Një qytet i qetë i Kosovës është kthyer përmbys pasi prindërit dhe mësuesit zbuluan një varg shqetësues të rasteve të vetëdëmtimit të fëmijëve që ata thonë se janë të lidhura me një sfidë të TikTok-ut.
Shenjat e para se diçka po shkonte keq në Gjakovë erdhën me një telefonatë nga një prind në panik muajin e kaluar, sipas shefes së arsimit të zonës, Eranda Kumnova-Baci.
“Nëna e shqetësuar më tha se vajza e saj 12-vjeçare, së bashku me miket e saja, ishin përfshirë në vetëlëndim, duke i lënduar duart e tyre të nxitura nga një sfidë vetëdëmtuese në TikTok”, tha Kumnova-Baci për AFP.
Ajo urdhëroi drejtorët e shkollave, mësuesit dhe psikologët të hetojnë.
Ata gjetën të paktën 22 raste të vetëlëndimit mes vajzave nga shkolla të ndryshme në qytetin jugperëndimor.
Kumnova-Baci tha se në fillim menduan se vajzat i kishin prerë vetëm duart. “Por pas ekzaminimeve mjekësore, ne zbuluam se disa nga vajzat kishin lëndime të panumërta në të gjitha pjesët e trupit”.
Vetëlëndimet në mesin e vajzave të reja gjakovare ka lënë shumë persona të shqetësuar dhe në kërkim të përgjigjeve.
“Ishte një tronditje për ne në sistemin shkollor dhe besoj se bëri bujë në të gjithë komunitetin”, tha Kumnova-Baci.
Kriza e shëndetit mendor
Suksesi i madh global i TikTok-ut është ndërtuar pjesërisht mbi suksesin e “sfidave” të tij – një thirrje interaktive që fton përdoruesit të krijojnë video me kërcime, shaka ose lojëra që ndonjëherë bëhen virale.
Nëna e një vajze që preu veten tha se fëmijë edhe të moshave nëntë vjeç ishin lënduar pasi shikuan një nga videot në TikTok.
“Është një lojë për vajzat nga mosha 9 deri në 17 vjeç në TikTok… ato po imitojnë dhe sillen si në videon e postuar atje”, tha ajo.
Nëna, të cilës AFP nuk po ia zbulon emrin për të mbrojtur identitetin e vajzës së saj, bëri thirrje që aplikacioni të ndalohej.
“Ky aplikacion publikon gjithçka, madje edhe përmbajtjen më të rrezikshme. Mendoj se shteti duhet të ndalojë TikTok-un”, tha ajo.
“U bë shqetësimi më i madh ndonjëherë në jetën time”, shtoi ajo, duke thënë se vajza e saj kishte dokumentuar plagët e saj në telefonin e saj.
Sipas politikës zyrtare të TikTok-ut, videot që promovojnë vetëlëndim dhe vetëvrasje janë rreptësisht të ndaluara.
“Ne duam që TikTok-u të jetë një vend ku mund të diskutoni tema komplekse emocionale në një mënyrë mbështetëse pa rritur rrezikun e dëmtimit. Ne nuk lejojmë shfaqjen, promovimin ose ndarjen e planeve për vetëvrasje ose vetëdëmtim”, thuhet në një deklaratë të postuar në faqen e tyre të internetit.
Për vite me radhë, ekspertët kanë paralajmëruar se platformat e mediave sociale mund të dëmtojnë shëndetin mendor të përdoruesve të tyre më të rinj përmes varësisë ndaj aplikacioneve, bullizmit dhe çështjeve të imazhit të trupit dhe vetëvlerësimit.
Vitin e kaluar, kirurgu amerikan, gjenerali Vivek Murthy, bëri thirrje për veprim për të siguruar që platformat e mediave sociale të mos dëmtonin të rinjtë.
Në Gjakovë, burime të afërta me viktimat thanë se shumë iu drejtuan vetëlëndimit për t’i tejkaluar ndjenjat kalimtare të depresionit. Të tjerë donin të testonin aftësinë e tyre për të duruar dhimbjen.
“Dhe ajo që është me të vërtetë e keqe është se loja fillon me disa prerje”, tha Kumnova-Baci.
‘Shqetësuese’
Banorët lokalë i thanë AFP-së se zbulimi i këtyre vetëlëndimeve kishte shkaktuar një shqetësim në qytetin me rreth 78,000 banorë.
“Është shumë e vështirë për ne të pranojmë se fëmijët tanë po lëndohen”, tha Besfort Krasniqi, një menaxher biznesi 45-vjeçar nga Gjakova dhe baba i tre fëmijëve.
“Nuk është thjesht një çështje madhore, është shumë shqetësuese”, shtoi parukierja Qendresa Hoti, 32 vjeçe.
“Unë kam fëmijë të vegjël dhe nuk jam kërcënuar drejtpërdrejt nga ky rast, por frika jonë rritet me rritjen e fëmijëve tanë”.
Kumnova-Baci tha se autoritetet arsimore kanë ndërmarrë nisma të reja për të edukuar nxënësit rreth dëmeve të mundshme që rrjedhin nga përmbajtja e mediave sociale.
Mirevete Aziri, një specialiste e arsimit dhe psikologe, tha se incidentet e vetëlëndimit ka të ngjarë të lidhen me “qasjen e pakontrolluar të fëmijëve në rrjetet sociale edhe kur ata janë në shkollë dhe në rrethin e familjes”.
Drin Domi i zyrës së prokurorit lokal, tha se një hetim policor për incidentet ishte hapur.
Qeveria e Kosovës i ndaloi punonjësit dhe institucionet qeveritare të përdorin TikTok-un në telefonat e tyre të punës dhe pajisjet e tjera zyrtare në qershor, duke përmendur “kërcënimet kibernetike”.
