Në shumë vende, përfshirë Kosovën, ekzistojnë keqkuptime të mëdha rreth hebrenjve dhe antisemitizmit. Këto keqkuptime shpesh janë rezultat i propagandës dhe ndikimeve të jashtme, të cilat kanë synuar të formësojnë perceptimet e një pjese të popullatës përmes donacioneve dhe orientimeve ideologjike. Është e rëndësishme që të kuptojmë se antisemitizmi nuk është një problem thjesht fetar mes hebrenjve dhe myslimanëve, por një fenomen shumë më kompleks me rrënjë të thella historike.
Çfarë është antisemitizmi?
Antisemitizmi është urrejtja, paragjykimi ose diskriminimi kundër hebrenjve si grup etnik, fetar apo kulturor. Ai është shfaqur në forma të ndryshme në histori, nga akuza fetare mesjetare deri te teoritë konspirative moderne që i paraqesin hebrenjtë si kontrollues të ekonomisë apo politikës botërore. Këto ide janë përdorur nga diktatura dhe regjime të ndryshme për të justifikuar persekutimin e tyre, duke kulmuar me Holokaustin, ku rreth 6 milionë hebrenj u vranë nga nazistët gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Hebrenjtë dhe Shqipëria: një histori e mbrojtjes dhe mikpritjes
Shqiptarët kanë një histori të jashtëzakonshme në raport me hebrenjtë. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Shqipëria ishte një nga vendet e vetme në Evropë ku numri i hebrenjve u rrit gjatë luftës, në vend që të ulej. Kjo ndodhi sepse shqiptarët, si nën regjimin e Mbretit Zog, ashtu edhe gjatë pushtimit nazist, mbrojtën hebrenjtë duke i strehuar dhe duke u siguruar dokumente të rreme për t’i shpëtuar persekutimit.
Koncepti shqiptar i 'Besës' luajti një rol kyç, pasi shumë familje shqiptare, myslimane dhe të krishtera, rrezikuan jetën për të mbrojtur hebrenjtë. Kjo histori është pak e njohur brenda Kosovës, veçanërisht në rrethet ku ndikimi i propagandës fetare të financuar nga jashtë ka ndikuar në formimin e perceptimeve negative ndaj hebrenjve.
Keqkuptimet moderne dhe ndikimi i propagandës
Pas luftës në Kosovë, ka pasur investime të mëdha nga vende të Lindjes së Mesme, shpesh me qëllim të përhapjes së një ideologjie të caktuar, e cila ka ndikuar tek një pjesë e popullatës më të varfër. Përmes donacioneve dhe ndikimeve ideologjike, shumë njerëz janë orientuar të besojnë se hebrenjtë janë armiq të myslimanëve dhe mbështetës të Serbisë. Kjo është një propagandë e qëllimshme që synon të largojë vëmendjen nga realiteti i marrëdhënieve historike dhe faktike mes shqiptarëve dhe hebrenjve.
Në realitet, feja hebraike dhe Islami kanë më shumë të përbashkëta sesa me krishterimin ortodoks serb. Të dyja fetë janë monoteiste, besojnë në një Zot të vetëm, ndjekin ligje fetare të rrepta mbi ushqimin (si Kosheri dhe Hallalli), dhe kanë një histori të gjatë të bashkëjetesës, sidomos gjatë Perandorisë Osmane.
Si duhet të informohemi më mirë?
1. Të njohim historinë – Shqiptarët kanë një histori të miqësisë me hebrenjtë dhe nuk kanë qenë kurrë pjesë e antisemitizmit evropian.
2. Të mos biem pre e propagandës – Shumë nga idetë që qarkullojnë për hebrenjtë nuk bazohen në fakte historike, por në narracione të qëllimshme politike dhe ideologjike.
3. Të kuptojmë ndryshimin mes fesë dhe politikës – Jo të gjithë hebrenjtë janë të njëjtë politikisht apo fetarisht, ashtu siç nuk janë as të gjithë myslimanët apo të krishterët.
Për ta përmbyllur, antisemitizmi është një fenomen që ka ekzistuar për shekuj dhe nuk është thjesht një çështje fetare. Shqiptarët kanë treguar solidaritet me hebrenjtë në momente të vështira të historisë, dhe është detyra jonë që të informohemi saktë për të shmangur paragjykimet e dëmshme që vijnë nga propagandat e financuara nga jashtë./BS
