Ajo që ka ndodhur këtë javë nuk duhet nënvlerësuar. Udhëheqësi i fuqisë më të madhe bërthamore në botë kërcënoi publikisht se do të përdorte armë bërthamore. Në një fjalim në Moskë të mërkurën, Vladimir Putin deklaroi se Rusia do të përdorë “të gjitha sistemet e armëve në dispozicion” për të mbrojtur vendin. Ai theksoi: “Ky nuk është një blof“. Mbase mund të jetë.
Kërcënimi i Putinit është në kundërshtim me doktrinën tradicionale ushtarake sovjetike, e cila dikur përjashtonte “përdorimin e parë“. Nën udhëheqjen e tij, ushtria ruse tani mendon skenarë në të cilët mund të përdorë armë bërthamore. Por Putini e di se Perëndimi ka armët e tij të fuqishme bërthamore; dhe ai e di se doktrina e “shkatërrimit të siguruar reciprokisht” ka penguar çdo fuqi që t’i përdorë ato që nga viti 1945. Për më tepër, këto lloj kërcënimesh duhet të tronditin Kinën, Indinë dhe të gjitha ato vende që janë përpjekur të drejtojnë një kurs midis Rusisë dhe Perëndimit.
Por çfarë na thotë fakti se Putini vendosi të bëjë deklaratën e tij gjithsesi? Se lufta po i shkon shumë keq? Këtë muaj, forcat ukrainase mposhtën ushtrinë ruse në një seri fitoresh mahnitëse. Përgjigja e parë e Putinit ishte hapja e një rrote të re Ferris në Moskë, duke i nxitur njerëzit të “relaksohen” dhe të shijojnë jetën. Disa ditë më vonë, duke kuptuar se strategjia e “relaksimit” nuk po funksiononte, ai caktoi një fjalim në televizionin kombëtar gjatë kohës kryesore – dhe më pas thjesht nuk u shfaq. Ai e dha fjalimin e tij të nesërmen në mëngjes, duke përdorur rastin për të lëshuar kërcënimin e tij bërthamor.
Për të kuptuar se sa keq ka shkuar lufta në Ukrainë nga këndvështrimi i Putinit, merrni parasysh vendimin e tij për të shpallur një mobilizim të pjesshëm. Rusia nuk e mobilizoi popullsinë e saj për luftën nëntëvjeçare në Afganistan. Nuk e bëri këtë gjatë luftës ruso-japoneze në 1904-1905. Moska ka mobilizuar qytetarët e saj për luftë dy herë që nga fillimi i shekullit të 20-të, fillimisht në prag të Luftës së Parë Botërore dhe më pas për t’u mbrojtur kundër pushtimit të vendit nga Adolf Hitleri dhe Gjermania në 1941.
Për Putinin në veçanti, kjo është një pilulë e hidhur. Kontrata e tij themelore sociale me popullin rus ka qenë: “Qëndroni jashtë politikës, mos e shqetësoni kleptokracinë time dhe unë do t’ju jap një vend të qëndrueshëm, paqësor, në të cilin mund të bëni një jetesë të denjë“. Ky mobilizim është hera e parë që i është dashur të shkelë atë kontratë.
Dhe, për herë të parë në mbretërimin e tij 22-vjeçar, ai përballet me kundërshtime si nga e djathta ashtu edhe nga e majta. Të paktën 1,300 protestues të luftës janë arrestuar që nga njoftimi i Putinit. Por më e keqja, nacionalistët e djathtë po kritikojnë hapur qeverinë se nuk e ndjek këtë luftë me zell, për të dërguar numër më të madh ushtarësh dhe fuqi zjarri më të madhe. Kur një luftë shkon keq, njerëzit kërkojnë dikë për të fajësuar. Në një diktaturë kaq të centralizuar, është e vështirë të shihet se kë duhet fajësuar përveç vetë Putinit.
Veprimet e tij të fundit ngrenë alarmin. Përveç kërcënimit për përdorimin e armëve bërthamore dhe mobilizimit të rusëve, ai ka sinjalizuar gjithashtu se katër rajone të Ukrainës së shpejti do të bëhen pjesë e Rusisë. (Krimeja u inkorporua gjithashtu nga Moska në 2014.) Kjo do ta bëjë më të vështirë negocimin e një marrëveshjeje paqeje sepse, sipas ligjit rus, këto zona do të ishin më pas pjesë e territorit rus. Aneksimi gjithashtu e bën më të lehtë pretendimin se sulmet ukrainase në ato territore nuk janë pjesë e një konflikti të kontestuar, por një sulm ndaj vetë Rusisë, gjë që kërkon çdo mjet për t’u përgjigjur.
Sigurisht, kjo nuk do t’i pengojë ukrainasit. Ata e dinë se Rusia ka pushtuar tokat e tyre, ka shkatërruar qytetet e tyre, ka torturuar njerëzit e tyre dhe ka vrarë e plagosur dhjetëra mijëra. Ata do të luftojnë për të rifituar vendin e tyre. Dhe kërcënimet e Putinit nuk do ta ndalojnë Perëndimin të ndihmojë dhe armatos Ukrainën. Pra, cila është loja e Putinit dhe ku shkon ai nga këtu?
Askush nuk e di, duke përfshirë ndoshta edhe vetë Putinin. Ai i ka dhënë disa sinjale Narendra Modit të Indisë dhe Rexhep Tajip Erdogan të Turqisë se ai dëshiron të negociojë. Por udhëheqësi rus duket se po luan një lojë shumë të lartë, në të cilën ai e di se rezultati mund të jetë katastrofik.
Është ende e vështirë të shihet se si, edhe nëse ai e humbet këtë luftë, dikush në Moskë mund ta largojë atë. Më shumë se ndoshta çdo komb i madh në botë, Rusia tani drejtohet nga një njeri. Nuk ka institucione – nuk ka Byro Politike, nuk ka Komitet Qendror, nuk ka monarki. Asgjë. Vendi më i madh në botë, me më shumë armë bërthamore, drejtohet nga një njeri. Është, siç e përshkroi ai dikur, një “vertikal i fuqisë”. Dhe sot ajo vertikale duket më e paqëndrueshme se kurrë.
E gjitha kjo situatë tregon se ne kemi hyrë në një nga periudhat më të rrezikshme në marrëdhëniet ndërkombëtare në jetën tonë. The Washington Post”
