Lufta Rusi-Ukrainë: forcat e Moskës tentojnë të avancojnë në Donetsk; Putin zotohet të zgjerojë marrëdhëniet me Korenë e Veriut

Dyzetedy shtete nga e mbarë bota kanë nënshkruar një deklaratë përmes së cilës i bëjnë thirrje Rusisë që të tërheqë trupat e saj nga centrali bërthamor i Zaporizhjas.

Këto shtete thanë se prezenca e trupave ruse në këtë central ukrainas përbën “rrezik të madh”.

Deklarata, që u publikua nga Bashkimi Evropian më 14 gusht, dënon pushtimin e paprovokuar rus të Ukrainës dhe thotë se prezenca e forcave ushtarake ruse në central, pengon autoritetet që ta mirëmbajnë këtë uzinë dhe të respektojnë rregullat e sigurisë nga rrezatimi.

Centrali i Zaporizhjas është më i madhi në Evropë.

“Është e pamohueshme që pushtimi i Rusisë dhe prania e saj e vazhdueshme në ndërtesat bërthamore rrit ndjeshëm rrezikun e incidenteve dhe aksidenteve bërthamore”, thuhet në deklaratë.

“Ne i bëjmë thirrje Federatës Ruse që menjëherë të tërheqë trupat e saj dhe personelin e paautorizuar nga centrali i Zaporizhjas dhe të gjithë operatorët dhe autoritetet ukrainase të mund të rinisin përgjegjësitë e tyre sovrane brenda kufijve të Ukrainës të njohur ndërkombtarisht”.

Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, gjatë fundjavës paralajmëroi se grantimet e fundit në central kanë rritur rrezikun e rrjedhjes së rrezatimit.

Rusia nuk e mohon se trupat e saj gjenden në central, por hedh poshtë pretendimet se ka granatuar këtë zonë. Në vend të kësaj, Moska akuzon forcat ukrainase se kanë goditur zonën me artileri, pretendime që mohohen nga Kievi.

Situata në central ka rritur alarmin në Kombet e Bashkuara dhe në Agjencinë Ndërkombëtare për Energji Bërthamore. Si OKB-ja, ashtu edhe kjo agjenci kanë thënë se ekspertët ndërkombëtarë duhet të lejohen që ta vizitojnë centralin. Ndërkaq, sekretari i Përgjithshëm i OKB-së, Antonio Guterres, ka bërë thirrje për çmilitarizimin e zonës.

“Dislokimi i personelit ushtarak dhe armatimit në ndërtesën bërthamore është i papranueshëm dhe shpërfill rregullat e sigurisë dhe masave mbrojtëse të cilat anëtarët e Agjencisë Ndërkombëtare për Energji Bërthamore janë zotuar që të respektojnë”, u tha në deklaratë.

Deklarata është nënshkruar nga: Australia, Austria, Belgjika, Bullgaria, Kanadaja, Kroacia, Qiproja, Republika Çeke, Danimarka, Estonia, Finlanda, Franca, Gjeorgjia, Gjermania, Greqia, Hungaria, Islanda, Irlanda, Italia, Japonia, Letonia, Litenshtajni, Lutania, Luksemburgu, Malta, Mali i Zi, Norvegjia, Zelanda e Re, Maqedonia e Veriut, Norvegjia, Polonia, Portugalia, Koreja, Moldavia, Rumania, Sllovakia, Sllovenia, Spanja, Suedia, Turqia, Mbretëria e Bashkuar, Shtetet e Bashkuara si dhe Bashkimi Evropian.

Rusia është zotuar të "zgjerojë marrëdhëniet gjithëpërfshirëse dhe konstruktive dypalëshe" me Korenë e Veriut, tha presidenti i saj Vladimir Putin.

Në një letër dërguar homologut të tij Kim Jong un në ditën e çlirimit të Phenianit, Putin tha se masa do të ishte në interes të të dy vendeve.

Nga ana tjetër, Kim tha se miqësia midis të dy kombeve ishte krijuar në Luftën e Dytë Botërore me fitoren ndaj Japonisë.

Ai shtoi se "miqësia e tyre shoqëruese" do të forcohej më shumë.

Sipas një raporti të medias shtetërore të Koresë së Veriut KCNA, Putin tha se marrëdhëniet e zgjeruara dypalëshe do të "përputheshin me interesat e dy vendeve".

Në letrën e tij, Kim tha se miqësia Rusi-Kore e Veriut "e farkëtuar në luftën anti-japoneze" ishte "konsoliduar dhe zhvilluar shekull pas shekulli".

Ai shtoi se "bashkëpunimi strategjik dhe taktik, mbështetja dhe solidariteti" midis dy vendeve "ishte vënë në një skenë të re të lartë, në frontin e përbashkët për frustrimin e kërcënimit dhe provokimit ushtarak të forcave armiqësore".

Pheniani nuk i identifikoi forcat armiqësore me emër, por termi është përdorur vazhdimisht nga Koreja e Veriut për t'iu referuar SHBA-së dhe aleatëve të saj.

Bashkimi Sovjetik ishte dikur një aleat kryesor i Koresë së Veriut, duke ofruar bashkëpunim ekonomik, shkëmbime kulturore dhe ndihmë.

Por marrëdhënia vuajti që nga shembja e Perdes së Hekurt, vetëm gradualisht duke u përmirësuar disi pas largimit gradual të Rusisë nga Perëndimi që nga fillimi i viteve 2000.

Në korrik, Koreja e Veriut ishte një nga vendet e pakta që njohu zyrtarisht dy shtete separatiste të mbështetura nga Rusia në Ukrainën lindore, pasi Rusia nënshkroi një dekret që i shpalli ato si të pavarura.

Si hakmarrje, Ukraina, e cila po lufton një pushtim rus në territorin e saj, ndërpreu të gjitha marrëdhëniet diplomatike me Phenianin.

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky ka akuzuar Rusinë për përdorimin e “shantazhit bërthamor” në termocentralin bërthamor në Zaporizhzhia – më i madhi në Evropë.

Rusia e kapi uzinën në mars dhe është akuzuar se e ka kthyer atë në një bazë nga ku godet qytetet e afërta.

Të dy vendet kanë shkëmbyer fajin për bombardimin e tij në ditët e fundit, duke nxitur paralajmërimet e OKB-së për një fatkeqësi bërthamore.

Zelensky thotë se çdo ushtar rus që qëllon në ose nën mbulesën e uzinës do të jetë një "objektiv special".

Stacioni i reaktorit gjashtë bërthamor Zaporizhzhia ndodhet në qytetin Enerhodar, në bregun lindor të lumit Dnieper (Dnipro në ukrainisht) në Ukrainën jugore.

Rusia pushtoi Ukrainën më 24 shkurt, duke pushtuar uzinën brenda disa ditësh. Moska ka mbajtur personelin ukrainas për të operuar objektin.

OKB-ja ka paralajmëruar se armiqësitë e vazhdueshme rreth stacionit mund të çojnë në një katastrofë bërthamore që prek pjesën më të madhe të Evropës.

Rusia ka mohuar në mënyrë të përsëritur çdo keqbërje në uzinë.

Ai thotë se kapi kontrollin e uzinës për të parandaluar rrjedhjet e materialeve radioaktive gjatë luftimeve në rajon.