoltenberg, në konferencën për media që e mbajti të enjten në Bruksel.
Në kryeqytetin evropian ku e ka selinë NATO-ja, të mërkurën dhe të enjten u mbajt takimi i ministrave të mbrojtjes së shteteve anëtare të Aleancës. Stoltenberg, bëri thirrje që Kosova e Serbia menjëherë t’i kthehen dialogut.
“Beogradi dhe Prishtina duhet të sillen me përgjegjësi, që të përmbahen nga veprimet destabilizuese dhe të riangazhohen në dialogun e lehtësuar nga Bashkimi Evropian. Kjo është mënyra e vetme për paqen e qëndrueshme në Kosovë”, shtoi Stoltenberg.
