Debutimi i tij (“Zëri i Amerikës”) në vitin 1942 ishte jo modest -- një transmetim i drejtpërdrejtë radiofonik 15-minutësh me valë të shkurtra i transmetuar për her të parë në Gjermani nga një studio e vogël në qytetin e Nju Jorkut.
Tani, Zëri i Amerikës i financuar nga SHBA, por i pavarur, arrin çdo javë më shumë se 280 milionë njerëz në të gjithë globin në më shumë se 40 gjuhë.
Historitë e tij, që mbulojnë gamën e ekzistencës njerëzore në Shtetet e Bashkuara dhe vendet në mbarë botën, shfaqen në platformat dixhitale, televizive dhe radiofonike dhe mund të aksesohen në telefonat celularë dhe mediat sociale. Historitë e Zërit të Amerikës transmetohen në një rrjet prej më shumë se 2,500 stacionesh bashkëpunëtore.
Në transmetimin e parë në 1942, pak më shumë se shtatë javë pasi Shtetet e Bashkuara hynë zyrtarisht në Luftën e Dytë Botërore, dëgjuesit dëgjuan për herë të parë një këngë patriotike amerikane, "The Battle Hymn of the Republic".
Më pas, spikeri William Harlan Hale tha: "Ne ju sjellim zëra nga Amerika. Sot dhe çdo ditë tani e tutje, ne do t'ju flasim për Amerikën dhe luftën. Lajmet mund të jenë të mira për ne. Lajmet mund të jenë të këqija. Por ne do t'ju themi të vërtetën."
Është një kredo që që nga viti 1976 është përfshirë në Kartën e Zërit të Amerikës, e cila me ligj i kërkon organizatës të "shërbyejë si një burim vazhdimisht i besueshëm dhe autoritar lajmesh". Ai do të thoshte tëtë dekada më parë se lajmet e Zërit të Amerikës duhet "të jenë të sakta, objektive dhe gjithëpërfshirëse".
Zëri i Amerikës, sot është pjesë e Agjencisë Amerikane për Media Globale, agjencia qeveritare që mbikëqyr të gjitha transmetimet ndërkombëtare joushtarake të SHBA-së.
Gazetarët profesionistë të Zërit të Amerikës prodhojnë dhjetëra artikuj çdo ditë pa ndërhyrjen e qeverisë amerikane.
Këtë javë, Shërbimi Shqip i Zërit të Amerikës i mbushi 79 - vjet të transmetimit të parë në gjuhën shqipe, i cili u transmetua më 13 maj të vitit 1943, një vit më pasë që ishte krijua5.
Nëpër shumë kujtime, të Zërit të Amerikës, në këto tetë dekada, risjelll një kapitull të librit “Rrëfime lirie: Shtegtimi i një mësuesi shqiptar nga burgjet serbe te Zëri i Amerikës” të autorit Shaqir Salihu, shkrimin “Themelimi i Zërit të Amerikës: Fillimi në një mot të vështirë”, të gazetarit që shërbeu për disa vite në Zërin e Amerikës
Ndërkohë, që gazetarët dhe anëtarët e stafit shqiptar të Zërit të Amerikës ndajnë kujtimet dhe mendimet e tyre për 80-vjetorin e transmetimit të Shërbimit Shqip, përshkrimi i një historie të tillë nga Shaqir Salihu një ish-gazetar i Zërit të Amerikës, është epike. Libri i tij, duket si një dramë, në të cilën e gjejnë veten shumë shqiptarë:" Dhimbje, dhunë, shtypje, revoltë dhe një udhëtim homerik drejt lirisë. Një rrëfim për udhën e gjatë të një njeriu për të gjetur lirinë e tij dhe të vendit ku lindi, u rrit, u burrërua para kohe dhe të cilin nuk e shijoi dot tërësisht".
“Rrëfime lirie: Shtegtimi i një mësuesi shqiptar nga burgjet serbe te Zëri i Amerikës” i ka të gjitha. Është një histori personale. Është roman. Është poezi. Ka dramë dhe romancë; ka luftë dhe paqe; ka pranga dhe liri; ka intrigë dhe çiltërsi. Ka gjak; Ka lot dhimbjeje dhe lot gëzimi. Ka edhe themelimin e Zërit të Amerikës, si e ka quajtur ai fillimin në një mot të vështirë.
Themelimi i Zërit të Amerikës: Fillimi në një mot të vështirë:
Lufta e Dytë Botërore hyri në vitin e tretë në vjeshtë 1941. Sunduesit autoritarë që kishin marrë pushtetin në Gjermani, Itali e Japoni po nënshtronin një nga një vendet e pavarura të Botës së Vjetër. Popujt po përjetonin tmerrin e konfliktit më të egër të historisë dhe në mbarë rruzullin qenë përhapur drithërimat për ekzistencën e qytetërimit njerëzor.
Shtetet e Bashkuara ishin përpjekur të ruanin deri vonë neutralitetin. Por si vend demokratik, Amerika nuk e shihte me sy të mirë përhapjen e Fuqive të Boshtit dhe filloi të përkrahte kundërshtarët e tyre. Amerikanët, megjithatë, nuk ishin të gatshëm për luftë. Shtetet e Bashkuara nuk ishin këndellur ende mirë nga vuajtjet e “Depresionit të Madh”, krizës më të rëndë ekonomike në historinë e vendit. Ndërsa edhe kujtimet e Luftës së Parë Botërore i kishin shtyrë shumë amerikanë të urrenin konfliktin e armatosur dhe të besonin në paqe dhe dialog si rrugë për zgjidhjen e problemeve.
Mirëpo, siç thotë kolegu Dejvid Xharmul, duke përshkruar periudhën mes luftërave botërore, udhëheqësit autoritarë të asaj kohe, “ishin më fort të dëgjueshëm ndaj rraptimave të çizmeve të ushtarëve sesa ndaj fjalëve fisnike të paqes.”
Lufta qe e pashmangshme, çfarë u vërtetua në mëngjesin e 7 dhjetorit, kur japonezët sulmuan territorin sovran të ShBA-së. Avionët luftarakë të shtetit aziatik zunë amerikanët të papërgatitur, duke sulmuar befasishëm bazën ushtarake në Përl-Harbor, në ishujt e Havait në Paqësor. Ngjarja tronditi publikun në tokën amë apo trevat kryesore të vendit në Amerikën Veriore. Ajo ditë, tha presidenti Franklin Delano Ruzvelt, është “datë që do të jetojë në turp”.
Kongresi i shpalli luftë Japonisë më 8 dhjetor, duke shënuar hyrjen e ShBA-së në Luftën e Dytë Botërore. Sakaq, vendi u gjend në një konflikt për të cilin nevojiteshin përgatitje të shumëfishta dhe të gjithanshme. Për dallim nga regjimet autoritare, Shtetet e Bashkuara nuk ishin përqendruar në ngritjen e kapaciteteve ushtarake. Por përveç armëve e municionit, amerikanët po përballeshin me sfida në shumë fusha të tjera. Ndërsa kishin hyrë në një luftë ku do të luftonin përkrah popujve të tjerë, ata panë nevojën edhe për të fuqizuar mjetet e informimit dhe komunikimin me botën e jashtme.
Në orvatjet e para drejt atij qëllimi, Zyra e Bashkërendimit të Informimit (Office of the Coordination of Information, COI), agjenci e administratës së presidentit Ruzvelt, u angazhua për themelimin e një transmetuesi publik të ShBA-së. Valët e radios mundësonin një platformë të volitshme për komunikim dhe shfrytëzimi i tyre qe bërë i patjetërsueshëm që prej fillimit të luftës. COI mblodhi mendje të shquara të kohës nga fusha të ndryshme — gazetari, gjuhësi, letërsi, diplomaci, art, teatër e inxhinieri — me qëllimin e vetëm për t’i sjellë publikut ndërkombëtar the Voice of America — Zërin e Amerikës.
Në atë periudhë, transmetimet në radio, përfshirë programet në gjuhë të huaja, ishin veprimtari e kompanive private në Shtetet e Bashkuara. Siç kujton gazetari Alan Hajll, qeveria amerikane i hyri kësaj pune shumë vonë. “Bashkimi Sovjetik,” shkruan ai, “kishte dy dekada përvojë; Britania, një dekadë; dhe Franca e Gjermania, gati një dekadë.”
E vetmja përvojë në transmetime ndërkombëtare e amerikanëve kishte qenë në vitin 1940, kur ishin përgatitur disa programe radioje për Amerikën Latine. Por tani rrethanat dhe nevojat po shënonin një kthesë dhe amerikanët ishin gati të linin gjurmët e tyre në një punë të re.
Në shkurt 1942, Zëri i Amerikës filloi transmetimin me një program në gjuhën gjermane. Uilliam Harlan Hejll, “autor librash dhe moderator me përvojë që fliste gjermanishten me një çik theksi amerikan,” lexoi fjalët e para për dëgjuesit në kontinentit e vjetër: “Ju flet Zëri i Amerikës… Sot, e prej tani përditë, do t’ju flasim për Amerikën dhe luftën… Lajmet mund të jenë të mira ose të këqija për ne. Por ne do t’ju themi të vërtetën.”
Zëri i Amerikës kremton themelimin më 24 shkurt. Siç rikujton Alan Hajll, autor i një libri gjithëpërfshirës mbi Zërin e Amerikës, programi i parë u përgatit në atë datë por nuk arriti të transmetohej në Europë deri më 25 shkurt.
Mirëpo fotografi Kris Kern, ish-punonjës i VOA-së, mendon se emisionet e radios duhet të kenë filluar shumë më herët, të paktën më 1 shkurt. Në këtë përfundim, Kerni arrin duke marrë për bazë skriptin më të hershëm që kemi në dispozicion për emisionin në gjuhën gjermane. Në atë dokument figuron data 3 shkurt dhe nga përmbajtja kuptohet mirë që nuk është emisioni i parë. Dokumente që vërtetojnë datën 1 shkurt nuk janë ruajtur. Por duke marrë për bazë skriptin e 3 shkurtit, në të cilin vërehet edhe numri romak III, autori Kern sugjeron se Zëri i Amerikës mund të ketë filluar transmetimet më herët qysh më datën 1 të muajit. Fillimin e emisioneve të radios ditën e parë të muajit e pranon edhe historia zyrtare e Zërit të Amerikës, që për më tepër thekson se programi i parë u transmetua “56 ditë pas sulmit japonez në Përl-Harbor dhe hyrjes së Shteteve të Bashkuara në LIIB.”
Cilado qoftë data e saktë, puna në vazhdim u intensifikua dhe shpejt nisën transmetimet edhe frëngjisht, italisht dhe anglisht në programe çerekorëshe. Zëri i Amerikës filloi të bënte bujë dalëngadalë dhe të krijonte risi me mënyrën e veçantë të transmetimit. Emisionet, posaçërisht programi Amerika thërret Europën, filluan të emetoheshin me zëra të ndryshëm: njëri folës lexonte lajmet kryesore e të tjerët lexonin citatet e hollësi, duke u dhuruar përmes fuqisë së zërit të tyre një ngjyrim më njerëzor ngjarjeve të zymta të asaj kohe. Një synim tjetër ishte edhe që Zëri i Amerikës të shkëputej nga tradita e transmetuesit britanik BBC, që jepte lajmet me vetëm një folës.
Ditët e para të Zërit të Amerikës nuk ishin aspak të lehta. Gazetarët, redaktorët, teknikët e inxhinierët po përgatisnin materialet në hapësirë të pamjaftueshme për punë në zyrat e ndërtesave që ishin marrë me qira në qytetin e Nju-Jorkut. Sa për ta rritur edhe më shumë tollovinë, për të gjithë institucionin ishin në gatishmëri fillimisht vetëm dy studio. S’kishin faj folësit që, siç rikujton Hejlli, duke hyrë e dalë shpejt e shpejt nga studiot t’i shkelnin këmbën njëri-tjetrit apo prej ngarkesës së punës të këmbenin dhe ndonjë fjalë të pakëndshme.
Por ato nuk paraqitën pengesë që lajmet e Zërit të Amerikës të linin vragën e tyre anembanë dhe t’u sillnin shpresë popujve të pushtuar. Dëgjuesit nga Franca dërguan letër qysh në atë kohë, duke përshkruar me mirënjohje rolin e radios amerikane. “Me aq padurim i presim fjalët tuaja,” shkruan francezët, “dhe aq shpejt përhapen ato në mesin tonë.” Mbase po aq me ngut sa edhe përgatiteshin lajmet për transmetim nga brigjet perëndimore të Atlantikut.
Qeveria federale u përpoq të vërë në dukje sukseset e Zërit të Amerikës edhe përmes një hulumtimi më 1943. Siç shkruante revista Time, raporti qeveritar ishte vetëm një përmbledhje e njoftimeve të rastit. Por për kohën, ato mund të shërbenin si tregues i mirë për fuqinë e tejçuesit amerikan në Europën e kapluar nga lufta. Në Zvicrën e papushtuar, shtypi botonte reklama për programin e Zërit të Amerikës, kurse gazetat ilegale të Polonisë ishin përplot me lajme nga radioja amerikane. Aq më tepër, vetë transmetuesit gjermanë dhe italianë kishin filluar të kundërshtonin Zërin e Amerikës.
Një shkrim i po atij viti, ndërkaq, është tejet kritik ndaj radios amerikane. Duke përmendur si burim të dhëna zbulimi në Itali, revista Time thotë se disa dëgjues antifashistë nuk ishin të kënaqur me programet e Zërit të Amerikës. Për nga toni mund të dyshohet se artikulli paraqet vetëm ankesat, por jo dhe lëvdatat e italianëve, ndonëse përmenden hapa konkretë që amerikanët kanë ndërmarrë për të përmirësuar dhe zgjeruar rolin e radios së tyre.
Në fakt, kritikat e mediave private përsëriteshin herahershëm dhe nuk duhet parë më shumë se një zhvillim i konkurrencës. Ishin gazetat amerikane ato që e bënë të madhe një koment jodiplomatik të Zërit të Amerikës, që quante Viktor Emanuelin III “mbret i vocërr e tutkun” (“moronic little king”), në një kohë kur ai po kalonte në anën e Aleatëve.
Mirëpo gjuha e ashpër në rastin e monarkut italian flet për pavarësinë që gëzonte Zëri i Amerikës. Komenti pati pasoja për disa prej drejtuesve të Zërit që u detyruan të largohen, por radioja vetëm sa intensifikoi përpjekjet e vazhdueshme në ndjekje të së vërtetës.
Zëri i Amerikës u ndodh në ballë të njoftimeve për zhvillimet e luftës, si në ditët e vështira por edhe gjatë kthesës së madhe. Në fakt, vetëm duke tejçuar pa hile të vërtetën, përkundër lajmeve të këqija për Aleatët, VOA ia doli të fitonte besimin e dëgjuesve, madje dhe armiqve të Amerikës. Në edicionet e lajmeve të asaj kohe, u njoftua për disfatat e Aleatëve në Paqësor dhe gjetkë, sikur për të përgatitur terrenin për lajmet e mira që do të vinin.
Xhon Hauzmen, kreu i Zërit të Amerikës në atë kohë, shpjegoi më vonë se vetëm duke treguar të vërtetën “do të mund të fitonim namin për ndershmëri, që shpresonin të na shpaguhej në atë ditë të largët por të pashmangshme kur do të fillonim të transmetonim për pushtimet dhe fitoret tona.” Kjo me gjasë luajti rol edhe në fillimin e kthesës në rrjedhën e luftës, kur njoftimet e Zërit të Amerikës për zbarkimin e amerikanëve e britanikëve në Afrikën Veriore patën jehonë të vërtetë në Europë.
Vazhdimi i përpjekjeve të luftës ndikoi edhe në kushtet e punës së tejçuesit amerikan. Nga kthinat e vogla ku zuri fill transmetimi më 1942, Zëri i Amerikës u zgjerua në disa ndërtesa në Nju-Jork dhe hapi zyra edhe në Los-Anxheles për të shërbyer si urë komunikimi mes Shteteve të Bashkuara dhe botës, përfshirë dëgjuesit e programit në gjuhën shqipe. Më 30 prill 1944, amerikanët hapën një radiostacion të ri në Europë. Ndërsa në verën e atij viti, shërbimi në Amerikë arriti kulmin me 3 mijë punëtorë dhe me programe në 40 gjuhë, pa njehur dialektet.
Kur flitet për dialektet, ato patën rëndësi të veçantë edhe për anglishtfolësit.
Britanikët, që dallohen nga amerikanët me të folurën e tyre, dhanë ndihmesë të pamohueshme në realizimin e programeve të Zërit të Amerikës. Transmetuesi britanik BBC, që shquhej për veprimtarinë e tij në Europë, vuri në dispozicion antenat dhe valët e veta dhe emitoi disa nga programet e para të VOA-së. Ndërkaq, për të këshilluar njomëzakët amerikanë, nga mediumi britanik u angazhuan edhe specialistë, të cilët lanë gjurmët e tyre të pamohueshme. Përveç përvojave të tyre profesionale, britanikët sillnin edhe njohuri praktike që u mungonin amerikanëve. Në transmetimin e parë, për shembull, ata zbuluan se sigla muzikore që kishte përgatitur Zëri i Amerikës rastisi të kishte partiturë identike me një këngë ushtarake të nazistëve. Kështu që amerikanët flakën tej orkestrimin gjigant të asaj vepre dhe bënë gati për ngut siglën “Yankee Doodle” (Jenki Dudëll), që dëgjohet edhe sot në emetimet e VOA-së. Ndihmesa të tilla ndihmuan në krijimin dhe ruajtjen e identitetin të veçantë të tejçuesit amerikan.
Sidoqoftë, për Zërin e Amerikës kishte vështirësi edhe më të mëdha: Burokracia dhe mosmarrëveshjet mes të agjencive përgjegjëse për përpjekjet e luftës. Siç vë në dukje Hajlli, Zëri i Amerikës përjetoi jo vetëm Luftën e Dytë Botërore, por edhe përplasjet brendapërbrenda. Shpesh shtrohej pyetja: Kush ishte përgjegjës për Zërin e Amerikës? Deri atëherë kishte qenë Zyra e Bashkërendimit të Informimit, agjencia ombrellë e transmetuesit amerikan. Mirëpo më 1942, u krijua Zyra e Informimit e Luftës (Office of War Information, OWI), si dikaster qeveritar që përfshiu nën patronazhin e vet edhe Zërin e Amerikës.
Kjo bartje e përgjegjësive mbi VOA-në nuk qe e para, ndërsa transmetuesi ndërkombëtar i ShBA-së do të kalonte më pas nën drejtimin e një varg organesh: Departamenti i Shtetit më 1945, Agjencia Amerikane e Informimit (U.S. Information Agency, USIA) më 1953 dhe nga viti 1999 Bordi i Guvernatorëve të Transmetimeve (Broadcasting Board of Governors, BBG).
Ndryshimet burokratike pasqyrojnë reformat e vazhdueshme për të përkufizuar dhe përmirësuar rolin e Zërit të Amerikës, por edhe përpjekjet për ta mbajtur gjallë vetë institucionin në mes kritikash dhe konkurrencës për fonde nga qeveria amerikane.
I nisur me qëllim të caktuar më 1942, tejçuesi ndërkombëtar i Shteteve të Bashkuara nuk e kishte fatin e qartë pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore. Me ngadhënjimin e Aleatëve më 1945, shumë punonjës mendonin se misioni i Zërit të Amerikës kishte sosur dhe se emetimet do të merrnin fund, siç qe paraparë, me mbarimin e vitit. Mirëpo, në rrethanat e reja të pasluftës, një komision që vlerësoi punën e radios sugjeroi se ajo mund të luante një rol të ri në portretizimin e shoqërisë amerikane në botën e jashtme.
Kundërshtimi i gazetave amerikane të asaj kohe ishte tejet i rreptë. Po ashtu, vendimmarrësit i druheshin shpenzimit të parasë publike për mjetet e njoftimit, çka çoi në ndalimin e transmetimeve brenda ShBA-së. Udhëheqësit amerikanë nuk donin në asnjë mënyrë të ndikonin në mendimin e qytetarëve të vet, duke cekur se po këtë kishte bërë Adolf Hitleri me mjetet e propagandës gjermane. Mospajtimet shpreheshin edhe pas gjitha provave që radioja e jashtme kishte dhënë në shërbim të vërtetës — duke transmetuar lajmet e hidhura për Shtetet e Bashkuara dhe Aleatët — ndonëse në një kohë kur akoma s’ishin përcaktuar parimet për gazetari të paanshme, që njihen sot si Karta e Zërit të Amerikës.
Opozita, megjithatë, nuk e ndaloi punën e radios si mjet informimi për publikun ndërkombëtar. Zëri i Amerikës mbeti gjallë dhe nisi një rrugëtim të ri, ndërkohë që po zinte fill konkurrenca e fuqishme e njohur si Lufta e Ftohtë mes dy sipërfuqive, Shteteve të Bashkuara dhe Bashkimit Sovjetik. Në këtë periudhë, u hap edhe shërbimi rus i VOA-së, për t’iu kundërvënë gjuhës së ashpër së përdorur nga Radio Moska.
Në të vërtetë, siç kujtojnë historianët, edhe amerikanët filluan të bien pre e kumtimeve të rrepta në vend se të ruanin qetësinë, që për të shumtën e kohës ka qenë në thelbin e programeve të Zërit të Amerikës. Por për disa nga aktorët e asaj kohe, radioja amerikane nuk po bënte aq sa duhej në luftimin e komunizmit. Ndër kundërshtarët më të rrezikshëm ishte senatori amerikan nga shteti Uiskonsin, Xhozef R. MekKarti. Në vitet 1950, senatori MekKarti kishte filluar një fushatë për damkosjen e elementëve komunistë.
Shumë figura publike, ndonëse ishin njëmend të pafajshëm, u poshtëruan gjatë seancave dëgjimore që i drejtonte MekKarti dhe u ndëshkuan me shkatërrimin e karrierës së tyre. Një fat të tillë për pak sa nuk e përjetoi edhe Zëri i Amerikës, shumë punonjës të së cilit u akuzuan për butësi ndaj lëvizjeve komuniste në Amerikën Latine e gjetiu. Përfaqësuesit e radios, të cilët argumentuan para panelit të ligjvënësve se Zëri i Amerikës i shërbente demokracisë, arritën të shmangnin mbylljen e institucionit të tyre.
Mirëpo dëgjesat e MekKartit dëmtuan transmetuesin amerikan, duke çuar në dorëheqjen e shumë zyrtarëve të lartë të VOA-së dhe duke vështirësuar punën e mëtutjeshme. Përpjekjet për të siguruar fonde u bënë më të zorshme, ndërkohë që u zbeh përkrahja e vendimmarrësve në qeverinë amerikane.
Më 1 gusht 1953, u vendos riorganizimi i Zërit të Amerikës nën një organ të pavarur federal, Agjencia Amerikane e Informimit, dhe që zyrat e institucionit të zhvendoseshin në Uashington DC. Bartja në kryeqytetin amerikan mund të krijojë përshtypjen se radioja e jashtme tani do të ishte më fort e kontrolluar nga qeveria. Mirëpo, vitet pasuese në realitet shënuan një kthesë të re për Zërin e Amerikës. Si burim i rëndësishëm njoftimesh, tejçuesi ndërkombëtar i ShBA-së u përpoq çdo herë e më shumë për të zhvilluar gazetari të paanshme.
Më 1959, gjatë presidencës së Duajt Ajzenhauerit, u përcaktuan parimet themelore të njohura si Karta e Zërit të Amerikës. Këto kritere u nënshkruan në ligj më 1976 nga kryetari Xherald Ford, dhe vazhdojnë edhe sot të orientojnë punën e mediumit amerikan, duke përcaktuar se:
1. Zëri i Amerikës do të shërbejë rregullisht si burim i besueshëm dhe autoritativ i lajmeve. Lajmet e Zërit të Amerikës do të jenë të sakta, objektive dhe gjithëpërfshirëse.
2. Zëri i Amerikës do të përfaqësojë Amerikën, jo vetëm një segment të shoqërisë amerikane, dhe do të paraqesë asisoj një pasqyrim të baraspeshuar dhe gjithëpërfshirës të mendimit dhe institucioneve të rëndësishme amerikane.
3. Zëri i Amerikës do të paraqesë politikat e Shteteve të Bashkuara qartë dhe efektshëm, si dhe do të paraqesë diskutime dhe mendime të përgjegjshme mbi ato politika.
Në mbështetje të këtyre parimeve është ndërtuar edhe kodi i gazetarisë, që zbërthen në hollësi elementet e nevojshme për njoftime të paanshme dhe cilësore. Për këtë qëllim, kodi u kërkon gazetarëve të VOA-së të konsultojnë të paktën dy burime të ndryshme informacioni, të paraqesin të dy anët e një çështjeje konfliktuale dhe të njoftojnë me gjithëpërfshirje për ngjarjet që mbulojnë.
Duke u thirrur në parimet e veta, Zëri i Amerikës njoftoi publikun botëror për ngjarje historike dhe zhvillime të ndryshme vendore e ndërkombëtare. Më 1963, Zëri i Amerikës transmetoi drejtpërdrejt fjalimin “I Have a Dream” të dr. Martin Luter Kingut, udhëheqësi i lëvizjes për të drejtat qytetare në SHBA. 450 milionë njerëz, sipas historisë zyrtare, vlerësohet të kenë dëgjuar nga Zëri i Amerikës përshëndetjen e astronautit Nill Armstrong më 1969, kur ai u bë njeriu i parë që po zbriste në Hënë.
Njëherësh, Zëri i Amerikës punonte që përmes radios të nxiste edhe demokracinë në botë dhe t’u sillte shpresë popujve të shtypur. Sesa ndikim pati me të vërtetë Zëri i Amerikës nuk u zbulua deri pas rënies së Perdes së Hekurt dhe përfundimit të Luftës së Ftohtë.
Qeveritë autoritare vazhdojnë edhe sot të pengojnë sinjalet e radios, në përpjekje për të censuruar lajmet që merr popullata. Në vitet 1950, pengesat sovjetike ishin 70 deri në 80 për qind të suksesshme, çfarë çoi në ngritjen e antenave të reja për transmetim. Pengesa të tilla vijojnë në shkallë e me sukses të ndryshëm, por asnjëherë nuk kanë zbehur angazhimin e Zërit të Amerikës, në mos t’i kenë cytur zgjerimin dhe risitë.
Ndonëse radioja mbetet akoma mënyra më e efektshme për të transmetuar në vende që censurojnë komunikimin, Zëri i Amerikës ka zgjeruar veprimtarinë edhe me përdorimin e mjeteve të reja. Në vitet 80, u investuan rreth 1,3 miliardë dollarë për modernizimin teknologjik dhe programor. Gjatë asaj periudhe filluan transmetimet e para televizive, kurse një dekadë më vonë u hap faqja e internetit, VOANews.com. Më 1994, Zëri i Amerikës u bë mediumi i parë që ofronte rregullisht lajme në shumë gjuhë të botës në rrjetin kibernetik, përfshirë gjuhën shqipe. Por emetimet televizive në shqip nuk filluan deri më 9 nëntor 1999, kur nisi emisioni televiziv Ditari.
Programi informativ gjysmorësh u inaugurua ndërkohë që Zëri i Amerikës po luante një rol gjithherë e më të rëndësishëm në rajon. Në fillimvitet ‘90, shërbimi në gjuhën shqipe kishte qenë burim kyç i njoftimeve gjatë përpjekjeve popullore që çuan në rrëzimin e diktaturës komuniste në Shqipëri.
Ndërkaq, gjatë luftës në Kosovë, shërbimi shqiptar zgjeroi programin për të ofruar veç lajmeve e informacioneve edhe mundësi komunikimi për të prekurit nga konflikti që kërkonin të afërmit e tyre. Dhe ndërkohë që udhëheqja e Zërit të Amerikës i ndau mirënjohje të veçantë punonjësve shqiptarë për punën gjatë krizës në Kosovë, shërbimi po kryente përgatitjet për të sjellë para shikuesve programin Ditari.
Zëri i Amerikës kaloi nga lufta në luftë. Punoi gjatë Luftës së Dytë Botërore, Luftës së Ftohtë, Luftës së Kosovës dhe konflikteve të tjera ndër dekada. Por njëherësh ka zhvilluar edhe luftën profesionale për punë sa më të efektshme si medium i lajmeve. Shërbimi shqiptar është një seksion i rëndësishëm që, brenda rrethanave dhe vështirësive të posaçme, ka luajtur dhe vazhdon të luajë rolin e vet në atë drejtim.
