“Drill, Baby, Drill”: Gjatë fushatës së tij, Donald Trump premtoi të kryente më shumë shpime për naftë dhe gaz. Tani Joe Biden kundërpërgjigjet – duke ndaluar këto projekte në zona të mëdha. Çfarë do të thotë kjo për presidentin e zgjedhur?
Përmbledhja e çështjes
▶︎ Presidenti në largim, Joe Biden, vendos një ndalim për shpimet e naftës dhe gazit në pjesë të mëdha të ujërave bregdetare të SHBA-së.
▶︎ Ky vendim prek mbi 2.5 milionë kilometra katrorë.
▶︎ Presidenti i zgjedhur, Donald Trump, kritikon ashpër këtë vendim dhe planifikon ta shfuqizojë pas marrjes së detyrës.
▶︎ Nuk është ende e qartë nëse Trump do të ketë sukses në përpjekjet e tij.
Më pak se dy javë para se Joe Biden të largohet nga Zyra Ovale dhe Donald Trump të kthehet në Shtëpinë e Bardhë, presidenti në largim duket se po i shfrytëzon ditët e fundit për t’i vendosur pengesa pasardhësit të tij – dhe për ta zemëruar seriozisht.
Çfarë ka bërë Joe Biden?
Të hënën, Biden shpalli një ndalim të përhershëm për shpimet e ardhshme të naftës dhe gazit në pjesë të mëdha të ujërave bregdetare të SHBA-së. Ky ndalim përfshin të gjithë bregdetin Atlantik, bregdetin e Paqësorit nga Meksika deri në Kanada, pjesën lindore të Gjirit të Meksikës, si dhe disa pjesë të bregdetit të Alaskës. Në total, ndalimi mbulon mbi 2.5 milionë kilometra katrorë.
Më vonë, Biden njoftoi gjithashtu se ka shpallur dy zona në Kaliforni, me një sipërfaqe totale prej mbi 340,000 hektarësh, si “Monumente Kombëtare”. Këto zona tani janë të mbrojtura nga shpimet për naftë dhe gaz, si dhe nga veprimtaritë minerare apo instalimet e paneleve diellore.
Biden justifikoi këto vendime duke theksuar mbrojtjen e klimës, natyrës, popullatës bregdetare dhe atyre indigjene. Megjithatë, dihet se zgjerimi i nxjerrjes së naftës ishte një nga premtimet kryesore të fushatës së Trump-it, një faktor që mund të ketë ndikuar në vendimin e Biden-it.
Si ka reaguar Donald Trump?
Zëdhënësja e Trump-it, Karoline Leavitt, shkroi në X se veprimi i Biden-it ishte një “vendim i turpshëm” që synon të marrë “hak politik ndaj popullit amerikan.” Ajo deklaroi se votuesit i kishin dhënë mandat Trump-it për të intensifikuar shpimet dhe për të ulur çmimet e gazit. “Mund t’ju siguroj se Joe Biden do të dështojë – dhe ne do të shpijmë dhe shpijmë,” tha ajo.
Vetë Trump reagoi në podcast-in The Hugh Hewitt Show, duke pyetur: “Çfarë po bën ai?” dhe duke shtuar: “Nuk mund të lejojmë që kjo të ndodhë me vendin tonë.” Vendimi i Biden-it shkaktoi gjithashtu zemërim në industrinë e naftës dhe gazit, duke u cilësuar si “katastrofik” dhe një “sulm masiv” ndaj sektorit.
Çfarë nënkupton ndalimi për Donald Trump?
Pasojat e menjëhershme të këtyre ndalimeve pritet të jenë të vogla për Trump. Mediat dhe ekspertët amerikanë e cilësojnë këtë ndalim “në shumë aspekte simbolik”. Për shembull, përtej bregdetit të Kalifornisë, që nga katastrofa e naftës në Santa Barbara në vitin 1969, nuk janë kryer shpime të konsiderueshme. Në ujërat arktike federale, shpimet kufizohen në një platformë të vetme. Për Gjirin Lindor të Meksikës, që nga viti 2006 zbatohet një moratorium për shpimet.
Ironikisht, gjatë fushatës së tij për rizgjedhje në vitin 2020, Trump vetë vendosi një moratorium dhjetëvjeçar për shpimet nga Karolina e Veriut deri në Florida, për të tërhequr votuesit e këtyre shteteve.
Gjiri Perëndimor dhe Qendror i Meksikës, ku nxirret shumica e naftës në det të hapur, nuk është prekur nga ndalimi i Biden-it. Megjithatë, nëse Trump dëshiron ta rrisë ndjeshëm nxjerrjen e naftës, siç ka premtuar, ai do të duhet të përballet me ndalimin e shpallur nga Biden. Në podcast-in The Hugh Hewitt Show, Trump deklaroi: “Është qesharake. Unë do ta shfuqizoj ndalimin menjëherë.” Ai shtoi se SHBA ka “rezerva nafte dhe gazi në një nivel që askush tjetër nuk e ka” dhe se këto do të shfrytëzohen si “asetet tona më të mëdha ekonomike.”
A mund ta shfuqizojë Trump ndalimin?
Në parim, Trump mund të nisë një proces ligjor për ta shfuqizuar ndalimin pas marrjes së detyrës – por kjo nuk do të jetë e lehtë. Gjatë mandatit të tij të parë, ai u përpoq të shfuqizonte një urdhër të ngjashëm të presidentit Barack Obama. Grupet mjedisore ngritën padi dhe, në vitin 2019, një gjykatë federale në Alaskë vendosi që ndalimi nuk mund të shfuqizohej pa miratimin e Kongresit.
Çështja nuk u përfundua plotësisht para se Trump të largohej nga detyra dhe të linte presidencën në duart e Biden-it. Procesi u hodh poshtë para se Gjykata e Lartë të shqyrtonte çështjen. Edhe nëse Trump do të përpiqej ta kalonte këtë ndalim përmes Kongresit, ku Republikanët kanë shumicën, mund të hasë vështirësi. Sipas ekspertëve amerikanë, mbështetja e disa deputetëve republikanë nga shtetet bregdetare për këtë çështje nuk është aspak e sigurt.
