LIVE: Dimri mund të sjellë mundësi diplomatike për Rusinë dhe Ukrainën, këto janë kushtet e Zelenskyt për arritjen e paqes

Në gati nëntë muaj luftë, mbështetja e Perëndimit i ka ndihmuar Ukrainës të rikthejë territore dhe t’u shkaktojë dëme të mëdha forcave pushtuese ruse.

Vetëm Shtetet e Bashkuara kanë dërguar në Kiev armatime, mbështetje financiare dhe ndihma të tjera në vlerë prej mbi 60 miliardë dollarësh.

Ndonëse disa politikanë në Uashington kanë shprehur dyshime për mbështetjen e pafundme, presidenti Joe Biden është zotuar se ajo do të vazhdojë, por pa rrezikuar përfshirjen direkte të SHBA-së në fushëbetejë.

“Nuk do të hyjmë në Luftën e Tretë Botërore, duke rrëzuar avionët rusë dhe duke u angazhuar drejtpërdrejt. Por, a do t’i sigurojmë [Ukrainës] kapacitete racionale për t’u mbrojtur? Po”, ka thënë Biden.Presidenti rus, Vladimir Putin, ka dhënë urdhër për mobilizimin e mijëra ushtarëve të rinj, për bombardimin e vendbanimeve civile dhe të infrastrukturës kritike të Ukrainës. Për më tepër, ai ka paralajmëruar se lufta nuk do të përfundojë me kapitullimin rus dhe ka bërë kërcënime të maskuara bërthamore kundër Perëndimit.

Në fund të muajit të kaluar, Putin ka vëzhguar disa stërvitje ushtarake, që kanë përfshirë nëndetëse bërthamore dhe raketa balistike. “Ka rreziqe dhe sfida të reja për sigurinë tonë kolektive”, ka thënë ai, por nuk ka specifikuar më shumë.

Mediat amerikane kanë zbuluar në fillim të këtij muaji se zyrtarët ushtarakë rusë kanë diskutuar se kur dhe si mund të përdorin armë bërthamore taktike në Ukrainë. Rusët nuk kanë komentuar, ndërsa zyrtarët amerikanë kanë thënë se nuk ka shenja se ata po bëjnë përgatitje të tilla.

Deklarimet publike të zyrtarëve perëndimorë, në përgjithësi, janë se rreziku nga sulmet bërthamore është ende i ulët, por se ata i marrin seriozisht këto kërcënime.Më 6 nëntor, gazeta amerikane Wall Street Journal ka raportuar se këshilltari për siguri kombëtare i SHBA-së, Jake Sullivan, ka zhvilluar bisedime konfidenciale me homologun rus, Nikolai Patrushev, për të parandaluar përshkallëzimin e luftës në Ukrainë në konflikt bërthamor.

Sullivan ka konfirmuar se kanalet e komunikimit midis SHBA-së dhe Rusisë mbeten të hapura, por nuk ka dhënë shumë detaje.

“Mendoj se është përgjegjësi e jona që t’i mbajmë linjat e komunikimit hapur, madje edhe me armiqtë tanë, në mënyrë që të përpiqemi t’i shmangim rezultatet më të këqija të mundshme”, ka thënë Sullivan.Paraprakisht, gazeta Washington Post ka raportuar se administrata Biden është duke u kërkuar udhëheqësve të Ukrainës që të tregohen të hapur ndaj negociatave me Rusinë, me qëllim gjetjen e një zgjidhjeje diplomatike.

Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, ka thënë se është i gatshëm për “bisedime të sinqerta të paqes” me Rusinë, por me disa kushte, që do të përfshinin: kthimin e kontrollit të Ukrainës mbi territoret e saj dhe sjelljen para drejtësisë të autorëve të krimeve të luftës.

Zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov, ka thënë se Rusia “mbetet e hapur” për bisedime, por se e ka të pamundur të negociojë me Ukrainën, për shkak të refuzimeve të saj.Disa vëzhgues të situatës thonë se është koha që Rusia dhe Ukraina të sillen në tryezën e bisedimeve. Charles Kupchan, nga Këshilli për Marrëdhënie me Jashtë, thotë për programin Expose të Radios Evropa e Lirë se lufta në Ukrainë është duke u përshkallëzuar me ritëm të rrezikshëm dhe se të gjitha palët, përfshirë SHBA-në, duhet të angazhohen në gjetjen e një fundi diplomatik.

“Unë jam i shqetësuar për një luftë që vazhdon të shkaktojë vdekje dhe shkatërrime; për një luftë që përbën rrezik serioz të përshkallëzimit. Ne nuk jemi edhe aq larg luftës midis NATO-s dhe Rusisë dhe unë mendoj se ne duam ta shmangim këtë. Po ashtu, shohim efekte afatgjate politike dhe ekonomike të luftës në të gjithë botën. Mungesa ushqimesh, inflacion, çmime të larta, rritje e mundshme e populizmit në Evropë. Pushtetin në Itali tashmë e ka marrë një qeveri e ekstremit të djathtë. Andaj, duhet të mendojmë për kohën dhe rrethanat e një fundi diplomatik”, thotë Kupchan.

Në Ukrainë, pavarësisht bombardimeve gati të përditshme, disponimi është ndryshe. Një sondazh i opinionit, i bërë në fund të tetorit nga Instituti Ndërkombëtar i Sociologjisë në Kiev, ka treguar se 86 për qind e ukrainasve të anketuar mendojnë se vendi i tyre duhet të vazhdojë të luftojë dhe jo të bisedojë me Rusinë. Sipas sondazhit, vetëm një në dhjetë ukrainas mendon se palët ndërluftuese duhet t’i fillojnë bisedimet, edhe nëse paqja nënkupton koncesione territoriale.Kupchan, nga Këshilli për Marrëdhënie me Jashtë, thotë se, tash për tash, as Ukraina, as Rusia nuk janë të gatshme për bisedime, për shkak të sukseseve që mendojnë se mund t’i arrijnë në fushëbetejë. Por, sipas tij, situata mund të ndryshojë së shpejti.

“Zakonisht, lëvizja nga fushëbeteja në tryezën e bisedimeve ndodh kur palët rraskapiten, kur ka ndonjë ngërç ose kur vlerësohet se nuk mund të arrihet më shumë përparim duke luftuar. Nuk jemi ende në këtë pikë. Por, mund të pritet që me fillimin e dimrit, palët të thonë se e kanë të vështirë të luftojnë, për shkak të borës dhe të ftohtit, dhe ndoshta duhet të shqyrtojmë armëpushimin”, thotë Kupchan.

Muajin e kaluar, 30 ligjvënës demokratë të Dhomës së Përfaqësuesve në SHBA i kanë dërguar një letër presidentit Biden, duke i bërë thirrje që të ndryshojë strategjinë e tij ndaj luftës në Ukrainë dhe të kërkojë negociata direkte me Rusinë. Letra, megjithatë, është tërhequr pak ditë më vonë, për shkak të kritikave të furishme që ka shkaktuar në mesin e kolegëve të tyre.Biden ka thënë më 9 nëntor se çështja e negociatave me Rusinë varet nga vetë Ukraina. Ai ka thënë se SHBA-ja nuk do t’u tregojë ukrainasve se çfarë duhet të bëjnë.

“Varet nga ukrainasit. Asgjë për Ukrainën pa Ukrainën”, ka thënë Biden.

Leo Michel, ish-drejtor i politikave të NATO-s në Pentagon, e vlerëson këtë qëndrim. Duke folur për Exposenë, Michel, tani bashkëpunëtor i Këshillit Atlantik, thotë se lufta duhet të përfundojë me negociata, por se kohën dhe kushtet për to duhet t’i caktojë Ukraina, si viktimë e një agresioni të paprovokuar dhe të paligjshëm.

“Unë, vërtet, nuk mendoj se ne jemi në një fazë kur SHBA-ja po përpiqet ta detyrojë Ukrainën të bëjë koncesione ose të hyjë në negociata që Ukraina nuk është e gatshme t’i bëjë. Sepse për Ukrainën, kjo luftë është për çështje ekzistenciale. Derisa dy palët [ndërluftuese] nuk vlerësojnë se është koha për t’i nisur negociatat, unë nuk mendoj se SHBA-ja do të përpiqet t’i nxisë ukrainasit të bëjnë lëshime, vetëm sa për t’i nisur bisedimet”, thotë Michel.I pyetur se kur do të mund të uleshin palët në tryezën e bisedimeve, ose çfarë do t’i çonte ato aty, Michel thotë se nuk mund të flasë për afate kohore.

“Lufta është e paparashikueshme. Kur dëgjoj deklaratat e presidentit rus, ai duket shumë i përkushtuar në këtë luftë. Rusët po kryejnë sulme nga distanca të gjata... me dronë, me avionë, me raketa... dhe po vazhdojnë të shkaktojnë shumë dëme dhe shumë viktima në Ukrainë. Është tragjike”, thotë Michel.

Me sa duket, të dyja palët po përpiqen të përfitojnë sa më shumë në terren, për të qenë në gjendje të diktojnë kushtet e bisedimeve. Morali i forcave ukrainase është rritur sërish këtë javë, kur Rusia ka urdhëruar forcat e saj të tërhiqen nga qyteti jugor i Hersonit.

Sipas disa vëzhguesve, Putin po ashtu llogarit se Perëndimi, nën presionin e inflacionit, çmimeve të larta të energjisë dhe jostabilitetit të brendshëm, mund të humbasë vullnetin për të vazhduar mbështetjen e Ukrainës në nivelet aktuale.Rusia dhe Ukraina kanë zhvilluar disa runde bisedimesh, në javët e para të luftës. Por, ato janë ndërprerë dhe palët kanë akuzuar njëra-tjetrën për mungesë serioziteti.

Sipas një hulumtimi që ka bërë Universiteti Uppsala në Suedi, vetëm 39 nga 288 konfliktet që kanë ndodhur në periudhën 1946-2005, kanë përfunduar me marrëveshje për paqe. Të tjerat kanë marrë fund me fitoren e njërës palë, ose me përfundimin e luftimeve pa marrëveshje paqeje ose pa fitore.

Rusia ka nisur pushtimin në shkallë të gjerë të Ukrainës në fund të shkurtit. Shefi i shtabit të përgjithshëm të ushtrisë amerikane, gjenerali Mark Milley, ka thënë këtë javë se SHBA-ja vlerëson se rreth 100.000 ushtarë rusë dhe 100.000 ushtarë ukrainas janë vrarë ose plagosur në luftë. Sipas tij, rreth 40.000 civilë mund të jenë vrarë po ashtu.

Gjenerali Milley, i cili shërben si këshilltari më i lartë ushtarak i presidentit Biden, ka thënë se shkalla e viktimave mund të bindë Moskën dhe Kievin që të negociojnë gjatë muajve të ardhshëm të dimrit, kur luftimet ka gjasa të ngadalësohen për shkak të të ftohtit.

Shtetet e Bashkuara do të shpallin një paketë të re ndihme ushtarake për Ukrainën në javët e ardhshme.

Këtë e ka konfirmuar Jake Sullivan, këshilltari i sigurisë kombëtare i presidentit amerikan Joe Biden.

"Ne mbetemi të palëkundur në dërgimin e ndihmës për sigurinë në Ukrainë. Së fundmi njoftuam një paketë ndihme ushtarake dhe në javët e ardhshme do të ketë një tjetër. Do të jetë një paketë me përmasa dhe vlerë të ngjashme me atë që kemi dërguar në të kaluarën”, tha Sullivan.

SHBA dërgoi ndihma më të madhe ushtarake në Ukrainë nga të gjithë aleatët. Ishte falë armëve amerikane dhe të tjera perëndimore që Ukraina arriti të çlirojë rajonin e Kharkiv dhe një pjesë të konsiderueshme të rajonit Kherson nga pushtimi rus.

Guvernatori i rajonit të Donetskut të Ukrainës thotë se dy civilë janë vrarë dhe një tjetër është plagosur gjatë sulmeve ruse në rajonin lindor, përcjell Bota sot.

“Më 12 nëntor, rusët vranë dy civilë në rajonin e Donetskut – në Bakhmut. Për më tepër, oficerët e zbatimit të ligjit gjetën trupat e dy të vdekurve gjatë okupimit: në Yampol dhe në Yarovaya, "tha Pavlo Kyrylenko në një mesazh në Telegram.

Kyrylenko raportoi gjithashtu se një person u plagos për shkak të goditjeve në rajon.

“Aktualisht është e pamundur të përcaktohet numri i saktë i viktimave në Mariupol dhe Volnovakha”, shtoi Kyrylenko.

Sipas raporteve, Vladimir Putin ka propozuar ndryshime në një projekt-ligj që do t'i lejojë Kremlinit t'u heqë pasaportat qytetarëve të cilët kritikojnë luftën në Ukrainë, përcjell Bota sot.

Ndryshimet, të cilat vijnë pasi trupat ruse u tërhoqën nga qyteti kyç i Khersonit, thuhet se do të synojnë ukrainasit që kanë marrë pasaporta ruse gjatë pushtimit të Moskës, raporton Kyiv Independent, duke cituar agjencinë e lajmeve Meduza të drejtuar nga Kremlini.

Veprimet që do të konsiderohen krim janë "diskreditimi i ushtrisë ruse", "përhapja e lajmeve të rreme" dhe "pjesëmarrja në aktivitetet e një organizate të padëshiruar".

Zyrtarët e Kremlinit kanë thënë vazhdimisht se informacione të rreme janë përhapur nga armiqtë e Rusisë si SHBA dhe aleatët e saj perëndimorë në një përpjekje për të mbjellë përçarje mes popullit rus.

Në fillim të këtij viti, parlamenti rus solli ligje që kriminalizojnë protestën kundër luftës në Ukrainë dhe "diskreditimin" e ushtrisë ruse.

Ata që kundërshtuan rregullat u tha se mund të përballeshin me 15 vjet burg.

Ukraina nuk dorëzohet. Pas tërheqjes nga Kherson, Kievi ende nuk dëshiron të dëgjojë për një armëpushim apo negociata paqeje.

"Mbështetja për luftën në Federatën Ruse po bie me shpejtësi në fund dhe politikisht dhe psikologjikisht, Moska nuk është pjekur ende për negociata reale dhe tërheqje të trupave. Por kjo do të ndodhë. Së shpejti pas çlirimit të Donjeckut ose Luhanskut," tha këshilltari i presidenti Zelensky Mykhailo Podolyak në një tweet. 

Të gjithë, shtoi ai, "nga oligarku te këpucari po krijojnë mendimin se është koha ta ndalojmë". Fjalë shumë të rënda që në fakt heqin vezullimet e një armëpushimi të mundshëm mes dy vendeve. Ndërkohë, Rusia po lëviz në frontin e brendshëm. Fjalët e ashpra të Duginit, një prej ideologëve të Carit, shkaktuan një tërmet të vërtetë në Kremlin.

Putini vazhdon të humbasë mbështetjen e besnikëve të tij ditë pas dite dhe në fakt duhet të përballet me kritikat që vijnë edhe në rrjetet sociale ruse. Shumë e krahasojnë tërheqjen nga Khersoni me rënien e Bashkimit Sovjetik. Një humbje e qartë që po vë në pikëpyetje udhëheqjen e Putinit. Me pak fjalë, fatkeqësia tani është afër. Dhe ka zëra se skifterët rusë duan të nxjerrin Putinin për të marrë kontrollin. Helmet që minojnë stabilitetin e Carit...

Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan shpreson të jetë në gjendje të flasë me homologun rus Vladimir Putin ditët në vijim rreth mundësisë për ta kthyer marrëveshjen e eksportit të grurit në një “korridor paqeje”, sipas CNN.

“Në këto 2-3 ditë, nëse mund të kem kontakt me të, atëherë mund të gjej rastin të flas me të se çfarë mendon, çfarë hapash do të ndërmarrin, sidomos gjatë këtij procesi, në pikën e shndërrimit të dialogut në paqe”, u tha Erdogan gazetarëve.

Erdogan tha se do të bisedojë edhe me presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky.

“Pra, ne pyesim veten në këtë korridor të grurit se si mund të hapim një korridor paqeje nga këtu, ne po e bëjmë këtë. Sigurisht, këtu nuk mjaftojnë vetëm opinionet e Putin. Ne sigurisht që do të takohemi edhe me Zelenskyn për t’i kërkuar mendimin e tyre se çfarë mendojnë ata këtu dhe si e shohin një gjë të tillë. Dhe ne do të kërkojmë mënyra për të parë nëse ky ndërmjetësim do të na çojë drejt paqes”, tha Erdogan.

Zyrtarët rusë dhe indonezianë kanë thënë se Putin nuk do të marrë pjesë personalisht në samitin e ardhshëm të G20-ës në Bali dhe se Rusia do të përfaqësohet nga zyrtarë të tjerë të lartë, përfshirë ministrin e Jashtëm rus Sergej Lavrov.

Kremlini sinjalizoi të premten se nuk ishte i kënaqur me trajtimin e një marrëveshjeje me OKB-në që rregullon eksportin e plehrave ruse dhe produkteve bujqësore dhe se një zgjatje e marrëveshjes së grurit do të varet nga adresimi i ankesave të tij.

Në fillim të këtij muaji, Rusia rihyri në marrëveshje pasi u tërhoq për pak kohë nga marrëveshja, duke përmendur sulmet me dronë në qytetin e Sevastopolit në Krimenë e pushtuar.

Alarm për sulm ajror u shpall në të gjithë Ukrainën mëngjesin e sotëm pas raportimeve për një fluturim MiG-31K nga territori bjellorus, i cili mund të mbajë raketa hipersonike Kinzhal. Ai u ngrit nga fusha ajrore Machulishi në Bjellorusi, ndërsa një avion luftarak u ngrit nga baza ajrore Baranovichi pak më herët.

Kjo raportohet nga UNIAN, ndërkohë që qytetarëve iu kërkua që të shkojnë menjëherë në strehimore dhe të qëndrojnë të sigurt deri në përfundimin e alarmit.

Ndërkaq ministri i Jashtëm rus Sergei Lavrov ka deklaruar se SHBA dhe NATO duan të dominojnë zonën e Azi-Paqësorit. Duke folur para gazetarëve në në samitin e ASEAN të mbajtur në Phnom Penh, ai tha se SHBA dhe NATO po e militarizojnë këtë zonë me qëllim frenimin e interesave të Kinës dhe Rusisë.

Situata humanitare në Kherson është e rëndë, mungon uji, ilaçet dhe buka, sepse furrat nuk mund të përdoren pa energji elektrike. Alarmi u dha nga kryebashkiaku i Roman Holovnia, i cili theksoi se ushtria ruse shkatërroi të gjitha infrastrukturat para se të tërhiqej nga qyteti.

Banka qendrore e Ukrainës ka thënë se është duke përgatitur sistemin bankar të vendit për t'u marrë me ndërprerjet e kërcënuara, përcjell Bota sot.

Në një postim në aplikacionin e mesazheve Telegram, thuhet: “Parashikohet të sigurohet qëndrueshmëria e 14 bankave të rëndësishme sistematike të vendit.

"Nëse është absolutisht e nevojshme, banka kombëtare do të sigurojë kryesisht aktivitetet vitale të bankave shtetërore."

Rusia ka sulmuar sistematikisht shërbimet energjetike të Ukrainës, duke shkaktuar ndërprerje të energjisë në pjesë të konsiderueshme të vendit.

Ukraina do të vendosë kohën dhe përmbajtjen e çdo negociate me Rusinë, siç është theksuar pas bisedimeve midis Kievit dhe Uashingtonit, përcjell Bota sot.

Sekretari amerikan i shtetit Antony Blinken u takua me ministrin e jashtëm ukrainas Dmytro Kuleba në margjinat e një samiti në Kamboxhia.

Washington Post raportoi një javë më parë se Shtëpia e Bardhë po inkurajonte privatisht udhëheqjen e Ukrainës që të sinjalizonte një hapje për të negociuar me Moskën dhe të heqë dorë nga refuzimi i tyre publik për t'u përfshirë në bisedimet e paqes nëse Vladimir Putin nuk hiqej nga pushteti.

Presidenti rus Vladimir Putin dhe homologu i tij iranian janë zotuar të thellojnë lidhjet ekonomike, politike dhe tregtare ndërsa lufta vazhdon të tërbohet në Ukrainë, përcjell Bota sot.

Telefonata me Ebrahim Raisi erdhi ndërsa Kremlini kërkon të forcojë lidhjet me Teheranin dhe vendet e tjera joperëndimore, pasi ai përballet me izolimin pas pushtimit.

Irani është akuzuar se ka furnizuar Moskën me shumë dronë kamikaze që janë përdorur për të bërë kërdi kundër Ukrainës.