Shumica e amerikanëve po ndjejnë shumë emocione në prag të zgjedhjeve presidenciale të 5 nëntorit, por entuziazmi nuk është një prej tyre. Një sondazh i ri nga agjencia e lajmeve Associated Press dhe Qendra NORC për Kërkimin e Çështjeve Publike (AP-NPRC) arrin në përfundimin se rreth 7 ndër 10 amerikanë thonë se ndjejnë ankth ose nervozizëm lidhur me fushatën presidenciale të vitit 2024, dhe një numër i ngjashëm thonë se janë të interesuar për to.
Vetëm rreth një e treta thonë se ndjehen entuziastë.
Megjithatë, Korporata Carnegie e Nju Jorkut, thotë se ka mundësuar një udhëzues që "gjurmon" dhjetë fushat kryesore të politikës së jashtme për ish-presidentin Donald Trump dhe zëvendëspresidenten Kamala Harris, në votimet e amerikanëve më 5 nëntor, ku në qendër dy kandidatët e vitit 2024, kanë ata për politikën e jashtme.
AI dhe Teknologjia
Kina
Ndryshimet Klimatike
Mbrojtja dhe NATO
Shëndeti Global dhe Parandalimi i Pandemisë
Emigracioni dhe Siguria Kufitare
Inflacioni, Borxhi dhe Ekonomia
Izraeli, Gaza dhe Lindja e Mesme
Rusi-Ukrainë
Tregtia
Zëvendëspresidentja Kamala Harris po kërkon presidencën ndërsa administrata Biden-Harris përballet me disa çështje të politikës së jashtme, duke përfshirë luftërat në Ukrainë dhe Rripin e Gazës, emigracionin në rritje dhe tensionet me Kinën.
Kurse, Ish-presidenti Donald Trump po konkurron për një mandat tjetër për të vazhduar politikat e tij "Amerika e para", të cilat ofrojnë një largim të dukshëm nga administratat e mëparshme presidenciale demokratike dhe republikane.
Ngritja e shpejtë e inteligjencës artificiale (AI) ka bërë që analistët të parashikojnë fillimin e një epoke të re në gjeopolitikë. Ndërkohë, TikTok dhe kompanitë e tjera të huaja të teknologjisë vazhdojnë të shkaktojnë shqetësim tek politikëbërësit që kanë frikë se përbëjnë një kërcënim për sigurinë kombëtare.
Për më shumë rreth AI dhe Teknologjisë
Harris thotë se Uashingtoni duhet të bëjë më shumë për të siguruar që kompanitë të përdorin mjetet e AI me përgjegjësi. Ajo ka mbikëqyrur përpjekjet fillestare për të krijuar një qasje federale ndaj qeverisjes së AI dhe administrata Biden-Harris ka ndërmarrë hapa për të ngadalësuar zhvillimin e teknologjive të avancuara të Kinës.
Si president, Trumpi shpalosi strategjitë e para kombëtare në fushat në zhvillim si siguria kibernetike e AI. Ai e ka përshkruar zhvillimin e inteligjencës artificiale si një garë armatimi me Kinën, ndërkohë që ka grindje me gjigantët e teknologjisë amerikane që po udhëheqin zhvillimin e teknologjisë.
Kina
Konkurrenca strategjike me Kinën – tani një nga dy ekonomitë më të mëdha në botë, së bashku me Shtetet e Bashkuara – do të jetë një nga sfidat më të rëndësishme të politikës së jashtme që do të përballet administrata e ardhshme presidenciale. Ajo do të përballet me një marrëdhënie gjithnjë e më të diskutueshme me Pekinin si për çështjet e tregtisë ashtu edhe të sigurisë.
Harrisi thotë se Shtetet e Bashkuara duhet ta mbajnë Kinën përgjegjëse për shkeljet e të drejtave të njeriut dhe shtrembërimet e ekonomisë globale, por se ajo duhet të punojë me vendin në sfidat transnacionale.
Trumpi ka kërkuar të përballet me Kinën për atë që ai thotë se është një grup abuzimesh ekonomike. Ai thotë se kërkohet veprim agresiv për të mbrojtur punëtorët amerikanë dhe për të reduktuar deficitin e madh tregtar dypalësh të Shteteve të Bashkuara.
Ndryshimet Klimatike
Vitet e fundit, ngjarjet ekstreme të motit kanë shkaktuar dëme në rritje në mbarë botën. Ndërsa temperaturat globale vazhdojnë të rriten me një ritëm alarmues, probabiliteti i thatësirës më intensive, reshjeve të tepërta, stuhive të forta dhe zjarreve më të mëdha po rritet. Ekspertët paralajmërojnë se ndryshimi i modeleve klimatike do të lehtësojë përhapjen e sëmundjeve dhe do të kontribuojë në mungesën e ushqimit dhe ujit.
Harrisi thotë se kriza klimatike është një “kërcënim ekzistencial” për njerëzimin. Ajo ka mbështetur shumë nga politikat e Bidenit për klimën, duke përfshirë vendimin e tij për t'u ribashkuar me Marrëveshjen e Parisit, dhe ajo hodhi votën kundërvajtëse për të miratuar projektligjin më të madh të energjisë së pastër dhe investimeve klimatike në historinë e SHBA.
Trumpi ka vënë vazhdimisht në dyshim shkencën e ndryshimeve klimatike dhe ka shprehur dyshime nëse aktiviteti njerëzor është përgjegjës. Ai është zotuar të zgjerojë në masë të madhe prodhimin vendas të karburanteve fosile, të riparojë iniciativat e Bidenit për energjinë e pastër dhe të tërheqë Shtetet e Bashkuara nga përpjekjet e mëdha globale për klimën.
Mbrojtja dhe NATO
Strategjia amerikane e mbrojtjes e ka zhvendosur fokusin në konkurrencën e fuqive të mëdha me Kinën dhe Rusinë pas gati dy dekadash të dominuara nga dislokimet e trupave në Afganistan dhe Irak. Me personelin ushtarak amerikan të vendosur në 178 vende, roli i ushtrisë dhe i aleancave të SHBA-së është bërë gjithnjë e më i diskutueshëm.
Harrisi e ka pozicionuar veten si një mbështetëse e fortë e bashkëpunimit shumëpalësh dhe Organizatës së Traktatit të Atlantikut të Veriut (NATO). Ajo ka theksuar përkushtimin e SHBA-së ndaj Ukrainës dhe ka çuar më tej politikën e brendshme të hapësirës si kryetare e Këshillit Kombëtar të Hapësirës në Shtëpinë e Bardhë.
Megjithatë, strategjia amerikane e mbrojtjes e ka zhvendosur fokusin në konkurrencën e fuqive të mëdha me Kinën dhe Rusinë pas gati dy dekadash të dominuara nga dislokimet e trupave në Afganistan dhe Irak. Me personelin ushtarak amerikan të vendosur në 178 vende, roli i ushtrisë dhe i aleancave të SHBA-së është bërë gjithnjë e më i diskutueshëm.
Donald Trumpi ka qenë kritik ndaj NATO-s dhe ka kërcënuar të tërhiqet nga aleanca. Si president, ai rriti ndjeshëm shpenzimet e mbrojtjes dhe riorientoi strategjinë e sigurisë kombëtare dhe mbrojtjes të Shteteve të Bashkuara për t'u fokusuar në Kinë dhe Rusi.
Shëndeti Global dhe Parandalimi i Pandemisë
Pandemia e COVID-19 çoi në ndryshime gjithëpërfshirëse ekonomike dhe sociale në mbarë botën dhe ngriti shqetësime rreth gatishmërisë globale për kërcënimet e ardhshme biologjike ose virale në shkallë të gjerë. Ndarjet politike që shkaktoi reagimi ndaj pandemisë tani mund të kërcënojnë të ardhmen e programeve të SHBA-së për shëndetin global që dikur funksiononin me mbështetje të fortë dypartiake.
Për më shumë mbi Shëndetin Global dhe Parandalimin e Pandemisë
Kamala Harris i ka dhënë përparësi çështjeve kombëtare dhe ndërkombëtare të kujdesit shëndetësor. Ajo ka qenë prej kohësh një mbështetëse e hapur e të drejtave riprodhuese dhe premtimeve për të rivendosur të drejtat e abortit që u rrëzuan nga Gjykata e Lartë. Ajo ka luajtur gjithashtu një rol në përpjekjet e administratës për të trajtuar epideminë e opioideve.
Donald Trumpi mbikëqyri përgjigjen federale ndaj vitit të parë të pandemisë COVID-19, duke autorizuar triliona dollarë stimul ekonomik dhe një partneritet publik-privat për të zhvilluar një vaksinë. Ai e tërhoqi Uashingtonin nga OBSH dhe vendosi një rregull që parandalon organizatat që marrin fonde të SHBA-së të përdorin çdo para të ndihmës së huaj për qëllime të lidhura me abortin.
Emigracioni dhe Siguria Kufitare
Debati i diskutueshëm i imigracionit ka zënë qendër në politikën kombëtare pasi migrimi në kufirin SHBA-Meksikë vazhdon të rritet, duke tensionuar burimet lokale dhe federale. Siguria kufitare dhe politika e azilit janë bërë gjithnjë e më përçarëse dhe përpjekjet drejt reformës gjithëpërfshirëse të imigracionit janë themeluar vazhdimisht në Kongres.
Kamala Harris mbron një reformë gjithëpërfshirëse të imigracionit. Ajo kishte për detyrë të drejtonte përpjekjet federale për të adresuar shkaqet rrënjësore të migrimit nga Amerika Qendrore, megjithëse komentet e saj që pengonin migrantët e mundshëm të udhëtonin në Shtetet e Bashkuara kanë krijuar polemika.
Donald Trumpi Emigracioni dhe politika kufitare mbeten çështje nënshkrimi për Trump dhe platforma e partisë 2024 rinovon zotimet e tij për të zbatuar një sërë masash për të reduktuar ndjeshëm emigracionin legal dhe ilegal. Kjo përfshin ndërtimin e veprimeve të ndërmarra gjatë mandatit të tij të parë për të riformuar në mënyrë drastike politikën e azilit, kufirit dhe deportimit.
Inflacioni, Borxhi dhe Ekonomia
Shëndeti i ekonomisë amerikane është një faktor kryesor në aftësinë e Shteteve të Bashkuara për të ndikuar në ngjarjet jashtë vendit. Ai vazhdon t'i kalojë homologët e tij, por shumë ekonomistë tregojnë për shenja telashe: nivelet e borxhit po rriten, inflacioni mbetet i lartë dhe firmat amerikane ngecin në prodhimin e disa teknologjive të avancuara.
Harris thotë se politika e saj ekonomike bazohet në krijimin e mundësive për klasën e mesme. Administrata Biden-Harris është fokusuar në kryerjen e investimeve publike në infrastrukturë dhe energjinë e gjelbër, duke sfiduar konsolidimin monopolist dhe rritjen e taksave mbi korporatat dhe amerikanët më të pasur për të paguar për rritjen e shpenzimeve.
Harris mbi inflacionin, borxhin dhe ekonominë
Donald Trumpi si president, theksoi shkurtimet e taksave dhe politikat ekonomike derregulluese, të cilat ai thotë se nxitën rritjen, inovacionin dhe punësimin. Ai thotë se shpenzimet e qeverisë kanë nevojë për "shkurtime masive" për të ulur inflacionin.
Lindja e Mesme vazhdon të komandojë vëmendjen globale dhe të paraqesë sfida për Shtetet e Bashkuara, ndërsa sulmet nga grupi rebel Houthi kërcënojnë zinxhirët e furnizimit dhe debati vazhdon rreth asaj se si t'i përgjigjet sjelljes destabilizuese të Iranit. Ndërkohë, ndërsa lufta midis Izraelit dhe Hamasit zvarritet - dhe ndërsa numri i të vdekurve rritet - perspektiva e paqes afatgjatë në rajon duket gjithnjë e më e largët.
Për më shumë mbi Izraelin, Gazën dhe Lindjen e Mesme
Kamala Harris mbështet një marrëveshje armëpushimi dhe lirimin e pengjeve në luftën midis Izraelit dhe Hamasit. Ajo gjithashtu bën thirrje për një zgjidhje me dy shtete për konfliktin izraelito-palestinez. Si senatore, ajo miratoi marrëveshjen bërthamore të Iranit dhe votoi për kufizimet në shitjen e armëve në Arabinë Saudite.
Donald Trump : Qasja e Trumpit ndaj Lindjes së Mesme është përcaktuar nga mbështetja e fortë për Izraelin dhe Arabinë Saudite, dhe një qëndrim konfrontues ndaj Iranit. Ai u tërhoq nga konsensusi i gjatë dypartiak duke thënë se nuk ishte i interesuar për një shtet të veçantë palestinez.
Rusi-Ukrainë
Pushtimi i plotë i Rusisë në Ukrainë, lufta më shkatërruese në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore, ka rritur në mënyrë dramatike tensionet midis Rusisë dhe vendeve perëndimore, të cilat kanë vendosur një grup sanksionesh ndaj Moskës. Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e tyre kanë armatosur dhe financuar qeverinë ukrainase, duke ndezur debate në Uashington.
Kamala Harris : Harris thotë se Shtetet e Bashkuara do të mbështesin përpjekjet mbrojtëse të Ukrainës kundër Rusisë për "për aq kohë sa duhet" për të kundërshtuar kërcënimin që një fitore ruse do të përbënte për pjesën tjetër të Evropës. Ajo ka përfaqësuar Shtetet e Bashkuara në bisedimet e paqes për Ukrainën dhe ka inkurajuar Kongresin që t'i japë Kievit dhjetëra miliarda dollarë ndihmë financiare.
Donald Trump : Trump thotë se ai nuk do të angazhohej për miratimin e ndihmës shtesë të SHBA-së për Ukrainën nëse rizgjedhet. Si president, ai kultivoi marrëdhënie më të ngrohta me Rusinë, megjithëse ai gjithashtu zgjati sanksionet ndaj Moskës për aneksimin e territorit të Ukrainës në vitin 2014 dhe u tërhoq nga një traktat i madh i kontrollit të armëve SHBA-Rusi.
Për më shumë mbi Tregtinë :
Për dekada, Shtetet e Bashkuara udhëhoqën akuzën për liberalizimin e tregtisë globale, të nxitura nga besimi se tregjet e hapura, të bazuara në rregulla nxisin prosperitetin dhe zgjerojnë ndikimin e Uashingtonit. Vitet e fundit, pabarazia në rritje e të ardhurave, një Kinë gjithnjë e më e sigurt dhe rënia e bazës industriale të SHBA-së kanë çuar në rritje të skepticizmit rreth këtij modeli brenda të dyja partive kryesore.
- Kamala Harris
Harris thotë se marrëveshjet e mëdha tregtare duhet të përfshijnë mbrojtje për punëtorët dhe klimën. Ajo ka kritikuar tarifat, por thotë se Shtetet e Bashkuara duhet të "zhdukin" tregtinë me Kinën. Administrata Biden-Harris ka mbikëqyrur krijimin e programeve masive të subvencionimit për energjinë e gjelbër, infrastrukturën dhe teknologjinë.
Donald Trump
Trumpi argumenton se sistemi global i tregtisë është i manipuluar kundër interesave të SHBA-së dhe është përgjegjës për deficitet e mëdha tregtare, rënien e prodhimit të SHBA-së dhe largimin e vendeve të punës në Amerikë. Platforma e partisë 2024 premton t'i kthejë Shtetet e Bashkuara në "superfuqinë prodhuese të botës" përmes "ribalancimit të tregtisë" ndaj prodhimit vendas
