LIVE: Thellohet katastrofa, rritet me shpejtësi numri i viktimave nga tërmeti – fillon ‘vala’ e arrestimeve në Turqi

Një 10- vjeçare u shpëtua 183 orë pas tërmetit, nën rrënojat e një pallati në provincën Hatay të Turqisë, raporton TRT Haber.

Një orë më parë, një djalë 13-vjeçar është nxjerrë i gjallë në të njëjtën zonë.

Në të njëjtin qytet në provincën Hatay, një grua 70-vjeçare, Nurai Gurbouz, u shpëtua pas 178 orësh nën rrënoja. Herët në mëngjes, Anadolu Agency raportoi se një djalë 7-vjeçar, Mustafa, u shpëtua në provincën Hatay.

62-vjeçarja Nafize Yilmaz u nxor e gjallë nga rrënojat në qytetin Noordagi, në të njëjtën provincë. Gruaja 62-vjeçare dhe djali 7-vjeçar mbetën të bllokuar për 163 orë përpara se të shpëtoheshin të dielën.

Sibel Kaya, 40 vjeç, u nxorr nga rrënojat e një ndërtese pesëkatëshe në provincën Gaziantep, 170 orë pas tërmetit.

Ndërsa shpresat për të gjetur më shumë të mbijetuar në rrënojat po shuhen, numri i të vdekurve nga tërmetet e javës së kaluar në Turqi dhe Sirinë fqinje tashmë ka tejkaluar 37,000. 

Autoritetet turke kanë kryer një valë arrestimesh të ndërtuesve të pronave të akuzuar për “neglizhencë” mbi shembjet e ndërtesave për shkak të tërmetit të javës së kaluar, mes zemërimit në rritje të publikut mbi reagimin e qeverisë ndaj katastrofës.

Të paktën 134 persona po trajtohen si të dyshuar dhe nën hetim në lidhje me ndërtimin e ndërtesave që u shkatërruan gjatë tërmetit, tha të dielën ministri turk i drejtësisë Bekir Bozdag.

“Tre nga këta të dyshuar u arrestuan në pritje të gjyqit, shtatë prej tyre janë në paraburgim, shtatë të tjerëve iu është ndaluar udhëtimi”, tha Bozdag. “Neglizhencë e zbuluar, ne do të bëjmë atë që e kërkon ligji.”

Yasemin Didem Aktas, inxhinier strukturor dhe lektor në University College London, i tha CNN se ndërsa tërmeti dhe pasgoditjet e tij përbënin “një ngjarje shumë të fuqishme që do të sfidonte edhe ndërtesat që janë në përputhje me kodin”, problemet e ndërtimit ekzistonin.

“Ajo që ne po shohim këtu është padyshim ajo që na tregon se diçka nuk është në rregull në ato ndërtesa, dhe mund të jetë fakti se ato nuk ishin të ndërtuara sipas rregullave në fillim, ose zbatimi nuk ishte bërë siç duhet”, tha Didem Aktas. “Ne po shohim gjithashtu në Turqi shumë shpesh që modifikimet pas përdorimit të ndërtesave komprometojnë sigurinë e tyre.”

Por ndërsa qeveria godet zhvilluesit, ndjenjat e zemërimit dhe pakënaqësisë vazhdojnë të rriten mes atyre që janë prekur.

Tërmetet nuk janë ngjarje e re për Turqinë dhe shumë mendojnë se qeveria nuk arriti të përgatitej për një tjetër ngjarje katastrofike.

Megjithatë, presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan ka mbrojtur përgjigjen e qeverisë së tij, duke pranuar “mangësitë” por duke theksuar se “nuk është e mundur të përgatitemi për një fatkeqësi të tillë”.

Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen ka thënë se Bashkimi Evropian po përgatitet të sigurojë tenda, batanije dhe ngrohëse shtesë për të ndihmuar njerëzit e prekur nga tërmeti shkatërrues në Turqi.

Në një telefonatë me presidentin e Turqisë, Rexhep Tajip Erdogan, bëhet e ditur se der Leyen ka thënë se po mobilizojnë gjithashtu sektorin privat për të ofruar mbështetjen e nevojshme sa më shpejt që të jetë e mundur shkruajnë mediat e huaja.

Mekanizmi i Mbrojtjes Civile i BE-së i ka mundësuar bllokut të dërgojë 38 ekipe shpëtimi me 1 mijë e 651 ndihmës dhe 106 qen shpëtimi.

Për më tepër, 12 anëtarë të BE-së kanë siguruar tashmë 50 mijë tenda familjare rezistente ndaj dimrit, 100 mijë batanije dhe 50 mijë ngrohëse.

Komisioni ka mobilizuar gjithashtu 500 strehimore emergjente, 8 mijë shtretër dhe 2 mijë tenda.

Një 6 vjeçare në Hivay është shpëtuar nga nën rrënojat e ndërtesës së shembur 178 orë pasi tërmete me magnitudë 7.7 dhe 7.6 ballë goditën disa provinca të Turqisë.

Javën e kaluar një tërmet i fortë 7.7, goditi fuqishëm disa provinca të Turqisë, duke përfshirë Gaziantep, Sanliurfa, Diyarbakir, Adana, Adiyaman, Malatya, Osmaniye, Hatay dhe Kilis.

Të njëjtën ditë në orën 13.24., një tërmet me magnitudë 7.6 me qendër në qarkun Elbistan të Kahramanmaras goditi rajonin.

Të paktën 31 mijë e 643 njerëz kanë humbur jetën nga dy tërmetet e forta që goditën Turqinë Jugore të hënën e kaluar, njoftoi Agjencia e Menaxhimit të Fatkeqësive dhe Emergjencave (AFAD).

Tërmetet e së hënës me magnitudë 7,7 dhe 7,6, me qendër në provincën Kahramanmaras, prekën disa vende në rajon, përfshirë Sirinë.

Në Siri raportohen mbi 4 mijë e 500 viktima, raportojnë mediat e huaja. 

“Më shumë se 233 mijë pjesëtarë të ekipeve të kërkimit dhe shpëtimit po punojnë aktualisht në terren”, tha AFAD.

Sipas Agjencisë, rreth 148 mijë njerëz janë evakuuar nga rajonet e goditura nga tërmeti deri më tani.

Ekipet e shpëtimit nga Taxhikistani kanë nxjerrë të gjallë një djalë 3-vjeçar nga rrënojat, në qytetin turk të Kahramanmaras.

Ai kishte kaluar 158 orë aty, njoftoi shërbimi i shtypit i Komitetit për Situatat Emergjente dhe Mbrojtjen Civile të Taxhikistanit më 13 shkurt.

Taxhikistani dërgoi një grup prej 50 shpëtimtarësh dhe mjekësh, si dhe 2.5 tonë pajisje speciale, në Turqi për të ndihmuar vendin në përballjen me pasojat e tërmetit të 9 shkurtit.

Kombet e Bashkuara, një ditë më parë, dënuan dështimin për të ndihmuar rajonet e Sirisë, teksa paralajmëruan se numri i viktimave nga tërmetet në Turqi dhe Siri, që ka arritur në mbi 33.000 mund të dyfishohet.

Dhjetëra mijëra punëtorë të shpëtimit po vazhdojnë operacionet për të gjetur të mbijetuar, pavarësisht temperaturave të ulëta që kanë rrënduar gjendjen e miliona personave që tani kanë nevojë për ndihmë.

OKB-ja ka paralajmëruar se të paktën 870.000 persona kanë nevojë urgjente për shujta të ngrohta në mbarë Turqinë dhe Sirinë. Vetëm në Siri, deri në 5.3 milionë persona mund të mbesin të pastrehë.

Tërmeti prej 7.8 ballësh – që u pasua nga disa tërmete të tjera të fuqishme – në Turqi dhe Siri, është fatkeqësia e shtatë më vdekjeprurëse e këtij shekulli.

Një tërmet me magnitudë të ngjashme në Turqi më 1999 kishte vrarë mbi 17.000 persona.

Ekipet e shpëtimit të hënën nxorrën një grua 40-vjeçare nga rrënojat e një ndërtese një javë pasi goditën dy tërmete të fuqishme, por raportet për shpëtim po vijnë më rrallë pasi koha që nga tërmeti arrin kufijtë e aftësisë së trupit të njeriut për të mbijetuar. pa ujë, veçanërisht në temperatura të ulëta.

Tërmetet me magnitudë 7.8 dhe 7.5 goditën Turqinë juglindore dhe në Sirinë veriore më 6 shkurt. Këto lëkundje lanë të vdekur rreth 34 mijë njerëz, ndërsa numri pritet të rritet

Të hënën, shpëtimtarët nxorrën një grua 40-vjeçare nga rrënojat e një ndërtese 5-katëshe në qytetin Islahiye, në provincën Gaziantep. Gruaja, Sibel Kaya, u shpëtua pasi kaloi 170 orë nën rrënoja nga një ekuipazh i përzier që përfshinte anëtarë të ekipit turk të shpëtimit.

Më parë, një grua 60-vjeçare, Erengul Onder, u nxor nga rrënojat në qytetin Besni, në provincën Adiyaman, nga ekipe nga qyteti perëndimor i Manisas.

“Ne morëm lajmin e një mrekullie nga Besni, që na ndihmoi të fiknim pak zjarrin në zemrat tona”, shkroi kryebashkiaku i Manisës Cengiz Ergun në Twitter.

Eduardo Reinoso Angulo, një profesor në Institutin e Inxhinierisë në Universitetin Kombëtar Autonom të Meksikës tha se gjasat për të gjetur njerëz të gjallë ishin“shumë, shumë të vogla tani”.

Autori kryesor i një studimi të vitit 2017 që përfshin vdekjet brenda ndërtesave të goditura nga tërmetet, Reinoso tha se shanset e mbijetesës për njerëzit e bllokuar në rrënojat bien në mënyrë dramatike pas pesë ditësh dhe janë afër zeros pas nëntë ditësh, megjithëse ka pasur përjashtime.

David Alexander, një profesor i planifikimit dhe menaxhimit të emergjencave në University College London, u pajtua, duke thënë se dritarja për nxjerrjen e njerëzve të gjallë nga rrënojat është “pothuajse në fund”.

Por, tha ai, shanset nuk ishin shumë të mira për të filluar. Shumë prej ndërtesave ishin ndërtuar aq keq saqë u shembën në copa shumë të vogla, duke lënë shumë pak hapësira për njerëzit që të mbijetonin, tha Alexander.

Kushtet e dimrit zvogëlojnë më tej dritaren për mbijetesë. Temperaturat në rajon kanë rënë në minus 6 gradë Celsius (gjatë natës.

“Mënyra tipike që trupi e kompenson hipoterminë është dridhja – dhe dridhja kërkon shumë kalori,” tha mjekja Stephanie Lareau, një profesoreshë e mjekësisë urgjente në Virginia Tech. “Pra, nëse dikush është i privuar nga ushqimi për disa ditë dhe i ekspozuar ndaj temperaturave të ftohta, ata me siguri do t’i nënshtrohen hipotermisë më shpejt.”

Një javë pas goditjes së tërmeteve, shumë njerëz ishin ende pa strehë në rrugë. Disa të mbijetuar ishin ende duke pritur para ndërtesave të shembura duke pritur që trupat e të dashurve të tyre të nxirreshin.

Shumë persona në Turqi fajësojnë ndërtimin e gabuar për shkatërrimin e madh dhe autoritetet kanë filluar të ndjekin penalisht kontraktorët që dyshohet se kanë lidhje me ndërtesat që u shembën, raporton Associated Press.

Të paktën 131 persona ishin nën hetim për përgjegjësinë e tyre të supozuar në ndërtimin e ndërtesave që nuk i përballuan tërmetet, thanë zyrtarët.

Turqia ka futur kode ndërtimi që plotësojnë standardet e inxhinierisë së tërmeteve, por ekspertët thonë se kodet zbatohen rrallë.

Në Siri, nënsekretari i përgjithshëm i OKB-së për Çështjet Humanitare Martin Griffiths tha se komuniteti ndërkombëtar ka dështuar të ofrojë ndihmë.

Duke vizituar kufirin turko-sirian të dielën, Griffiths tha se sirianët “po kërkojnë ndihmë ndërkombëtare që nuk ka mbërritur”.

“Deri më tani kemi dështuar njerëzit në veriperëndim të Sirisë. Ata me të drejtë ndihen të braktisur”, tha ai, duke shtuar, “Detyra ime dhe detyrimi ynë është ta korrigjojmë këtë dështim sa më shpejt që të mundemi”.

Numri i të vdekurve nga tërmeti në rajonin veriperëndimor të Sirisë, i kontrolluar nga rebelët, ka arritur në 2,166, sipas grupit të shpëtimit Helmetat e Bardha. Numri i përgjithshëm i vdekjeve në Siri ishte 3,553 të shtunën, megjithëse 1,387 vdekjet e raportuara për pjesët e kontrolluara nga qeveria e vendit nuk ishin përditësuar për disa ditë. Numri i të vdekurve në Turqi ishte 29,605 që nga e diela.

Në kryeqytetin sirian të Damaskut, kreu i Organizatës Botërore të Shëndetësisë e quajti atë një  “tragjedi të shpalosur që po prek miliona”.

“Krizat e ndërlikuara të konfliktit, COVID, kolera, rënia ekonomike dhe tani tërmeti kanë marrë një numër të papërballueshëm jetësh” tha Tedros Adhanom Ghebreyesus.

Turqve të prekur nga tërmeti do t’u jepet mundësia të qëndrojnë përkohësisht te të afërmit e tyre në Gjermani.

Berlini po përgatitet të përshpejtojë dokumentacionin dhe të reduktojë burokracinë e nevojshme, shkruan ATSh. 

Ai është i prirur të ofrojë lehtësim pasi numri i të vdekurve nga tërmetet që goditën Turqinë dhe Sirinë tejkaloi 30 000 personat, disa ditë pasi rajoni u trondit nga tërmetet e fuqishme. 

Ministritë e Jashtme dhe të Brendshme të Gjermanisë njoftuan planet për t’u mundësuar turqve që kanë të afërm në Gjermani të vijnë për të qëndruar me ta.

Dhjetëra mijëra njerëz në Gjermani kanë rrënjë turke, me popullin turk grupi më i madh i emigrantëve në vend, për shkak të politikës së punëtorëve mysafirë të miratuar nga qeveria gjermane në vitet 1950.

“Si qeveri gjermane, ne duam të ndihmojmë që familjet në Gjermani të mund të pranojnë përkohësisht të afërmit e prekur nga tërmeti nëse nuk kanë më çati mbi kokë ose kanë nevojë për trajtim mjekësor”, tha ministrja e Jashtme Annalena Baerbock.

Dy ministritë kanë ngritur një task-forcë e cila ka nisur punën këtë fundjavë.

“Qëllimi është që procesi i vizave për këto raste të bëhet sa më joburokratik. Ka të bëjë me ndihmën në raste urgjente. Ne duam të bëjmë të mundur që familjet turke ose siriane në Gjermani të sjellin të afërm të afërt nga rajoni i fatkeqësisë për t’u bashkuar me ta pa burokraci”, theksoi ministrja e Brendshme, Nancy Faeser në një postim në Twitter.

Ajo tha se kjo do të bëhet me viza të rregullta, të cilat do të lëshohen shpejt dhe do të mbeten të vlefshme për tre muaj.

Viza të përshpejtuara dhe prioritare përfitojnë njerëzit që janë prekur veçanërisht individualisht nga fatkeqësitë, të cilët mund të jenë në rrezik të mbeten të pastrehë ose kanë pësuar lëndime që kërkojnë trajtim.

Skema është krijuar për viktimat e tërmetit që dëshirojnë të kërkojnë strehim në Gjermani dhe të qëndrojnë me anëtarë të familjes së gradës së parë ose të dytë, të cilët janë ose shtetas gjermanë ose që kanë një leje qëndrimi të përhershme.

Numri i të vdekurve nga tërmetet e tmerrshme në Turqi dhe Siri ka kaluar shifrën 34 mijë.

Atje, si pasojë, operacionet e dëshpëruara të shpëtimit po vazhdojnë për të shtatën ditë radhazi.

Sipas mediave të huaja, autoritetet thonë se rreth 6,500 ndërtesa në Turqi janë shembur dhe shumë janë dëmtuar në zonën e tërmetit, e cila prek rreth 13 milionë njerëz.

Ndërkohë janë publikuar shumë pamje të dhimbshme dhe tronditëse – por edhe të tilla që të bëjnë të mendosh se ka shumë humanistë të guximshëm në botë.

Në këtë drejtim janë publikuar edhe disa pamje që thuhet se vijnë nga një spital në Turqi, të regjistruara në momentin e tërmetit.

Videoja e dy infermiereve turke që vrapojnë për të mbrojtur foshnjat gjatë tërmetit shkatërrues me magnitudë 7.7 është bërë virale në internet.

Infermierët, Devlet Nizam dhe Gazwl Caliskan, zgjodhën të mbronin foshnjat gjatë lëkundjeve në vend që të largoheshin nga ndërtesa.

Sağlıkçılarımız şahane insanlar👏#GaziantepBüyükşehir İnayet Topçuoğlu Hastanemiz yenidoğan yoğun bakım ünitesinde, 7.7'lik #deprem esnasında minik bebekleri korumak için Hemşire Devlet Nizam ve Gazel Çalışkan tarafından gösterilen gayreti anlatacak kelime var mı?

🌹🌼💐👏👏👏 pic.twitter.com/iAtItDlOwb

— Fatma Şahin (@FatmaSahin) February 11, 2023

Pamjet janë shpërndarë edhe nga ministri i Shëndetësisë i Turqisë, Fahrettin Koca.

“Gjatë asaj tronditjeje vendimtare, dy infermiere treguan një sjellje të paharrueshme. Në vend që të dilnin jashtë, infermieret e që punonin në Spitalin Gaziantep İnayet Topçuoğlu, Njësia e Kujdesit Intensiv Neonatal u përpoqën të parandalonin që inkubatorët me foshnja të rrëzoheshin”, ka shkruar Koca në Twitter.

Një 19-vjeçar i cili i ka mbijetuar momentit tragjik, ka rrëfyer momentet e tmerrshme kur ishte poshtë rrënojave.

Në një video që ka ndarë në rrjetet sociale ai thotë se do i vlerësoj gjërat më shumë ndërsa shton se në momentin që ishte nënë rrënoja mundi të hapte një vrimë që të merrte ajër.

“Miq, u bënë gati 40 minuta brenda, mendoj se arrita të bëj një boshllëk ku janë këmbët, gërmova me majë të dorës dhe e mbusha boshllëkun me gurë që të mos shembet. Ndjej ajrin e ftohte nga poshtë mendoj se kam bërë një vrimë nëpër të cilën mund të marr oksigjen. Te shohim a mund t’i mbijetojmë këtij tërmeti?

Nëse i mbijetoj këtij tërmeti mendoj se do të vlerësoj gjërat në jetë më mirë. Ka ende shume njerëz për të dashuruar. Ju dua shumë të gjithëve, sidomos mamanë, babin, vëllezërit. Mos keni frikë, shpresoj të mos jeni të mërzitur. Nuk e di çfarë po ndodh atje jashtë, por shpresoj se nuk ka telashe të mëdha. Ndoshta është vetëm diçka me disa ndërtesa të vjetra”- tregon ai.