LIVE: Ukraina dhe Moldavia marrin statusin e kandidatit për anëtarësim në BE, ky është reagimi i presidnetit Zelensky

Tensione të reja mes Moskës dhe Perëndimit po shfaqen pasi Lituania vendosi të ndalë transportin e disa mallrave përmes territorit të saj drejt rajonit rus Kaliningrad, në kuadrin e sanksioneve të vendosura ndaj Kremlinit, nga Bashkimi Evropian.

Moska paralajmëroi se do të kundërpërgjigjet ndaj sanksioneve që vijnë si pasojë e sulmit të tij ndaj Ukrainës, në një mënyrë që do të ketë “ndikim domethënës negativ” mbi popullin lituanez, duke rritur kështu frikën për një përplasje të drejtpërdrejtë mes Rusisë dhe NATO-s.

Por cilat janë arsyet e rritjes së tensioneve për Kaliningradin, një territor i Rusisë në Detin Baltik, por që është i ndarë nga pjesa tjetër e vendit?

TERRITORI MË NË PERËNDIM I RUSISË

Rajoni i Kaliningradit ishte dikur pjesë e provincës gjermane Prusia Lindore, që u mor nga Bashkimi Sovjetik pas Luftës së Dytë Botërore, në përputhje me marrëveshjen e Potsdamit të vitit 1945 mes fuqive aleate. Kryeqytetit të Prusisë Jugore, Konigsberg, iu ndërrua emri në Kaliningrad, sipas emrit të udhëheqësit bolshevik Mikhail Kalinin.

Mendohet se rreth 2 milionë gjermanë u larguan nga ky territor në muajt e fundit të Luftës së Dytë Botërore dhe ata që qëndruan u dëbuan me forcë pasi përfundoi konflikti i armatosur.

Autoritetet sovjetike e shndërruan Kaliningradin në një port kryesor, si dhe një qendër peshkimi, duke inkurajuar njerëz nga rajonet e tjera që të zhvendoseshin aty. Që nga periudha e Luftës së Ftohtë, Kaliningradi gjithashtu shërbeu si një bazë kryesore për flotën ruse në Detin Baltik.

Por, që nga rënia e Bashkimit Sovjetik dhe me pavarësinë e vendeve të Baltikut, Kaliningradi u gjend i veçuar nga pjesa tjetër e Rusisë, dhe i rrethuar nga Lituania, Letonia dhe Estonia, tashmë të gjitha vende anëtare të NATO-s. Në jug të tij gjendet Polonia, gjithashtu vend anëtar i NATO-s./VOA

Lajmi e plot mund ta lexoni KETU

Kievi njoftoi ardhjen e sistemeve të para të armëve me rreze të gjatë, të dhuara prej SHBA-së, që Ukraina ka pritur prej muajsh.

Ministri ukrainas i Mbrojtjes, Oleksiy Reznikov, tha më 23 qershor se Sistemet e armëve të Artilerisë me Lëvizshmëri të Lartë (HIMARS), ndihmë nga Shtetet e Bashkuara, janë tani në Ukrainë.

Ai shprehu falënderimet e tij për Sekretarin amerikan të Mbrojtjes, Lloyd Austin, “për këto mjete të fuqishme”.

Nuk dihet ende se kur raketat HIMARS kanë arritur në vend ose nëse këto armë po përdoren tashmë në vijën e frontit.

HIMARS është një sistem i shumëfishtë të raketahedhësve (MLRS) i zhvilluar për ushtrinë amerikane në vitet 1970.

Një zyrtar rajonal ukrainas tha më herët se forcat ruse pushtuan dy vendbanime në jug të qytetit kyç të Lysychansk në Donbas, ndërsa ata po ecnin përpara me një ofensivë.

Performanca e përmirësuar ushtarake e Rusisë në zonën e Lysychansk dhe në qytetin binjak, Severodonjeck, ka të ngjarë të jetë si rezultat i përforcimit të trupave dhe përdorimit të artilerisë së rëndë, tha Ministria e Mbrojtjes e Britanisë së Madhe më 23 qershor, në buletinin e saj të përditshëm të inteligjencës./REL

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky e ka quajtur “fitore” vendimin e Këshillit Evropian për t'i dhënë Ukrainës statusin e kandidatit.

Në një video të postuar në Instagram menjëherë pas njoftimit, ai tha:

“Sapo kemi marrë kandidaturën. Kjo është një fitore që e prisnim 120 ditë e 30 vjet. Pas kësaj do ta mposhtim armikun dhe do të pushojmë pak. Ose ndoshta do të rindërtojmë Ukrainën në fillim dhe më pas do të pushojmë”.

Zelensky shtoi, "Dhe ndoshta do të fitojë, do të rindërtohet, do të bashkohet me BE dhe më pas do të pushojë. Ose ndoshta nuk do të pushojmë. Edhe pse fëmijët nuk do të pajtoheshin me këtë. Por ne do të fitojmë patjetër."

Duke folur në një konferencë shtypi së bashku me Presidentin e Këshillit Evropian Charles Michel dhe Presidenten e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen, presidenti francez Macron tha se vendimi i sotëm për t'i dhënë Ukrainës dhe Moldavisë statusin e kandidatit për në BE dërgon "një sinjal të fortë për Rusinë".

“Mesazhi që është dërguar sot shumë qartë dhe ne sapo e pamë me Presidentin Zelensky. Është një mesazh shumë i fortë, koherent me atë që Evropa jonë ka ditur të bëjë që nga dita e parë e konfliktit. Që është: reagimi i shpejtë, historik dhe i bashkuar. Përmes sanksioneve, dy ditë më vonë dhe gjashtë herë që atëherë. Nëpërmjet mbështetjes makroekonomike, ushtarake dhe financiare për Ukrainën. Dhe tani përmes këtij gjesti politik”, tha Macron.

"Kjo Evropë e fortë e bashkuar ka qenë në lartësinë e detyrës," shtoi ai.

“Më gjerësisht sot, është një perspektivë evropiane që ne e njohim për Ukrainën, Moldavinë dhe Gjeorgjinë. I cili është një sinjal shumë i fortë për Rusinë dhe në kontekstin gjeopolitik që përmendëm dhe zgjedhjen e bërë që Ukrainës dhe Moldavisë t'i jepet ky status kandidat në Bashkimin Evropian”, shtoi ai.

“Ne ia kemi borxh këtë popullit ukrainas, i cili po lufton për të mbrojtur vlerat tona, sovranitetin dhe integritetin territorial. Dhe ne i detyroheshim gjithashtu Moldavisë në lidhje me situatën e saj politike, për përpjekjet për destabilizimin që po përjeton dhe bujarinë që tregoi në kontekstin që sapo përmendëm, "tha ai.

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky tha se ai përgëzon vendimin e Këshillit Evropian për t'i dhënë Ukrainës statusin e kandidatit për t'u anëtarësuar në Bashkimin Evropian.

Duke cituar postimin në Twitter të Presidentit të Këshillit Evropian, Charles Michel, që shpalli vendimin, Zelensky tha se ky është "një moment unik dhe historik" në marrëdhëniet midis Bashkimit Evropian dhe Ukrainës.

Ministri i Jashtëm i Ukrainës Dmytro Kuleba gjithashtu shkroi në Twitter se "Ukraina do të mbizotërojë. Evropa do të mbizotërojë.”

Shkrimi i tij, i shoqëruar nga një video e shkurtër me Përfaqësuesin e Lartë të Bashkimit Evropian për Punët e Jashtme dhe Politikën e Sigurisë, Josep Borrell, thoshte: “Sot shënon fillimin e një rrugëtimi të gjatë që do të ecim së bashku. Populli ukrainas i përket familjes evropiane. E ardhmja e Ukrainës është me BE-në. Ne qëndrojmë së bashku për paqen.”

Udhëheqësit e BE-së vendosën të enjten t’i japin Ukrainës dhe Moldavisë zyrtarisht statusin e kandidatit për anëtarësim në Bashkimin Evropian, njoftoi Presidenti i Këshillit Evropian, Charles Michel në Twitter.

"Një moment historik. Sot shënon një hap vendimtar në rrugën tuaj drejt BE-së", shkroi Michel në Twitter.

Ukraina e shkatërruar nga lufta dhe fqinji i ngushtë Moldavia kanë lobuar për muaj të tërë për të nisur procesin e gjatë të anëtarësimit në bllokun 27-anëtarësh.

Aderimi në BE, një proces i ngarkuar politikisht dhe ligjërisht kompleks, mund të zvarritet për vite apo edhe dekada./REL

Micheál Martin, kryeministri dhe kreu i qeverisë i Irlandës, ka akuzuar Putinin për sjellje "tërësisht imorale", duke thënë se presidenti rus ka "armatosur" ushqimin, energjinë dhe migrimin si pjesë e luftës së vendit të tij kundër Ukrainës.

Duke komentuar në Bruksel përpara samitit të liderëve BE-Ballkani Perëndimor, Martin tha se BE ishte shumë e qartë se nuk kishte aplikuar asnjë sanksion kundër lëvizjes së ushqimit. Martin tha “ne nuk duam që, në asnjë formë apo formë, të jemi katalizator për ndonjë zi buke apo uri.

“Dhe kjo është frika e madhe për momentin për shkak të faktit se drithërat nuk po dalin nga Ukraina, se mund të ketë ndikime shumë të rëndësishme për sa i përket urisë dhe kjo është një shqetësim i madh, veçanërisht rreth bririt të Afrikës, Lindjes së Mesme dhe kështu me radhë.”

Ai fajësoi Rusinë për krizën e eksportit të grurit në Ukrainë, duke thënë: "Putini ka armatosur ushqimin, ai ka armatosur energjinë, ai ka armatosur migrimin si pjesë e përpjekjes së tij të përgjithshme të luftës, që unë mendoj se është tërësisht imorale dhe e gabuar".

Shtetet e Bashkuara pritet të dërgojnë një ndihmë ushtarake shtesë në vlerë prej 450 milionë dollarësh në Ukrainë.

Kjo do të përfshijë më shumë sisteme raketash artilerie të lëvizshmërisë së lartë, kanë thënë dy zyrtarë për Reuters.

SHBA nuk është hera e parë që dërgon armë në Ukrainë.

Kremlini përsëriti sot pohimin e tij se forcat e tij nuk kishin vjedhur grurë nga Ukraina në mes të luftës.

Në fillim të këtij muaji, ambasadori i Kievit në Ankara tha se blerësit turq ishin mes atyre që merrnin grurë që Rusia kishte vjedhur nga Ukraina, duke shtuar se ai kishte kërkuar ndihmën e Turqisë për të identifikuar dhe kapur individët përgjegjës për dërgesat e supozuara.

I pyetur në lidhje me komentet e Ministrit të Jashtëm turk Mevlut Cavusoglu se Ankaraja do të hetojë, zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov tha: "Duhet të pyesni ministrinë e jashtme. Rusia nuk ka vjedhur asnjë grurë."

Muajin e kaluar, Vladimir Putin u tha udhëheqësve perëndimorë se ishte i gatshëm të diskutonte lejimin e eksportimit të grurit ukrainas nga portet e Detit të Zi, pasi frika u përhap për një mungesë globale ushqimore.

Më shumë se 20 milionë tonë drithë janë të papunë në kapanone në portet e Ukrainës mes një bllokade nga anijet ruse.

Moska zgjeroi territorin që kontrollon në lindje të Ukrainës pas pushtimit të dy fshatrave të enjten, Loskutivkas-in dhe Rai-Oleksandrivkas-in.

Autoritetet ushtarake britanike dhe ukrainase njoftuan se trupat ruse po përpiqen gjithashtu të marrin kontrollin e një autostrade kyçe në jugperëndim, e cila lidh Bakhmutin me Lysychanskun, në një përpjekje për të bllokuar korridoret e furnizimit, si dhe për të rrethuar forcat ukrainase, që ndodhen në vijën e parë të frontit.

Autoriteteve ukrainase bënë të ditur se autostrada (Bakhmut-Lysychansk) nuk është në përdorim për shkak të sulmeve të ashpra me artileri dhe se forcat ukrainase po furnizohen përmes një rruge alternative.

Sipas ministrisë britanike të Mbrojtjes forcat ukrainase ishin tërhequr nga disa zona pranë qytetit Lysychansk, për të shmangur mundësinë e rrethimit, në një kohë kur trupat ruse kanë dërguar përforcime dhe i kanë përqendruar sulmet në këtë zonë.

Shtabi i Përgjithshëm i Ukrainës njoftoi se pas kapjes se dy fshatrave, trupat ruse po përpiqen të marrin kontrollin edhe të Syrotynes, një qytezë pranë Sievierodonetskut, qendra administrative e rajonit të Luhanskut.

Për javë të tëra, forcat ruse kanë bombarduar Sievierodonetskun nga ajri dhe toka. Tashmë forcat ukrainase ndodhen të ngujuara brenda uzinës kimike Azot së bashku me rreth 500 civilë.

Sipas burimeve britanike të zbulimit, që nga e diela, trupat ruse ka të ngjarë të ketë përparuar më shumë se pesë kilometra drejt pjesës jugore të Lysychanskut.

Pas një përpjekjeje të dështuar për të kapur kryeqytetin e Ukrainës në fazën e hershme të sulmit, që nisi më 24 shkurt, forcat ruse janë përqëndruar tashmë në qendrën industriale lindore të Ukrainës në Donbas, ku forcat ukrainase kanë luftuar me separatistët e mbështetur nga Moska që nga viti 2014.

Ushtria ruse kontrollon aktualisht rreth 95% të rajonit të Luhanskut dhe rreth gjysmën e rajonit të Donbasit./VOA