Dobësimi i subjektivitetit ndërkombëtar të shteteve të Ballkanit Perëndimor nga liderët e tyre ka qenë një proces i ndërlikuar, që ka marrë formë përmes përqendrimit të pushtetit, mungesës së reformave demokratike, dhe prioritizimit të interesave personale apo të grupeve të ngushta mbi interesat shtetërore. Këto zhvillime janë ilustruar me raste konkrete në disa shtete të rajonit, të cilat mund të analizohen më gjerësisht:
Aleksandar Vuçiq, i cili ka mbajtur poste kyçe si kryeministër dhe president i Serbisë, ka ndërtuar një sistem të centralizuar ku institucionet e pavarura janë dobësuar ndjeshëm. Në vend që të ndërtojë institucione të qëndrueshme, ai ka shfrytëzuar fuqinë e tij për të kontrolluar mediat, drejtësinë dhe proceset zgjedhore. Për shembull:
Mbi 80% e mediave në Serbi janë të lidhura me qeverinë ose janë të financuara nga struktura që mbështesin Vuçiqin. Kjo ka krijuar një mjedis ku kritika ndaj qeverisë është pothuajse e pamundur.
Në zgjedhjet e fundit, partitë opozitare kanë raportuar presion të jashtëzakonshëm mbi kandidatët dhe mungesë të mundësive për të promovuar platformat e tyre politike.
Përmes politikave të tij të balancuara mes Rusisë, Kinës dhe BE-së, Vuçiq ka mbajtur një kurs të paqartë për Serbinë. Kjo ka minuar përpjekjet e vendit për të forcuar pozicionin ndërkombëtar dhe për t’u afruar me BE-në.
Kjo situatë ka ndikuar në zbehjen e perceptimit ndërkombëtar të Serbisë si një partner i besueshëm, duke krijuar tensione me BE-në për mungesën e reformave demokratike dhe për mosvendosjen e sanksioneve kundër Rusisë.
Edi Rama ka qenë në pushtet si kryeministër që nga viti 2013 dhe shpesh është akuzuar për përqendrim pushteti dhe kapje të institucioneve shtetërore. Shembuj konkretë përfshijnë:
Raportet ndërkombëtare, përfshirë ato të OSBE-së, kanë evidentuar probleme me proceset zgjedhore, përfshirë përdorimin e administratës publike për favorizimin e Partisë Socialiste dhe presionin mbi opozitën.
Megjithëse reforma në drejtësi ka qenë një prioritet, procesi është parë shpesh si i politizuar, ku figura të lidhura me qeverinë janë mbrojtur nga ndjekja penale.
Projekte si rindërtimi i Tiranës apo investimet e huaja shpesh janë shoqëruar me mungesë transparence dhe favorizime të kompanive të lidhura me qeverinë.
Dobësimi i institucioneve dhe perceptimi i korrupsionit kanë ulur besueshmërinë ndërkombëtare të Shqipërisë, duke ngadalësuar integrimin në BE dhe duke lënë vendin të varur nga politika bilaterale, siç është marrëveshja me Turqinë.
Në Bosnjë dhe Hercegovinë, liderët nacionalistë si Milorad Dodik (përfaqësues i serbëve të Bosnjës) kanë ndikuar direkt në dobësimin e shtetit të përbashkët.
Dodik ka bërë vazhdimisht thirrje për shkëputjen e Republika Srpska nga Bosnja, duke dobësuar autoritetin e shtetit dhe duke krijuar pasiguri të vazhdueshme.
Shpesh, liderët lokalë refuzojnë të bashkëpunojnë në nivel shtetëror, duke bllokuar funksionimin e qeverisë qendrore dhe të parlamentit.
Ky fragmentim ka bërë që Bosnja të jetë një ndër shtetet më të brishta në Evropë, me progres minimal drejt integrimit në BE dhe NATO. Për më tepër, mungesa e stabilitetit ka larguar investitorët ndërkombëtarë dhe ka ndikuar në migrimin masiv
Ndërsa Kosova ka bërë përpjekje për të ndërtuar një shtet funksional pas shpalljes së pavarësisë në 2008, liderët e saj shpesh janë përballur me akuza për korrupsion dhe keqmenaxhim. Për shembull:
Dështimi për të ndjekur penalisht korrupsionin e lartë ka dëmtuar reputacionin e Kosovës ndërkombëtarisht.
Paqartësitë në lidhje me dialogun dhe zbatimin e marrëveshjeve me Serbinë kanë krijuar skepticizëm tek aleatët ndërkombëtarë.
Mungesa e progresit në çështjet kyçe ka bërë që njohjet ndërkombëtare të Kosovës të mbeten të kufizuara, ndërsa integrimi në organizata si BE dhe NATO ka mbetur i bllokuar.
Maqedonia e Veriut ka bërë përparime në disa fusha, por liderët e saj janë përballur me sfida të mëdha për të mbajtur një balancë mes grupeve etnike dhe për të zbatuar reformat e kërkuara nga BE-ja.
Marrëveshja e Prespës me Greqinë ishte një arritje historike, por kritikët akuzojnë qeverinë se bëri shumë kompromise, duke rrezikuar unitetin kombëtar.
Megjithëse ka përmbushur shumë kërkesa, Maqedonia e Veriut mbetet e bllokuar nga vetoja bullgare, duke dobësuar motivimin për reforma të mëtejshme.
Dobësimi i subjektivitetit ndërkombëtar në Ballkanin Perëndimor buron nga tendencat autoritare, korrupsioni, dhe mungesa e institucioneve të forta. Nëse këto shtete nuk ndërmarrin reforma të guximshme dhe nuk angazhohen seriozisht në përforcimin e demokracisë dhe sundimit të ligjit, perspektiva e tyre për integrim ndërkombëtar dhe stabilitet afatgjatë do të mbetet e zymtë. Vëmendja dhe presioni nga BE dhe SHBA mbeten të domosdoshme për të ndalur këtë prirje regresive
