Bugajski: Kush e ka radhën pas Asadit?

Analiza

Bugajski: Kush e ka radhën pas Asadit?

Nga: Janusz Bugajski Më: 16 dhjetor 2024 Në ora: 13:04
Janusz Bugajski

Rënia e shpejtë e regjimit sirian të Asadit tregon se asnjë diktator nuk është i sigurt nga përmbysja, veçanërisht kur është aleat i ngushtë me një Rusi jo të besueshme. Ora po shënon për partnerët e tjerë të Moskës dhe vetë Putini së shpejti mund të jetë një nga dominotë në rënie.

Nga pak autokratë dhe diktatorë aspirantë që rrethojnë Putinin, vetëm dy duken relativisht të imunizuar ndaj deponimit – në Korenë e Veriut dhe Kinë. Kim Jong Un vazhdon diktaturën e tij familjare me një dorë të hekurt në të cilën nuk tolerohet asnjë kundërshtim. Pheniani është ekonomikisht i varur nga Kina, por më pak nga Rusia, megjithëse ka ndërtuar lidhje më të ngushta ushtarake, pasi Putini ka nevojë urgjente për ushtarët e Koresë së Veriut për të luftuar Ukrainën, ndërsa Pheniani merr teknologjinë bërthamore nga Moska. Nuk ka asnjë shenjë se ushtria ose partia në pushtet do të bëjnë një grusht shteti kundër Kim dhe spastrimet e rregullta brutale sigurojnë besnikërinë.

Mbytja e sundimtarëve komunistë të Kinës gjithashtu nuk ka gjasa të dobësohet nëse vendi nuk përjeton një rënie të madhe ekonomike. Është e besueshme që Xi Jinping mund të zëvendësohet si president nga Byroja Politike nëse kërkohet një kok turku kryesor për një rënie ekonomike të ardhshme. Megjithatë, fati i tij nuk është i lidhur drejtpërdrejt me Putinin. Në fakt, është Moska ajo që varet gjithnjë e më shumë nga Pekini për shmangien e investimeve dhe sanksioneve. Rënia e Xi mund të çojë ose në nacionalizëm më të ashpër ose në një regjim kinez që kërkon marrëdhënie më miqësore me Perëndimin, që të dyja do të ishin një lajm i keq për Kremlinin. E para mund të kërkonte tokë nga Rusia, ndërsa e dyta do të minonte aleancën me Moskën.

Regjimi klerik iranian ka shumë gjasa të vuajë pasojat negative të rënies së Asadit, pasi humbet një përfaqësues kyç rajonal dhe furnizimet e tij ushtarake për Hamasin dhe Hezbollahun janë shkatërruar nga sulmet izraelite. Nëse administrata e re e Trump ndjek kërcënimin e saj për të forcuar sanksionet dhe madje sulmuar objektivat ushtarake iraniane për të parandaluar Teheranin të zhvillojë armë bërthamore, kjo mund të shkaktojë një rënie ekonomike dhe trazira sociale në një shkallë shumë më të madhe se sa ka qenë deri tani .

Në Bjellorusi, Lukashenko nuk ka gjasa t’i mbijetojë Putinit, pasi ai e ktheu vullnetarisht vendin në një shtet vasal. Sa më e dobët të bëhet Rusia, aq më pak do të jetë në gjendje të ndihmojë aleatët e saj më të afërt. E vetmja mundësi është që Lukashenka të transformohet politikisht në një nacionalist bjellorus, duke kërkuar pavarësi të plotë nga Moska dhe duke u kthyer drejt Perëndimit. Megjithatë, nëse ai i liron frenat e shoqërisë, opozita e madhe e fshehur e vendit do të trimërohet edhe më shumë.

Dy aleatët më të rëndësishëm të Putinit në rajonin e Danubit do të ndjejnë gjithashtu pasojat e një dështimi të boshtit autokratik. Orban i Hungarisë ka ende nevojë për zgjedhje, edhe pse partia e tij FIDESZ përpiqet të marrë gradualisht dhe të kontrollojë institucionet shtetërore pavarësisht nga zgjedhjet. Në sondazhet e fundit, popullariteti i FIDESZ ka rënë ndjeshëm dhe tani është vetëm në 36%. Partia opozitare TISZA tani ka marrë 47% të votave. Me zgjedhjet e parakohshme të mundshme në vitin 2025, mbajtja e Orbanit në pushtet duket gjithnjë e më shumë në rrezik duke pasur parasysh rënien e standardeve të jetesës dhe rritjen e akuzave për korrupsion të lidhura me Rusinë dhe Kinën.

Dhe pastaj është Serbia, posti më i rëndësishëm i Putinit në Ballkan. Çdo protestë e madhe publike kundër regjimit e afron rënien e Vuçiçit. Ai nuk ka aparatin efektiv të terrorit të brendshëm të Lukashenkos apo Kim, megjithëse serbët janë gjithnjë e më të zemëruar nga arroganca, korrupsioni dhe paaftësia e regjimit për të siguruar rritje ekonomike. Protestat aktuale publike u shkaktuan nga shembja e çatisë së një stacioni treni në Novi Sad, e cila vrau 15 njerëz dhe nga reagimi i vakët i qeverisë. Protestuesit në Novi Sad, Beograd dhe qytete të tjera fajësojnë për vdekjet korrupsionin e shfrenuar midis autoriteteve, i cili ka çuar në punë të ngadalta të rinovimit dhe kanë frikë se marrëveshjet e mëtejshme të dyshimta të infrastrukturës me kompanitë shtetërore kineze do të çojnë në më shumë vdekje civile. Vuçiç përsëri i bën thirrje nacionalizmit serb për të shpëtuar veten. Ai akuzon shërbimet e huaja të inteligjencës se përpiqen ta rrëzojnë atë përballë përhapjes së protestave publike, ndërsa pretendon se nuk do të ikë si Assad.

Në të vërtetë, nuk është aspak e sigurt se Moska do t’i ofronte edhe azil Vuçiçit, pasi vetë Putini përballet me pasojat e brendshme politike të luftës së tij kundër Ukrainës. Ekonomia e militarizuar e Rusisë është në prag të hiperinflacionit, një përplasje financiare dhe një rënie drastike të standardit të jetesës që mund të shkaktojë trazira sociale, shpërthimin e regjimit dhe kolapsin e shtetit. Mbijetesa e Putinit do të vendoset gjithashtu në vitin e ardhshëm, si dhe ajo e autokratëve të tjerë të tij.

Janusz Bugajski është Anëtar i lartë në Fondacionin Jamestown në Uashington DC dhe autor i dy librave të rinj: Pivotal Poland: Europe’s Rising Power dhe Failed State: A Guide to Russia’s Rupture

comment3 komente
Më të lexuarat
Sot mund të lexoni Shfletoni kopertinat