Megjithëse presidenti rus Vladimir Putin tha se bombardimi i Odesës më 19 korrik ishte "hakmarrje" për sulmin nënujor me dron në urën e Krimesë dy ditë më parë, Rusia mund të ketë nisur një ofensivë të re. Zyrtarët perëndimorë thanë korrikun e kaluar se Rusia ka të ngjarë të nisë një sulm të dytë të madhe në Ukrainë në fillim të vitit 202 dhe marrja e Odesës do të ishte një goditje shkatërruese për Kievin, pasi do t'i jepte Moskës kontroll edhe më të madh mbi furnizimet kritike globale të ushqimit që janë pakësuar që nga fillimi i luftës. Rezistenca e fortë ukrainase dhe fakti që vendi kishte kohë të forconte rajonin jugor ndërsa luftimet u zhvilluan në lindje dhe veri të vendit, do të thotë se marrja e Odesës nuk do të jetë një detyrë e lehtë. Megjithatë, duket se ajo ka në dorë fatin e një konflikti tërësisht të paparashikueshëm.
Rëndësia e Odesës
Odesa ka rëndësi ekonomike, simbolike dhe strategjike. Konsiderohet se ky port është një “çmim i vërtetë” për Putinin, siç shkruante “New York Times” marsin e kaluar. I themeluar nga Katerina e Madhe në 1794, qyteti ishte “xhevahiri” i Perandorisë Ruse dhe një port kryesor tregtar i Bashkimit Sovjetik. Megjithëse nuk është aq i rëndësishëm ushtarakisht sa gadishulli i Krimesë, qyteti është në shumë mënyra antiteza e nacionalizmit etnik rus, dhe për Putinin, ka një vend të veçantë në luftën e tij pushtuese.
Korrespondenti special i “France 24”, David Gormezano, shkruan tani se ofensiva ruse kundër Ukrainës ka përshpejtuar fushatën e “derusifikimit” në Odesa. Është një proces delikat në një qytet që prej kohësh ndikohet nga gjuha dhe kultura ruse. Nga ndryshimi i emrave të rrugëve deri te heqja e statujave dhe literaturës ruse nga raftet e bibliotekave, të gjitha i shërbejnë të njëjtit qëllim.
Biletë për në NATO e BE
Odesa është vetëm rreth 420 kilometra larg nga Rumania në vijë ajrore, pra larg nga blloku i vendeve të aleancës së NATO-s dhe Bashkimit Evropian. Në rrugë tokësore, përmes Moldavisë dhe kryeqytetit të saj Kishinau, në kushte normale është mbi 660 kilometra. Zyrtarët ukrainas thanë pas sulmit të 19 korrikut në Odesa se Moska nuk synon më të ndërpresë portet e Ukrainës thjesht duke bllokuar anijet, por duke shkatërruar infrastrukturën që i lejon Ukrainës të sigurojë ushqim për pjesën tjetër të botës. Tre portet që rrethojnë Odesën janë më të mëdhenjtë në Ukrainë dhe përfshijnë portin e vetëm të vendit me ujë të thellë. Para luftës, rreth 70 për qind e të gjitha importeve dhe eksporteve ukrainase kryheshin nga deti, dhe pothuajse dy të tretat e asaj tregtie kalonin përmes portit të Odessa.
Sipas Iniciativës së Kokrrave të Detit të Zi, një marrëveshje e ndërmjetësuar nga Kombet e Bashkuara dhe Turqia vitin e kaluar, anijet ukrainase janë nisur nga Odesa dhe qytete të tjera pas bllokadës ruse, duke transportuar ushqimin e nevojshëm për të mbajtur çmimet globale të qëndrueshme. Pasi Rusia u tërhoq në mënyrë të njëanshme nga marrëveshja, duke deklaruar se ishte vetëm në favor të Ukrainës, Moska "nuk garanton sigurinë" e anijeve që udhëtojnë përtej detit, siç tha ambasadori ukrainas në Turqi Vasyl Bodnar. “Dhe kjo do të thotë se ata do të sulmojnë portet, infrastrukturën dhe ndoshta anijet”, paralajmëroi ai.
Kthesë e re në luftë
Gazetarja ukrainase e “Spectator” Svitlana Morenets shkruan se pas tërheqjes nga marrëveshja, Rusia tashmë i ka kthyer shpinën Odesës me disa nga sulmet më të ashpra që ka nisur që nga fillimi i pushtimit. Para pak ditësh, 19 raketa u lëshuan në qytet dhe vetëm nëntë u shkatërruan pasi Ukrainës po i mbaron mbrojtja ajrore. Qendra e Odesës, i përket trashëgimisë botërore nën mbrojtjen e UNESCO-s, por shkatërrimi i arkitekturës nuk është shqetësimi i vetëm për atë që po ndodh. Rusia shpreson të shkatërrojë infrastrukturën e Odesës në mënyrë që ajo të mos mund të rindërtohet kurrë, tha Morenets. “Ukraina është duke luftuar sepse i mungojnë sistemet e mbrojtjes ajrore që do të mbyllnin qiejt mbi të gjithë vendin dhe Putini po e shfrytëzon këtë dobësi. Tani ai dëshiron të shohë nëse mund ta rikthejë Perëndimin në tryezën e negociatave me bomba”, përfundoi Morenec.