LIVE: ‘Tronditet’ Rusia, Putini merr një ‘goditje’ të fuqishme – Ukraina zbulon kushtet dhe planin e saj

Në ditën e dytë të samitit në Shën Peterburg, Kremlini ka njoftuar se është i gatshëm të fillojë negociatat e paqes me Ukrainën. Një reagim ka ardhur edhe nga zyrtarët ukrainas të cilët kanë paraqitur një katër kushte për planin e paqes me Rusinë, raportojnë mediat e huaja.

Këshilltari ukrainas, Mykhailo Podolyak ritheksoi kushtet e Ukrainës për diskutimet e paqes me Rusinë:

1. Largohuni nga Ukraina;

2. Ndryshoni elitën politike;

3. Pranoni krimet e luftës;

4. Ekstradoni në gjykatë autorët e krimeve të luftës.

Qytetet ruse Taganrog dhe Samara janë përballur me shpërthime të premten e 28 korrikut.

Sipas guvernatorit të Taganrog, qytetit në rajonin Rostov, Vasily Golubev, të dhënat preliminare tregojnë se bëhet fjalë për “shpërthimin e një rakete”.

Më vonë, ai shpjegoi se nga shpërthimi u dëmtuan muret dhe kulmi i një muzeu arti në këtë qytet, duke shtuar se 15 persona kanë kërkuar ndihmë, prej të cilëve nëntë janë dërguar në spital urgjentisht.

Ekipet e shpëtimit ndodhën në vendin e ngjarjes, tha Golubev.

Ministria e Mbrojtjes e Rusisë tha se e ka rrëzuar një raketë tjetër ukrainase në rajonin Azov.

Mediat ruse raportuan se një shpërthim i madh e goditi një rafineri nafte në qytetin Samara në Lumin Volga.

Sipas një përfaqësuesi lokal, shpërthimi ndodhi në rafinerinë e naftës Kuibisev, e cila është njëra ndër rafineritë më të mëdha në rajon. Ai shtoi se nga ky shpërthim nuk kishte të lënduar apo të vdekur.

Një hetim preliminar gjeti se shpërthimi ka mundur të vinte nga vendosja e një mjeti shpërthyes brenda objektit.

Për dallim nga Taganrog, Samara ndodhet thellë brenda territorit të Rusisë.

Ky qytet ndodhet rreth 850 kilometra në lindje të Moskës, që nënkupton se është rreth 1.300 kilometra larg kufirit më të afërt me Ukrainën.

Presidenti ukrainas vizitoi qytetin-port të Odesës për të vlerësuar dëmet e shkaktuara nga sulmet ajrore ruse.

Zelensky tha se Ukraina po kërkon më shumë sisteme mbrojtëse për të vendosur mburoja ajrore përreth qyteteve në jug të vendit. Ai nuk la pa përmendur katedralen e qytetit, e dëmtuar nga rusët.

“Dëgjova lajmin për dëmet e shkaktuara nga sulmet ruse në rajonin e Odesës. Këtu, në këtë katedrale, të cilën Rusia u përpoq ta shkatërronte, unë e ndjej se morali ynë, i popullit tonë është ende i fortë. Më i fortë se terrori rus”- tha Volodymyr Zelensky, president i Ukrainës.

Ndërkohë, rajoni Kmel-nitski është bombarduar gjithashtu nga rusët të paktën dy herë që prej së mërkurës. Autoritetet ukrainase kanë deklaruar se raketat dhe dronët kanë goditur infrastrukturën civile, pavarësisht se atje ndodhen edhe disa baza ushtarake.

Luftime të ashpra vazhdojnë edhe në lindje të Ukrainës. Në orët e fundit, trupat vendase raportuan se kishin çliruar një fshat në rajonin e Donjeckut dhe se kishin fituar terren në zonat në afërsi të Bakhmutit, pavarësisht sulmeve ruse.

Nga ana e saj, Ministria ruse e Mbrojtjes deklaroi se kishte zmbrapsur 9 sulme ukrainase në rajonin në fjalë.

Rusia thotë se është e hapur për arritjen e një zgjidhjeje me Ukrainën, por akuzon Kievin për mbajtjen e një qëndrimi pa kompromis.

“Pala ruse ruan hapjen e saj, gjë që nuk mund të thuhet për ukrainasit”, tha zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov për agjencinë shtetërore të lajmeve TASS të premten.

“Ukrainasit ruajnë qëndrimin e tyre të papranueshëm, veçanërisht tani, kur ata [janë] në një situatë mjaft të vështirë, por megjithatë ata ende refuzojnë çdo mundësi për dialog.”, u shpreh ai.

Peskov tha gjithashtu se presidenti rus Vladimir Putin do të zhvillojë një takim me liderët afrikanë për Ukrainën, në margjinat e samitit të Rusisë Afrikë.

“Ky takim do të mbahet në vazhdim të takimit të mëparshëm të vizitës [të përfaqësuesve të vendeve afrikane në Federatën Ruse”, shtoi ai.

Ukraina ka theksuar në mënyrë të përsëritur se nuk do të pranojë asnjë “marrëveshje paqeje” që do t’i kërkonte asaj të lëshojë territoret e pushtuara aktualisht nga forcat ruse.

Dy shpërthime janë raportuar në qytetet Taganrog dhe Samara të Rusisë.

Taganrog është një qytet port në Detin e Zi pranë kufirit me Ukrainën, rreth 48 kilometra afër qytetit Rostov-on-Don, një nga qytetet më të mëdha ruse dhe ka rreth 250 mijë banorë.

Shpërthimi besohet të jetë shkaktuar nga një raketë në qendër të qytetit duke goditur një kafene dhe duke dëmtuar një objekt banimi.

Një shpërthim tjetër gjithashtu është raportuar brenda Rusisë, kësaj here në qytetin Samara.

Një deputet vendas pretendon se shpërthimi ndodhi në rafinerinë e naftës Kuibyshev, një nga rafineritë më të mëdha në rajon me një kapacitet prej rreth 140,000 fuçi në ditë.

Deputeti thotë gjithashtu se nuk u raportua për viktima apo dëme serioze.

Ndryshe nga Taganrog, Samara është thellë brenda territorit rus.

Samara ndodhet mbi 852 kilometra në lindje të Moskës dhe rreth 804 kilometra në verilindje të kufirit më të afërt me Ukrainën, në rajonin e Luhansk.

Inteligjenca ushtarake britanike ka raportuar se flota ruse e Detit të Zi mund të planifikojë një bllokadë detare të Ukrainës, në të cilën ajo mund të përgjojë dhe sekuestrojë anijet tregtare që udhëtojnë drejt dhe nga vendi i luftimit. Ndikimi më i dukshëm i kësaj do të ishte ndalimi i eksporteve të grurit ukrainas: Rusia kohët e fundit u tërhoq nga një marrëveshje sipas së cilës ajo lejonte vazhdimin e eksporteve të tilla dhe ka goditur portet e Ukrainës dhe objektet e magazinimit të grurit me sulme raketore.

Bllokada në Detin e Zi

A mundet Rusia të vendosë një bllokadë të tillë? Jo plotësisht. Anijet me drithëra duhet të udhëtojnë ndërmjet porteve të Ukrainës, ku kryesori është Odesa, në ngushticën e Bosforit në Turqi dhe kështu të kenë akses në oqeanet e botës nëpërmjet Detit Marmara dhe Egjeut. Flota e Detit të Zi ndoshta nuk do t'i interesonte të operonte afër bregut ukrainas. Kështu, anijet me grurë mund të largohen nga Odesa dhe të shkojnë në jug, ku do të mbeten brenda ujërave territoriale të Rumanisë, Bullgarisë dhe Turqisë. Ndërhyrja ruse në to do të ishte një akt lufte, kundër vendeve anëtare të NATO-s. Megjithatë, është e papërshtatshme, pasi zgjat kohën e udhëtimit. Bllokada nuk do të ishte totale, por do të kufizonte furnizimet dhe do të rriste kostot.

Qëllimet e Rusisë

A do të ishte ky një lajm i keq për ukrainasit? Ata do të humbnin disa të ardhura nga valuta, por kjo vështirë se do të ishte problemi i tyre më i madh. Ekonomia e Ukrainës është shkatërruar gjithsesi. Nëse ata mundin rusët, Perëndimit thjesht do t'i duhej të merrte një hua pak më të madhe rindërtimi më pas. Por bllokada e mundshme ruse nuk do të prekte vetëm ukrainasit, por gjithë të tjerët në botë. Për shumë njerëz në Afrikë, rritja e çmimeve të grurit mund të nënkuptojë uri apo edhe uria. Do të kishte efekte negative: jo vetëm ushqimet me bazë drithi do të prekeshin, por edhe çmimi i ushqimit të bagëtive do të rritej. Ushqimi do të bëhet edhe më i shtrenjtë në Britani se sa është tani. Oreksi i ri dhe me zhvillim të shpejtë i Kinës për mish dhe qumësht do të ishte “më i shtrenjtë”. Vladimir Putin, duke urdhëruar një bllokadë të tillë, do të shpresonte të dobësonte mbështetjen perëndimore për Ukrainën dhe ta kthente Afrikën dhe Kinën në aleatë më të fortë.

Opsionet e NATO-s

Pra, çfarë mund të bëhet? Një opsion, janë autokolonat. Luftanijet nga vendet e gatshme, të cilët do të ishin anëtarë të NATO-s, mund të shoqëronin grupe tregtarësh nga Bosfori në ujërat e Ukrainës, duke garantuar të drejtën e tyre të kalimit në det të hapur. Çdo sulm rus ndaj këtyre anijeve luftarake do të ishte përsëri një akt lufte, sulm ndaj NATO-s.  Aleanca dënoi të mërkurën lëvizjet "të rrezikshme" të Rusisë për të bllokuar eksportet e grurit ukrainas në Detin e Zi, pas konsultimeve urgjente me Kievin pas tërheqjes së Moskës nga një marrëveshje e mbështetur nga OKB.  “Aleatët dhe Ukraina dënuan me forcë vendimin e Rusisë për t'u tërhequr nga marrëveshja e grurit të Detit të Zi dhe përpjekjet e saj të qëllimshme për të ndaluar eksportet bujqësore të Ukrainës nga të cilat varen qindra milionë njerëz në mbarë botën”, thuhet në një deklaratë të NATO-s.

Rreziqet për Putin

Por, në vend që të krijojnë autokolona dhe të nisin në një përplasje të mundshme detare në Detin e Zi, mund të jetë më e thjeshtë që perëndimorët t’i japin ukrainasve Sistemin Raketor Taktik të Ushtrisë, që funksionon siç duhet, udhëton me shpejtësi më të madhe dhe është e vështirë të rrëzohet. Rusisë do t'i duhet të tërhiqte të gjitha trupat e saj në Detin Azov për të qenë e sigurt nga ATACMS. E gjithë ura tokësore dhe e gjithë Krimea do të ishin nën kontrollin e Kievit. Trupat në kundërofensivë do të kishin një shans serioz për të fituar dhe baza detare e Sevastopolit mund dhe do të neutralizohej, kështu që çdo bllokadë ruse e grurit do të ishte shumë më e vështirë për t'u zbatuar edhe nëse ukrainasit nuk do të mund do të udhëtonin drejt Azovit. Dhe dërgimi i ATACMS është shumë më pak përshkallëzues sesa dërgimi i një flote të NATO-s në Detin e Zi apo edhe “Storm Shadow”. Përpjekja e Rusisë për të “vdekur botën nga uria do t’i jepte Ukrainës një justifikim të shkëlqyer për të vepruar.

"Mercenarët e Wagner kanë filluar të na stresojnë, ata kërkojnë leje për të shkuar në perëndim", tha në mënyrë provokative presidenti bjellorus Aleksandër Lukashenko në takimin me homolgun rus Vladimir Putin, duke argumentuar se ushtarët e Prigozhin do të donin të bënin "një ekskursion në Varshavë dhe Rzeszow", por se ai po i ndalonte ata. Presidenti bëri shaka, por në Varshavë i morën fjalët e tij si kërcënim. Aq sa kryeministri polak, siç zbulon “La Stampa”, ka urdhëruar forcimin e kufijve të tij me Bjellorusinë duke vendosur një mijë ushtarë dhe 500 policë të tjerë në rajonet e tij perëndimore.

Në fakt, qeveria polake i konsideron mercenarët e Wagner-it “një kërcënim të mundshëm”, duke u bazuar edhe tek gjetjet e grupit monitorues Belaruski Hajun, i cili pretendon se mijëra mercenarë të Wagner-it kanë mbërritur tashmë në Bjellorusi, ashtu siç tha edhe BBC. Edhe rojet kufitare ukrainase pretendojnë se në Minks kanë mbërritur mercenarët.

Shakaja e Lukashenkos

Nga ana e tij, Lukashenko sigurisht nuk duket se dëshiron t’i “hedhë benzinë” zjarrit.  Pra, çfarë ka për të fituar Lukashenko nga e gjithë kjo? Shakaja e fundit e Lukashenkos duket se është kryesisht një përpjekje për të mbajtur vëmendjen që ka aktualisht. Presidenti i Bjellorusisë është kënaqur duke qenë në qendër të ngjarjeve botërore, pasi ndërmjetësoi marrëveshjen me Wagner. Lukashenko pretendoi se Putini i ishte ankuar se Prigozhin nuk po i përgjigjej thirrjeve të tij. Udhëheqësi i Bjellorusisë u mburr se vetëm ai kishte mundur ta zgjidhte situatën. Lukashenko gjithashtu duket se i pëlqen të jetë zëri i Putinit. Në këmbim, ai ka marrë një garanci të re sigurie: çdo sulm polak ndaj Bjellorusisë do të përbënte një sulm ndaj Rusisë.

"Një agresion i drejtpërdrejtë ushtarak kundër Polonisë është i paimagjinueshëm si nga Rusia ashtu edhe nga Bjellorusia", kështu shprehet politologia e “ISPI” Eleonora Tafuro Ambrosetti për “La Stampa”, duke shtuar se Putini, duke treguar se do t'i vinte në ndihmë Bjellorusisë, dëshiron të frikësojë verbalisht Poloninë dhe të tregojë se Rusia është në anën e aleatëve të saj.

Boshti Moskë-Minsk

Me gjithë këtë, Bjellorusia mbetet në mënyrë të vendosur partneri i vogël në aleancën e saj me Rusinë. Përveç lejimit të Bjellorusisë që të shërbejë si bazë për të nisur sulmet në Ukrainë, disa nga armët taktike bërthamore të Rusisë janë vendosur në Bjellorusi, diçka që shumica e bjellorusëve kundërshtojnë. Por Minsku ka pak zgjedhje në këtë pikë. Bjellorusia mbijeton vetëm sepse Rusia i siguron asaj naftë bruto, gaz dhe mallra të tjera. Ajo fitoi 1.7 miliardë dollarë (1.32 miliardë £) vitin e kaluar duke shitur naftë bruto ruse në vende të tjera. Por kjo besnikëri ka një çmim.

Mijëra kompani janë larguar nga Bjellorusia që nga fillimi i luftës dhe Minsku është goditur me sanksione. Dhe shumica dërrmuese e njerëzve në Bjellorusi nuk duan që vendi i tyre të përfshihet drejtpërdrejt në luftën kundër Ukrainës. Duke siguruar një strehë të sigurt për mercenarët e Wagner-it, Lukashenko duket se po kalon kufijtë e përfshirjes së Bjellorusisë në konflikt. Kjo vjen në një kohë kur vlerësimi i miratimit të Lukashenkos në Bjellorusi është nën 30% dhe po bie. Dhe tani Lukashenko ka 8000 trupa mercenare që mund të mos jetë në gjendje t'i kontrollojë.

Rreziqet

Megjithëse nuk është e qartë se çfarë do të bëjë grupi Wagner më pas, duke shkuar në Poloni dhe duke sjellë NATO-n drejtpërdrejt në konflikt duke shkaktuar nenin 5 të traktatit të NATO-s, sipas të cilit një sulm ndaj një shteti anëtar konsiderohet si sulm ndaj të gjithë anëtarëve, do të ishte gjëja e fundit që i duhet Putinit.

Një zgjerim i luftës në një vend tjetër do ta tensiononte Rusinë edhe më shumë në një kohë kur forcat e saj të armatosura kanë humbur tashmë të paktën 15 gjeneralë në konflikt dhe rreth 47,000 ushtarë, sipas raportimeve të fundit nga mediat e pavarura ruse Meduza dhe Mediazona. Në çdo rast, si Putini ashtu edhe Lukashenko po marrin përsipër rreziqe të mëdha, që do t'i bëjnë vendet e tyre më të pasigurta, por gjithashtu mund të kenë pasoja të rënda për sigurinë rajonale.

Vladimir Putin ka hedhur poshtë sugjerimet se lufta e Rusisë në Ukrainë është përgjegjëse për çmimet e larta globale të ushqimeve, duke thënë se "gabimet" perëndimore në formën e stimulit monetar ishin në rrënjë të problemit, përcjell Bota sot.

Presidenti tha në samitin Rusi-Afrikë në Shën Petersburg se Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian kishin shtypur para për të blerë ushqime si rezultat i pandemisë COVID-19 dhe se "çmimet u rritën në qiell".

Zoti Putin duket se i referohej politikës së "lehtësimit sasior" për të ndihmuar ekonomitë kryesore perëndimore të funksionojnë nën përçarjen sociale dhe ekonomike të pandemisë.

Pushtimi i Rusisë në Ukrainë dhe refuzimi i saj për të lejuar anijet me drithëra të lëvizin të sigurta nëpër Detin e Zi janë fajësuar gjerësisht për rritje të mëdha në çmimet globale të ushqimeve.

Putin tha gjithashtu se Perëndimi kishte neglizhuar investimet në hidrokarbure: "Një gabim çoi në një tjetër, ai përmbys tregjet".

Vladimir Putin sërish ishte në pozitë të palakmueshme gjersa priste në pallatin presidencial lider të huaj.

Presidenti rus është dashur ta pres në këmbë homologun egjiptian, Abdul-Fattah El-Sisi, i cili raportohet se ishte vonuar për pak kohë.

Ai është detyruar të durojë edhe një herë një poshtërim të ngjashëm si me presidentin turk, Recep Tayyip Erdogan – ku shihet duke u rrotulluar në një dhomë në mënyrë të ngathët ndërsa pret El-Sisin.

Lideri rus raportohet se më vonë u takua me presidentin e Egjiptit në kuadër të samitit ruso-afrikan që po mbahet në Shën Petersburg, raporton skynews.

Kujtojmë se në muajin korrik të vitit lideri rus e kishte pritur për një kohë homologun turk, e cila kishte shkaktuar reagime të shumta në opinionin ndërkombëtar.

Ndryshe, gjysma e krerëve të vendeve afrikane kanë bojkotuar takimin në Rusi shkaku i pushtimit të Ukrainës. 

Trupat ukrainase janë përfshirë në luftime të ashpra në disa zona të frontit, teksa kundërofensiva e Kievit duket se po shton intensitetin në rajonin jugor të Zaporizhjas pas disa muajsh përparimi të ngadaltë, thonë zyrtarët ushtarakë nga Ukraina.

Ushtarët ukrainas luftuan në më shumë se 30 beteja gjatë 24 orëve të fundit dhe arritën të bllokojnë tentativën e avancimit të forcave ruse në zonën Lyman të rajonit lindor të Donjeckut, ku Moska ka shtuar trupat e saja gjatë javëve të fundit, raporton Shtabi i Përgjithshëm i Forcave të Armatosura të Ukrainës në mëngjesin e 28 korrikut.

Forcat ukrainase zmbrapsën disa sulme ruse në zonat e Bahmutit dhe Avdivkës të Donjeckut, tha ushtria, ndërsa vazhduan operacionet sulmuese në zonat e Melitopolit dhe Berdyanskut të Zaporizhjas, tha ushtria.

Më 27 korrik, presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, njoftoi se ushtarët ukrainas kanë rimarrë një fshat në rajonin e Donjeckut.

“Brigada e 35-të dhe njësia e mbrojtjes territoriale ‘Ariy’ kanë përmbushur detyrën e tyre dhe kanë çliruar fshatin Staromayorske. Lavdi Ukrainës!”, tha një ushtar në një video që Zelensky e postoi në rrjete sociale. REL-i nuk ka mundur ta verifikojë videon.

Fshati shtrihet në jug të një grupi vendbanimesh të vogla që Ukraina i rimori gjatë kundërofensivës që nisi në fillim të qershorit.

Zelensky e ka pranuar që përparimi në kundërofensivë ka qenë më i ngadalshëm seç dëshironte, por më 26 korrik ai tha se do të kishte lajme të mira për të ndarë ditën tjetër.

Andriy Kovalev, një zëdhënës i Shtabit të Përgjithshëm, konfirmoi se trupat ukrainase shënuan suksese në zonën Staromayorske të rajonit Donjeck në frontin jugor dhe zëvendësministrja e Mbrojtjes, Hanna Malyar, raportoi gjithashtu se Staromayorske ishte çliruar.

“Mbrojtësit tanë aktualisht po kryejnë operacione pastrimi” të trupave ruse, tha ajo në Telegram.

Ushtria ukrainase nuk ka dhënë shumë informacione në lidhje me gjendjen e kundërofensive të saj në territoret e pushtuara nga Rusia në juglindje. Por dy zyrtarë amerikanë i thanë CNN më 27 korrik se Ukraina po dërgonte më shumë trupa dhe fuqi zjarri në zonë, duke lënë të kuptohet se Kievi ka vërejtur potencialisht një pikë të dobët në mbrojtjen e Rusisë atje.

Presidenti rus, Vladimir Putin, më 27 korrik pranoi se luftimet në rajonin Zaporizhja të Ukrainës juglindore janë “intensifikuar ndjeshëm”, por pretendoi se tentimet e Ukrainës ishin të pasuksesshme.

Në frontin diplomatik, Japonia më 28 korrik njoftoi se po zgjeronte sanksionet e saj kundër Rusisë për të përfshirë gjithashtu një ndalim të eksporteve të automjeteve elektrike.

Masat e reja ndëshkuese u miratuan nga kryeministri Fumio Kishida më 28 korrik dhe do të hyjnë në fuqi më 9 gusht.

Japonia kishte ndaluar paraprakisht shumë kategori të eksporteve në Rusi./REL