Profesori dhe analisti, Enver Bytyçi, thotë se pas Shqipërisë, lidhjet e Kosovës me Maqedoninë e Veriut janë më të rëndësishmet.
Sipas tij, do të ishte mrekulli që e njëjta të ndodhë edhe me qeverinë e Malit të Zi, por aty ku është Vuçiqi, nuk mund të jetë edhe interesi kombëtar i shqiptarëve.
“E shoh si produktive dhe të dobishme takimin e dy qeverive, asaj të Kosovës dhe të vendeve fqinjë. Të hënën do të mbahet mbledhja e radhës midis qeverisë së zotit Kurti dhe qeverisë së Maqedonisë së Veriut të kryesuar nga zoti Mickovski. Pas Shqipërisë, lidhjet e Kosovës me Maqedoninë e Veriut janë më të rëndësishmet. Në këtë vend jetojnë qindra mijë shqiptarë dhe duhet thënë se ata ruajnë e konservojnë traditën tonë kombëtare më mirë se kudo. E di se dikush do të thotë se “ata janë besimtarë, shpesh herë fanatikë”! Por unë flas për traditën familjare dhe atdhetare. Interesat e shqiptarëve në Maqedoninë e Veriut ruhen e rriten vetëm përmes bashkëpunimit dhe forcimit të lidhjeve të forta midis Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë së Veriut. Do të ishte mrekulli që e njëjta gjë të ndodhë edhe me qeverinë e Malit të Zi, por aty ku është Vuçiq, nuk mund të jetë edhe interesi kombëtar i shqiptarëve. Shpresoj shumë që në samitin e së hënës të bisedohet e t’i jepet fund dilemave të disa eksponentëve të palës maqedone për të investuar në drejtimin e kufirit me Kosovën dhe Shqipërinë, sepse infrastruktura modern krijon gjithashtu shanse për një bashkëpunim modern e demokratik midis vendeve tona. Por vetë mbledhja e përbashkët është mesazh i qartë integrimi dhe paqtimi”, shprehet Bytyçi.
Mbledhja e së hënës i shërbeu natyrisht të gjitha këtyre synimeve për integrime euro-atlantike, thotë Bytyçi, gjersa shton se duhet nxitur takime të tilla.
“Sa kohë që qeveritë e vendeve përkatëse mblidhen e diskutojnë, aq kohë krijohen e eksplorohen mundësi të reja për thellimin e bashkëpunimit dy palësh dhe shumëpalësh. Për pasojë edhe paqja e stabiliteti në rajon konsolidohen. Më tej afrohet koha për integrime euro-atlantike të njëmendta. Mbledhja e së hënës i shërben natyrisht të gjitha këtyre synimeve dhe zgjon interes edhe në qarqet e Bashkimit Evropian. Ndoshta do të duhej një inkurajim më i madh i Brukselit për të nxitur takime të tilla të përbashkëta, të cilat nuk janë vetëm model i këtyre vendeve në Ballkanin Perëndimor, por kanë nis që nga mbarimi i Luftës së Dytë Botërore midis Gjermanisë dhe Francës”, nënvizon profesori.
Ai thotë se mungon vullneti politik për një samit mes qeverisë së Shqipërisë dhe Kosovës.
Sipas tij, iniciativa e nisur nga Rama e Thaçi, më tepër ishte iniciativë personale për promovimin reciprok të të dy liderëve politikë të kohës.
“Por ndërsa dy qeveritë e lartpërmendura mblidhen e diskutojnë për të sotmen e të ardhmen e bashkëpunimit midis tyre, mungon një qasje pozitive, pra mungon vullneti politik për të organizuar një samit të tillë midis qeverisë së Shqipërisë dhe qeverisë së Kosovës. Janë bërë më shumë se dy vite që kur këto dy qeveri nuk mblidhen më. Ndonëse mbledhja e përbashkët e këtyre dy qeverive ishte iniciativë e qeverisë shqiptare, ato erdhën duke u zbehë dhe tash dy vite nuk kujtohet njeri për to. Nisi si iniciativë e Edi Ramës dhe e Hashim Thaçit dhe përfundoi si model, kur Thaçi u largua nga pushteti. Më duket se qe një iniciativë personale për promovimin reciprok të të dy liderëve politikë të kohës. Më pas, për inerci vazhdoi deri të qeveria Haradinaj, pra sa kohë Thaçi ishte në pushtet. Në nëntorin e vitit 2018 u mbajt takimi i përbashkët të qeverisë së Edi Ramës dhe asaj të zotit Haradinaj në Pejë. Aty filloi konflikti i egër që përfundoi me padi në Gjykatën e Prishtinës të kryeministrit të Shqipërisë kundër kryeministrit të Kosovës. Se si do të vijonte një iniciativë e mbledhjeve të përbashkëta me dy kryeministra që do të ballafaqoheshin në gjykatë kundër njëri-tjetrit, këtë një zot e di! Në Pejë Edi Rama i tha Ramushit se “Kush i thotë Hashim Thaçit tradhtar, ai është gomar”! Ndërkohë që ai sapo kishte përfunduar mbledhjen e përbashkët me qeverinë e “gomarit”!”, shprehet Bytyçi.
Ai rikthen në kujtesë si ka dështuar mbledhja e fundit, gjersa shton se duhej të fliste Edi Rama me një shoqërim të kërkim-ndjesës, nëse ai do ta shihte marrëdhënien Shqipëri-Kosovë interes strategjik i dyanshëm.
“Është sa komike, aq edhe tragjike historia e mbledhjeve të përbashkëta midis qeverisë shqiptare dhe asaj kosovare. Megjithatë kulmi i denigrimit të këtyre mbledhjeve dhe të injorimit të Kosovës nga ana e kryeministrit të Shqipërisë ishte fundi i qershorit 2023. Vetëm 24 orë para organizimit të mbledhjes së qeverisë së Ramës dhe asaj të Kurtit në Gjakovë, Rama njoftoi anulimin e saj. Në mënyrë të njëanshme, pa asnjë konsultim me kryeministrin Kurti, për qëllime të pushtetit të tij personal dhe për t’i kontribuar “të drejtës serbe mbi Kosovën”! Ishte koha kur në komunat e veriut u promovuan kryetarët e komunave. Serbia ishte në krizë për shkak të bojkotit dhe duhej ndihmuar nga Rama për ta fajësuar Kosovën për bojkotin serb. Ndërkohë në këtë linjë qenë të gjithë sorosistët euro-amerikanë. Rama me anulimin e kësaj mbledhjeje përfitonte dyfish, simpatinë e Vuçiq dhe të ndërkombëtarëve. Ndaj dhe iu kundërvu interesave të Kosovës. Për prestigjin e tij në terrenin serb dhe atë evropian. Në këto kushte, prej asaj kohe askush nuk ka folur më për një mbledhje të përbashkët të të dy qeverive të të dy shteteve që quhen si shtete shqiptare. Duhej të fliste Edi Rama me një shoqërim të kërkim-ndjesës, nëse ai do ta shihte marrëdhënien Shqipëri-Kosovë interes strategjik i dyanshëm. Por nuk ka ndodhur e nuk ka për të ndodhur. Megjithëse bëri agresionin politik kundër Kosovës me anulimin e mbledhjes së përbashkët të të dy qeverive, kryeministri i Shqipërisë nuk ka aftësinë e të marrit të përgjegjësisë përkatëse. Askush nuk duhet ta presë këtë!”, përfundon profesori.
