Samiti i NATO-s në Vilnius, Lituani, përfundoi me aleancën që refuzoi edhe një herë anëtarësimin e Ukrainës. Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, shprehu pakënaqësinë e tij për mungesën e një afati kohor ose standardesh të përcaktuara nga NATO për anëtarësim. Deklarata përfundimtare e samitit thjesht deklaroi se Kievi do të pranohej në aleancë nëse plotësonte kushtet dhe merr miratimin e aleatëve. Kjo tregoi pabarazinë midis 31 anëtarëve të NATO-s për çështjen e integrimit të Ukrainës. Britania i bëri thirrje Shteteve të Bashkuara dhe aleatëve të tjerë hezitues si Gjermania që të paktën të përcjellin njëfarë miratimi verbal për anëtarësimin e Ukrainës, ndërsa shumë vende të Evropës Lindore mbrojtën përfshirjen e Ukrainës në NATO.
Pavarësisht nga qasjet e tyre divergjente, anëtarët pajtohen në një aspekt: anëtarësimi i Kievit me NATO-n do të aktivizonte nenin 5 dhe do të përshkallëzonte gjasat e një përplasjeje të drejtpërdrejtë midis NATO-s dhe Rusisë për sa kohë që lufta vazhdon. Rrjedhimisht, Ukraina nuk duhet t’i bashkohet kësaj organizate gjatë luftës. Megjithatë, ky është vetëm një arsyetim për shtyrjen e pranimit të Ukrainës në NATO deri në një kohë të pacaktuar në të ardhmen. Gjendja e pasluftës në të cilën do të gjendet Ukraina, e cila gjithashtu mund të implikojë NATO-n në një konflikt të padëshiruar, së bashku me kostot e tepruara të luftës dhe kotësinë e anëtarësimit të Ukrainës në NATO në dritën e dobësimit të rëndë të Rusisë, janë faktorë të tjerë. që tregojnë se anëtarësimi i Ukrainës në këtë aleancë është jopraktik, të paktën në planin afatmesëm.
Sfidat për NATO-n pas Luftës së Ukrainës
Pranimi i Ukrainës në NATO pas luftës mund të krijojë dy vështirësi për aleancën. E para është se Shtetet e Bashkuara mund të angazhohen në konfrontim të drejtpërdrejtë me Rusinë për shkak të garancisë së sigurisë të përcaktuar në nenin 5. Ka të ngjarë që pas luftës të ketë çështje të pazgjidhura kufitare midis Ukrainës dhe Rusisë, të cilat do të përkeqësohen nga lëvizjet nacionaliste të të dy vendeve. Kjo mund të përkeqësojë marrëdhëniet e tyre edhe nëse arrijnë një marrëveshje paqeje. Nëse Ukraina është anëtare e NATO-s dhe situata kufitare intensifikohet, Uashingtoni mund të mbështesë Kievin duke vendosur forca apo edhe armë bërthamore. Kjo mund të rezultojë në skenarin e tmerrshëm të Luftës së Tretë Botërore.
Së dyti, zbatimi i nenit 5 në Ukrainë mund të rrezikojë legjitimitetin e saj. Qeveria amerikane ka treguar përmes retorikës dhe sjelljes së saj se nuk e konsideron Ukrainën si një entitet jetik që ia vlen një përplasje e drejtpërdrejtë me Rusinë. Në të kundërt, Rusia është e përgatitur të luftojë për Ukrainën, edhe me një çmim të lartë. Kjo vë në dyshim gatishmërinë e SHBA-së për të shkuar në luftë për Ukrainën, një dyshim që Rusia mund ta shfrytëzojë. Nëse SHBA braktis Ukrainën, atëherë anëtarët e tjerë të NATO-s – veçanërisht ato më të cenueshmet si shtetet baltike – do të humbasin besimin në angazhimet e SHBA-së për sigurinë. Kjo do të krijojë një krizë besueshmërie për NATO-n. Nëse neni 5 lejon SHBA-në dhe aleatët e saj të zgjedhin të mos mbrojnë një anëtar, atëherë NATO do të bëhet një aleancë e pabesueshme dhe e paqëndrueshme.
Kostot e luftës
Çështja se sa do të kushtonte mbrojtja e Ukrainës është gjithashtu e rëndësishme. Lufta në Ukrainë ka ilustruar qartë se lufta moderne dhe konvencionale kërkon burime të pafundme. Në këtë drejtim, fitimi i Ukrainës për t’u anëtarësuar në NATO vetëm sa do të përkeqësojë hendekun midis angazhimeve të NATO-s dhe aftësive të saj. Sigurisht, shtetet anëtare të NATO-s janë përgjithësisht më të pasura, më të avancuara teknologjikisht dhe më të populluara se Rusia, kështu që ky hendek mund të kapërcehet duke planifikuar për të përmirësuar aftësitë ushtarake. Megjithatë, anëtarët evropianë të NATO-s duhet të bëjnë shumë përparim në këtë fushë, pasi ata nuk kanë investuar shumë në fuqinë ushtarake konvencionale që nga fundi i Luftës së Ftohtë.
Performanca e jashtëzakonshme ushtarake e Ukrainës i atribuohet kryesisht sasisë dhe cilësisë së jashtëzakonshme të ndihmës ushtarake të ofruar nga Shtetet e Bashkuara. Nëse Ukraina bëhet anëtare e aleancës, barra e sigurimit të burimeve për të mbrojtur Ukrainën në rast të një lufte konvencionale ose bërthamore do të mbetet kryesisht mbi Uashingtonin. Pjesëmarrja e Ukrainës në NATO në një kohë të ndryshimeve në balancën e fuqisë globale dhe shfaqjes së kërcënimeve të reja të sigurisë i largon Shtetet e Bashkuara nga adresimi i interesave dhe prioriteteve të saj reale dhe në afat të gjatë përkeqëson kërcënimet ndaj sigurisë së saj kombëtare. Në çdo rast, me pranimin e Ukrainës në NATO, Shtetet e Bashkuara do të pësojnë shumë kosto në një kohë që kërkon kohën, vëmendjen dhe burimet e Uashingtonit gjetkë.
Ndryshe nga Perëndimi, Rusia ka treguar se është e gatshme të luftojë për drejtimin e ardhshëm strategjik të Ukrainës. Oferta për anëtarësimin e Ukrainës në NATO ka të ngjarë t’i japë Rusisë një arsye për të vazhduar luftën. Nëse Ukraina fillon procesin e pranimit pas përfundimit të luftës, Moska do të inkurajohet ta bllokojë atë përsëri përpara se procesi të përfundojë. Në këtë kuptim, ftesa për t’u anëtarësuar në aleancë është e barabartë me vazhdimin ose rifillimin e luftës, duke reduktuar mundësinë e çdo marrëveshjeje diplomatike, dhe për rrjedhojë rritjen e kostove për mbrojtjen e Ukrainës.
Rusia e dobët, NATO e tepërt
Shtetet e Bashkuara kanë adoptuar një politikë kundërhegjemoniste në Evropë për më shumë se një shekull. Ajo ka shkaktuar një kosto të madhe për të parandaluar çdo vend të vetëm nga dominimi i kontinentit në Luftën e Parë dhe II Botërore dhe gjatë Luftës së Ftohtë. Megjithatë, sot, edhe nëse Rusia e kapërcen disi Kievin, ajo nuk është në gjendje të kontrollojë Evropën. PBB-ja e saj është pak më e lartë se ajo e Italisë. Ajo mund të marrë portin e dytë më të madh në Detin e Zi, por mbetet shumë më i dobët se shumë anëtarë evropianë të NATO-s. Aneksimi i Ukrainës nga Putini nuk do të kishte asnjë ndikim jetik ose të menjëhershëm në sigurinë kombëtare të SHBA-së, edhe nëse një gjë e tillë do të ishte e mundur. Fushata ushtarake e Moskës nuk ka arritur shumë deri më tani, dhe lufta ka ekspozuar se ushtria ruse nuk është gjë tjetër veçse një hije e dobët e Ushtrisë së Kuqe Sovjetike. Besimi se Rusia është një kërcënim i madh ushtarak për Evropën po zbehet.
Është e qartë se përpjekjet e Uashingtonit për të inkurajuar Ukrainën që të bëhet anëtare e NATO-s kanë qenë të pasuksesshme. Pohimi i ministrit të Jashtëm të Ukrainës se vendi i tij shërben si një mbrojtje për krahun lindor të NATO-s nuk jep një arsye të mjaftueshme për përfshirjen e Ukrainës në aleancë. Ukraina është e detyruar të kundërshtojë Rusinë për shkak të pozicionit të saj gjeografik, pavarësisht nga statusi i saj në NATO. Ngjarjet që nga shkurti 2022 tregojnë se Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj janë në gjendje të ndihmojnë Ukrainën në mënyrë efektive për t’i rezistuar agresionit rus pa kërkuar që Ukraina të jetë pjesë e NATO-s.
Deri më sot, përkrahësit e përfshirjes më të madhe të SHBA-së dhe NATO-s në konfliktin e Ukrainës nuk kanë arritur të sqarojnë se si janë në rrezik interesat strategjike të SHBA-së. Mund të ketë arsye të ndryshme që Ukraina të bëhet anëtare e NATO-s – si siguria e Evropës – por asnjë nga këto arsye nuk duket se i ka bindur anëtarët kryesorë të organizatës, siç tregon shtyrja e anëtarësimit të Ukrainës. Veçanërisht, Shtetet e Bashkuara nuk kanë vërtetuar kostot e larta të sigurisë së pakushtëzuar për Ukrainën dhe pranimit të rreziqeve që vijnë me pranimin e vendit në NATO./ Geopolitical Monitor
