Opinionisti Lirim Gashi, ka reaguar pas deklaratës së kryediplomates Donika Gërvalla për kandidatin e AAK-së për kryeministër, Ramush Haradinaj.
Gashi thotë se Haradinaj është një patriot i padiskutueshëm dhe një superhero i luftës, por si politikan ka pikëpyetje.
“Ramush Haradinaj si politikan? Mes patriotizmit dhe etjes për pushtet.
Ramush Haradinaj është një prej figurave më kontradiktore në politikën kosovare. Nga njëra anë, ai shihet si një lider i vendosur dhe një patriot i pakompromis, veçanërisht në raport me Serbinë dhe çështjet e sovranitetit të Kosovës. Nga ana tjetër, ai është akuzuar për korrupsion, për pasurimin e tij të pashpjegueshëm përmes politikës dhe për një etje të pakontrolluar për pushtet, që shpesh e ka shtyrë të bëjë lëvizje politike oportuniste dhe të dyshimta”, ka shkruar Gashi.
Tutje, ai Haradinajn e konsideron një figurë të dyfishtë politike, gjersa ka renditur arsyet pse e thotë këtë.
“1. Roli ambivalent në çështjen e demarkacionit me Malin e Zi; 2. Pasuria e tij e pabesueshme përmes politikës; 3. Uria e tij e madhe për pushtet; 4.Aleancat politike të paqëndrueshme; 6. Koalicioni PAN dhe klientelizmi politik; 7. Skandali i Pal Lekajt dhe keqpërdorimi i miliona eurove; 8. Skandali i rritjes së pagave dhe abuzimi me fondet shtetërore; 9. Mosndëshkimi i korrupsionit dhe lidhjet me oligarkët; 10. Dështimi në reformat shtetërore dhe mungesa e transparencës”, ka renditur Gashi.
Shkrimi i plotë:
Ramush Haradinaj: Një superhero i luftës dhe një politikan mes patriotizmit dhe etjes për pushtet
Në diskutimet për heronjtë e luftës dhe për liderët ushtarakë, shpesh nënvlerësohet natyra delikate e personaliteteve si Ramush Haradinaj.
Për mua, Ramush Haradinaj është shumë më tepër se sa një gjeneral i zakonshëm që i ka ndjekur dhe përfunduar të gjitha fazat e shkollimit, studimit, trajnimit dhe edukimit ushtarak.
Në kuptimin moral, patriotik dhe emocional, ai përfaqëson për mua një kuptim shumë më të thellë sesa vetëm një titull akademik ushtarak.
Ai është një patriot i padiskutueshëm dhe një superhero i luftës.
Ky vlerësim shkon përtej përfytyrimit tradicional të një gjenerali. Haradinaj, ashtu si Ante Gotovina në Kroaci, pikërisht për shkak të meritave të tij në luftë është i pranuar nga shumica e shqiptarëve si një figurë qendrore e rezistencës, pra si dikush që ka luajtur një rol më të madh sesa thjesht të merrte vendime taktike, prandaj ai është një simbol i luftës dhe i përpjekjes për liri.
Megjithatë, është e rëndësishme të merret parasysh edhe rëndësia profesionale e termit "Gjeneral".
Një gjeneral nuk është dikush që shkëlqen me aftësitë dhe guximin e tij në luftën ndaj okupatorit të vendit të tij; ai është shumë më tepër se kaq: Ai është një superhero, që ka vlerë njëqind herë më shumë se sa 100 gjeneralë të trajnuar dhe të aftë, por frikacakë.
Për më tepër, një gjeneral është një person që ka kaluar nëpër fazat e ndryshme arsimore, studimore, stërvitore dhe edukative të sistemit ushtarak – nga shkolla e mesme deri tek universiti dhe provimet shtesë postdiplomike.
Përfundimi i suksesshëm i një karriere akademike, kalimi i provimeve dhe marrja e një diplome postuniversitare janë parakushtet themelore që legjitimojnë autoritetin dhe përgjegjësinë e një gjenerali. Këto arritje akademike janë ato që e vendosin një oficer profesionist në shkallën më të lartë të hierarkisë ushtarake dhe që e lidhin karrierën e tij ushtarake me rëndësinë e arsimimit dhe edukimit formal.
Ramush Haradinaj është kështu një figurë delikate: Ai është një superhero lufte, një simbol qendror i rezistencës dhe një patriot i madh i vendit të tij.
Në të njëjtën kohë, nuk duhet nënvlerësuar rëndësia e profesionalizmit arsimor dhe edukativ– një gjeneral, nga ky këndvështrim, është vetëm ai që ka kaluar një rrugë të gjatë dhe të vështirë akademike për t’u bërë një autoritet i pranuar në fushën e tij.
Sa më përket mua, unë sikur të pyetsha do t'ia epja Ramushit edhe titullin Marshal, sepse nuk jam formalist.
Ramush Haradinaj si politikan? Mes patriotizmit dhe etjes për pushtet.
Ramush Haradinaj është një prej figurave më kontradiktore në politikën kosovare. Nga njëra anë, ai shihet si një lider i vendosur dhe një patriot i pakompromis, veçanërisht në raport me Serbinë dhe çështjet e sovranitetit të Kosovës. Nga ana tjetër, ai është akuzuar për korrupsion, për pasurimin e tij të pashpjegueshëm përmes politikës dhe për një etje të pakontrolluar për pushtet, që shpesh e ka shtyrë të bëjë lëvizje politike oportuniste dhe të dyshimta.
1. Roli ambivalent në çështjen e demarkacionit me Malin e Zi
Një nga episodet më të diskutueshme të karrierës politike të Haradinajt ishte qëndrimi i tij ndaj marrëveshjes së demarkacionit me Malin e Zi. Fillimisht, ai ishte një nga kundërshtarët më të ashpër të kësaj marrëveshjeje, duke e konsideruar atë si një "tradhti kombëtare" që i falte Malit të Zi 8,000 hektarë tokë të Kosovës. Ky kundërshtim i tij e ndihmoi atë të fitonte mbështetje të madhe popullore dhe të përforconte imazhin e tij si mbrojtës i territorit.
Megjithatë, sapo u bë Kryeministër në vitin 2017, ai e ndryshoi tërësisht qëndrimin dhe u angazhua për miratimin e marrëveshjes, duke e kaluar atë në Kuvend në vitin 2018. Kjo kthesë e tij u pa si një akt oportunizmi politik, që nxori në pah një problem më të madh në stilin e tij të qeverisjes: për të siguruar pushtetin, ai nuk hezitonte të ndryshonte qëndrimet e tij, edhe kur më parë ishte betuar se nuk do ta bënte një gjë të tillë.
2. Pasuria e tij e pabesueshme përmes politikës
Haradinaj, ashtu si shumë politikanë të tjerë të Kosovës, ka grumbulluar një pasuri të madhe që nuk përputhet me të ardhurat e tij zyrtare. Gjatë viteve të tij në politikë, pasuria e tij është rritur ndjeshëm, përfshirë prona luksoze, tokë, biznese dhe llogari bankare që kapin shifra të mëdha. Megjithatë, burimi i saktë i këtyre pasurive mbetet i paqartë dhe shpesh është subjekt i spekulimeve dhe dyshimeve për korrupsion dhe përfitime nga tenderët shtetërorë.
Një nga rastet më të dyshimta lidhet me lidhjet e afërta të partisë së tij, AAK-së, me oligarkë dhe kompani të mëdha që kanë përfituar nga projektet publike, veçanërisht në sektorin e infrastrukturës. Skandali i Pal Lekajt, ku u keqpërdorën 53 milionë euro për pagesa të dyshimta ndaj kompanive të ndërtimit të autostradave, është vetëm një nga shembujt e shumtë që e lidhin Haradinajn me një sistem të gjerë korrupsioni dhe klientelizmi.
3. Uria e tij e madhe për pushtet
Një nga karakteristikat më të dukshme të Haradinajt është etja e tij e madhe për pushtet. Ai ka bërë disa lëvizje politike të papritura dhe të diskutueshme për të siguruar ndikimin e tij në skenën politike të Kosovës.
4.Aleancat politike të paqëndrueshme:
Haradinaj ka qenë i gatshëm të bashkëpunojë edhe me kundërshtarët e tij të mëparshëm, përfshirë PDK-në, vetëm për të qëndruar në pushtet. Koalicioni PAN është shembulli më i qartë i kësaj qasjeje, ku ai pranoi të bëhej Kryeministër, pavarësisht se më parë kishte kritikuar ashpër partitë me të cilat hyri në koalicion.
5. Vetëshpallja për President:
Një nga lëvizjet më të habitshme të tij ishte kur, pa pasur ndonjë mbështetje të gjerë politike, shpalli kandidaturën e tij për President të Kosovës, duke lënë të kuptohet se ai e sheh veten si lider të pashmangshëm të vendit, pavarësisht vullnetit të qytetarëve apo të forcave të tjera politike.
6. Koalicioni PAN dhe klientelizmi politik
Pasi mori postin e Kryeministrit në vitin 2017 me një koalicion të drejtuar nga PDK, qeverisja e Haradinajt u karakterizua nga një sistem i shpërndarjes së posteve për njerëz të afërt me partitë në pushtet. PAN u pa si një aleancë e bazuar më shumë në interesa të grupeve të caktuara sesa në vizionin për një shtet të drejtë dhe funksional. Në këtë periudhë, Kosova pa një rritje të emërimeve nepotike në institucione, një fryrje të kabinetit qeveritar me këshilltarë të panevojshëm dhe një ndarje të pushtetit sipas interesave të grupeve të caktuara brenda koalicionit.
7. Skandali i Pal Lekajt dhe keqpërdorimi i miliona eurove
Një nga aferat më të mëdha korruptive gjatë qeverisjes Haradinaj lidhet me Pal Lekajn, ish-ministrin e Infrastrukturës nga radhët e AAK-së. Ai u akuzua për keqpërdorim të rreth 53 milionë eurove për pagesa ndaj kompanive të autostradave, veçanërisht për projektin e "autostradës fantazmë" që kishte mbiçmime të pajustifikueshme. Kjo aferë ishte një ndër shembujt më të qartë se si qeverisja e Haradinajt nuk arriti të luftonte korrupsionin, por përkundrazi, u bë pjesë e tij.
8. Skandali i rritjes së pagave dhe abuzimi me fondet shtetërore
Një nga vendimet më të diskutuara të Haradinajt ishte rritja e pagës së Kryeministrit dhe zyrtarëve të lartë shtetërorë. Me këtë vendim, paga e tij u rrit nga rreth 1,500 euro në mbi 3,000 euro, një shumë e konsiderueshme në krahasim me nivelin e pagave në sektorin publik. Ky vendim u kritikua si një akt arbitrar dhe si një mesazh i keq për qytetarët, veçanërisht në një kohë kur shumë sektorë jetikë, si arsimi dhe shëndetësia, kishin nevoja të mëdha për financim.
9. Mosndëshkimi i korrupsionit dhe lidhjet me oligarkët
Haradinaj, ndonëse shpesh e ka paraqitur veten si një politikan që nuk toleron korrupsionin, gjatë qeverisjes së tij nuk u morën masa të mëdha kundër korrupsionit institucional. Përkundrazi, figura të afërta me koalicionin PAN vazhduan të pasurohen përmes tenderëve publikë dhe favoreve politike. AAK dhe partnerët e saj qeverisës shpesh u shihnin si pjesë e një sistemi të ndërtuar mbi klientelizmin dhe kontrollin e burimeve shtetërore për interesa të grupeve të caktuara të biznesit.
10. Dështimi në reformat shtetërore dhe mungesa e transparencës
Pavarësisht premtimeve për një qeverisje të drejtë dhe efektive, gjatë mandatit të Haradinajt nuk u pa ndonjë reformë domethënëse në sistemin e drejtësisë apo në administratën publike. Në vend që të fuqizonte institucionet e pavarura, qeveria e tij u përfshi në skandale dhe vazhdoi me praktika të vjetra të kapjes së shtetit.
Përfundim: Një figurë e dyfishtë politike
Ramush Haradinaj mbetet një figurë e rëndësishme dhe komplekse në politikën kosovare. Nga njëra anë, ai është i njohur për guximin dhe qëndrimet e tij të forta për çështjet kombëtare, si dhe për refuzimin e çdo kompromisi që do të cenonte integritetin e Kosovës. Nga ana tjetër, qeverisja e tij u njollos nga korrupsioni, klientelizmi dhe një mungesë e qartë e reformave që do ta ndryshonin Kosovën në aspektin institucional dhe ekonomik.
Në kohën kur ai ishte Kryeministër i Kosovës Listat e veteranëve të luftës në Kosovë u frynë përmes një procesi të gjatë manipulimesh dhe abuzimesh, ku individë që nuk kishin marrë pjesë në luftën e UÇK-së u përfshinë si veteranë për përfitime financiare dhe politike.
Ky fenomen ndodhi për shkak të:
1. Keqpërdorimeve nga politikanët – Partitë politike të dala nga lufta shpesh e shfrytëzuan statusin e veteranit për të blerë vota dhe për të forcuar bazën e tyre elektorale.
2. Komisioni i pafuqishëm –
Komisioni që verifikoi veteranët nuk kishte mekanizma të forta kontrolli dhe shpesh veproi nën presion politik.
3. Korruptimi i procesit – Individë dhe grupe të caktuara manipuluan dokumentacionin për të përfshirë njerëz që nuk kishin asnjë lidhje me luftën.
4. Mungesa e një regjistri të saktë
– Në vitet e pasluftës nuk u krijua menjëherë një listë e besueshme e pjesëmarrësve në UÇK, gjë që e hapi derën për abuzime.
Ky skandal u bë i njohur publikisht kur doli në pah se numri i veteranëve ishte shumë më i lartë se ai i luftëtarëve realë, duke çuar në hetime dhe akuza për mashtrim financiar. Gjykatat dhe prokuroria kanë trajtuar çështjen, por zgjidhja e plotë mbetet ende e diskutueshme.
Figura e tij vazhdon të polarizojë opinionin publik: disa e shohin si një lider të vendosur dhe patriot, ndërsa të tjerët e shohin si pjesë të një elite politike që ka shfrytëzuar pushtetin për interesa personale dhe grupore. Ajo që mbetet e qartë është se trashëgimia e Haradinajt në politikë nuk është pa hije dhe se roli i tij në historinë moderne të Kosovës do të vlerësohet ndryshe nga breza të ndryshëm.
