Procesi i anëtarësimit të Kosovës në BE ka ngecur, dhe duket se shkak për këtë është bërë Franca dhe Italia.
Media pranë BE, Euractiv, raporton se Kosovës ende i duhet një shumicë prej dy të tretash në Komitetin e Ministrave për të finalizuar anëtarësimin e saj.
Një votim i planifikuar për në maj u shty për shkak të kërkesave nga ana e Berlinittë minutës së fundit, ku theksohej nevoja e krijimit fillimisht të Asociacionit të Komunave Serbe, e më pas të procedohej me anëtarësimin.
Strasburgu dhe Prishtina kishin shpresuar se votimi do të bëhej deri në fund të vitit, por një burim gjerman i njohur me situatën i tha Euractiv se kjo nuk kishte gjasa të ndodhte.
“Deri më tani, në Këshillin e Ministrave të shteteve anëtare nuk është votuar për anëtarësimin e Kosovës në Këshillin e Evropës. Në fakt ka një shumicë të qartë prej dy të tretash. Por momenti rrezikon të humbasë”, tha burimi për Euractiv.
Burimi shtoi se asambleja e Këshillit të Evropës do të vazhdojë të bëjë presion për një votim – sepse nuk është e mundur të mos mbahet – por Gjermania, Franca dhe Italia janë kundër.
“Kancelari gjerman ishte pak a shumë i hapur, [për pranimin e Kosovës], ministri i jashtëm ishte i vendosur – ata që frenuan vërtetë ishin (…) italianët dhe francezët ”, zbuloi burimi gjerman, duke shtuar se kishte “ spekulime” se arsyet mund të jenë të një natyre të ndjeshme dhe të lidhura me Serbinë.
Kosova shpalli pavarësinë e njëanshme nga Serbia në vitin 2008, dhjetë vite pas Luftës së Kosovës 1998-1999. Kjo përfundoi pas bombardimeve të Jugosllavisë nga Organizata e Traktatit të Atlantikut të Veriut (NATO).
Beogradi dhe Aleksandër Viçiç, ish-anëtar i qeverisë së Sllobodan Millosheviçit, ende refuzon të pranojnë pavarësinë e Kosovës dhe kundërshton anëtarësimin e saj në organizatat ndërkombëtare si BE, Këshilli i Evropës dhe Organizata e Kombeve të Bashkuara (OKB), edhe nëse kjo është për shkeljen e marrëveshjeve të ndihmuara nga Brukseli.
Në lojë hyjnë avionët luftarakë
Sa i përket asaj që mund ta motivojë Francën, burimi gjerman tha se “Emmanuel Macron dëshironte të lidhte një marrëveshje me Serbinë për shitjen e avionëve luftarakë”.
Në fund të gushtit, presidenti francez Emmanuel Macron u takua me homologun e tij serb Aleksandër Vuçiç për të diskutuar një marrëveshje prej 2.7 miliardë eurosh për t’i shitur vendit të Ballkanit Perëndimor 12 avionë të rinj luftarakë Rafale.
Përveç avionëve, Franca do t’i sigurojë Serbisë motorë dhe pjesë këmbimi, si dhe një komplet të plotë të logjistikës ndihmëse.
Lidhur me avionët, Aleksandër Viçiç u tha mediave se ata do të “kontribuonin në një rritje të konsiderueshme të aftësive operacionale të ushtrisë sonë”.
Blerja shënon gjithashtu një ndryshim të rëndësishëm në politikën e jashtme dhe qëndrimin e sigurisë së Serbisë, duke u larguar nga Rusia dhe më afër Perëndimit. Marrëdhëniet e vazhdueshme të Beogradit me Moskën , përfshirë marrëveshjet e armëve , kanë qenë një gjemb i vërtetë në anën e BE-së, aq më tepër që kur Rusia pushtoi Ukrainën në shkurt 2022.
“Vuçiçi ka thënë shumë hapur dhe me besim se ai ka partnerët e tij [në qeveritë e Këshillit të Evropës] që do ta pengojnë pranimin e Kosovës në fund”, shtoi burimi.
Ndërsa kundërshtimi i Francës mund të shpjegohet, të paktën pjesërisht, me shitjen e avionëve, kundërshtimi i Italisë është pak më i vështirë për t’u kuptuar. Roma e njeh Kosovën, ka lidhje të ngushta me Shqipërinë fqinje dhe nuk ka marrëveshje të njohura me Beogradin.
I pyetur për të komentuar situatën, një ish-zyrtar i qeverisë britanike tha se është e vërtetë që “Macron dhe Scholz janë larguar nga Kurti”.
“Italia dëshiron të qëndrojë në të njëjtën faqe me Gjermaninë dhe Francën – lojtarët e mëdhenj”, shtoi ish-zyrtari.
“Euractiv” kontaktoi Ministrinë e Jashtme franceze dhe italiane për t’i pyetur se pse ata kundërshtuan ose hezituan për anëtarësimin e Kosovës në Këshillin e Evropës, por nuk morën përgjigje përkundër përkujtimeve të shumta.
“Euractiv” kontaktoi edhe zyrën e kryeministrit të Kosovës Albin Kurti dhe Ministrinë e Jashtme të Kosovës për t’i pyetur nëse e dinin për këtë çështje dhe çfarë hapash po ndërmerren për ta zgjidhur atë, por nuk ka marrë përgjigje.
Përpjekjet në pritje
Për të përshpejtuar procesin e anëtarësimit, qeveria e Kosovës kishte premtuar disa masa në fillim të këtij viti. Por me përpjekjet e saj që po ngecin tani, “Kosova e ka vënë në pritje lehtësimin e premtuar për momentin. Ata do të humbnin shumë kredi politike për këtë”, tha burimi.
Kosova gjithashtu duhet të mbajë zgjedhje në vitin 2025 dhe çështje të tilla si bashkësitë e të njëjtës gjini, në mesin e lehtësimeve të propozuara, mund të jenë të kushtueshme politikisht.
Sa i përket asaj që do të ndihmonte në zhbllokimin e situatës, Gjermania ende dëshiron që Kosova të themelojë Asociacionin e Komunave me Shumicë Serbe, për të cilën i dërguari special i BE-së në rajon, Miroslav Lajçak, paraqiti një plan në vjeshtën e vitit 2023.
“Sapo të jetë ndërmarrë ky hap, një votim në Komitetin e Ministrave [të Këshillit të Evropës] mund të vihet në rendin e ditës me një perspektivë të mjaftueshme për një shumicë prej 2/3 midis shteteve anëtare që kanë të drejtë vote”, një zëdhënës i ministrisë së jashtme gjermane tha për “Euractiv”.
Krijimi i Asociacionit nuk është një kusht formal për t’iu bashkuar organizatës për të drejtat e njeriut me qendër në Strasburg dhe Prishtina mbetet në mëdyshje, nga frika se do të shkelte kushtetutën ose do t’i jepte shumë pushtet Beogradit, për të cilin thotë se po përpiqet të destabilizojë vendin.
