LIVE: Sulmet vazhdojnë, SHBA befasohet me ftesën e Zelenskyt - zbardhen detaje nga takimi sekret që mund të kishte ndryshuar botën

Ukraina ka ftuar presidentin kinez Xi Jinping të marrë pjesë në një "samit të paqes" të planifikuar të liderëve botërorë në Zvicër, tha Ihor Zovka, këshilltari kryesor diplomatik i Presidentit Volodymyr Zelensky, ndërsa pushtimi rus po i afrohet përvjetorit të tij të dytë.

Kina ka lidhje të ngushta me Rusinë dhe është përmbajtur nga kritikat e pushtimit të saj në Ukrainë, por ka thënë se sovraniteti dhe integriteti territorial i të gjitha vendeve duhet të respektohen dhe ka ofruar të ndihmojë në ndërmjetësimin e konfliktit.

“Ne patjetër e ftojmë Kinën të marrë pjesë në samit, në nivelin më të lartë, në nivelin e presidentit të Republikës Popullore të Kinës”, tha Zovka në një intervistë për Reuters këtë javë.

"Pjesëmarrja e Kinës do të jetë shumë e rëndësishme për ne. Po punojmë me palën kineze. Ne po përfshijmë partnerët tanë në botë për t'i përcjellë palës kineze se sa e rëndësishme është pjesëmarrja në një samit të tillë".

Presidenti kinez Xi dhe presidenti rus Vladimir Putin deklaruan një partneritet "të pandalshëm" në Pekin vetëm 3 javë përpara pushtimit rus të Ukrainës më 24 shkurt 2022. Që atëherë, Kina ka rritur në mënyrë dramatike importet e saj të energjisë ruse. Putin thotë se pushtimi ishte i nevojshëm për të mbrojtur sigurinë e Rusisë, ndërsa Kievi dhe Perëndimi thonë se lufta e paprovokuar ka të bëjë me agresionin dhe grabitjen e tokës.

Zvicra neutrale ka rënë dakord të presë një samit të paqes në Ukrainë për Ukrainën me kërkesë të Zelensky, por data dhe vendi ende nuk janë caktuar. Zhovka tha se ekipet janë ende duke punuar në detaje. Rusia nuk ishte e ftuar në samitin e planifikuar dhe më parë tha se plani 10-pikësh i Ukrainës s’do të jepte fryte.

Në Kremlin, ndër “justifikimet dhe arsyet” kryesore për sulmin ndaj Ukrainës, listohet “zgjerimi i NATO-s në lindje” dhe shpallja e anëtarësimit të Ukrainës në atë kohë, megjithëse presidenti francez Emmanuel foli drejtpërdrejt edhe me Vladimir Putin para se të fillonte pushtimin e Ukrainës. Macron dhe kancelari gjerman Olaf Scholz thanë se kjo nuk do të ndodhte.

Rusia gjithashtu akuzon Perëndimin se "mashtron Rusinë dhe ka thyer premtimin e saj" se NATO nuk do të zgjerohet në lindje, dhe Moska filloi ta përdorë këtë "argument" për herë të parë diku në vitet 2007-2008, pra tre ose katër vjet pasi dhjetë vende të Evropës Lindore u bënë anëtarë të NATO-s.  

Megjithatë, tani është zbuluar nga arkivat amerikane se në janar 1994, ish-presidenti rus Boris Yeltsin, në një takim me Presidentin e SHBA Bill Clinton në rezidencën Novo-Ogaryev afër Moskës, tha se "Rusia duhet të jetë e para që do të anëtarësohet në NATO, në rast të zgjerimit të tij”.

Kështu thuhet, sipas Moskës Kommersant, në transkriptin e bisedës mes dy liderëve, i cili ndodhet në Arkivin e Sigurisë Kombëtare në Universitetin George Washington.

Propozimi i Jelcin

Sipas atij transkripti, Jelcin tha se, pas kësaj, "vendet e tjera në Evropën Qendrore dhe Lindore do të ndiqnin shembullin e saj". "Ne duhet të krijojmë një lloj "karteli", i cili përfshin SHBA-në, Rusinë dhe vendet evropiane, i cili do të forconte sigurinë ndërkombëtare," i tha Jelcin Klintonit në atë kohë.

Komersant thekson se Klinton ishte i përmbajtur sepse me sa duket ishte i befasuar nga propozimi i Jelcinit, por ai tha se "SHBA dhe Rusia mund t'u garantojnë vendeve të Evropës një shekull paqe ose më shumë".

Kujtojmë se në mars 2000, Vladimir Putin gjithashtu tha në intervistën e tij në BBC se "nuk përjashton mundësinë që Rusia një ditë të bëhet anëtare e NATO-s" dhe se "nuk mund ta imagjinojë një Rusi që do të izolohej nga Evropa".

Ideja për anëtarësim

Më vonë, në kujtimet e tij, Bill Clinton do të njoftonte se, më shumë se një herë, ai i sugjeroi Vladimir Putinit që Rusia të anëtarësohej në NATO. “Gjatë gjithë kohës, ne e mbajtëm hapur derën e NATO-s për të hyrë Rusia, gjë të cilën ia thashë qartë Yeltsin-it dhe më pas pasuesit të tij, Vladimir Putin”, shkroi ish-presidenti amerikan në kujtimet e tij dhe në një intervistë kontroverse me regjisorin amerikan Oliver Stone në 2017.

Clinton atëherë, sipas Putinit, u përgjigj: "Epo, nuk kam asgjë kundër", por ai theksoi se "i gjithë delegacioni amerikan u bë nervoz" nga ato fjalë. Pra, edhe pse Rusia vazhdimisht akuzon NATO-n për “mashtrim” dhe e ka shpallur Aleancën “kërcënimin më të madh për sigurinë, duke përfshirë edhe mbijetesën e Rusisë”, është e qartë se në planet e saj të sigurisë ajo ka konsideruar edhe mundësinë e anëtarësimit në të.

Pika e kthesës

Në vitin 1990 u diskutua nëse NATO do të vendoste forcat e saj edhe në territorin e Gjermanisë Lindore, e cila u “mbyt” në RF Gjermani. Por më pas, në shtator 1990, u arrit një marrëveshje që i lejonte NATO-s të poziciononte trupat e saj edhe në atë zonë, për të cilën Moska ra dakord. Sipas disa dëshmive, BRSS-ja e atëhershme ka marrë kredi, e më pas edhe Rusia, flitet për 100 miliardë dollarë.  "Pika e kthesës në politikën e zgjerimit të NATO-s erdhi më vonë, në vitin 1994 me të ashtuquajturin Memorandumi i Budapestit.

Konflikti ushtarak midis Rusisë dhe Ukrainës ishte çështje kohe, do të thotë ish-presidenti amerikan Bill Clinton. Sipas tij, në vitin 2011 në Davos, Putin i tha “se nuk është dakord me marrëveshjen e Budapestit që bëri me Boris Jelcinin”.

Clinton foli për këtë në qendrën kulturore 92NY në Nju Jork, siç raportohet nga “The Financial Times”. Putin më tha: "Unë nuk jam dakord me këtë. Unë nuk e mbështes këtë. Dhe nuk jam i detyruar nga kjo kontratë." Dhe që nga ajo ditë, e dija se një sulm ndaj Ukrainës ishte vetëm çështje kohe”, tha Clinton në atë kohë.

Kujtojmë se ministri i Jashtëm, Sergei Lavrov, deklaroi se me atë marrëveshje Rusia “vetëm” u zotua “të mos përdorë armë bërthamore kundër Ukrainës”, por jemi dëshmitarë që ai dhe zyrtarë të tjerë të Kremlinit shpesh kërcënojnë se do të përdorin armë bërthamore kundër Kievit.

Nëntëdhjetë e tetë beteja ushtarake janë zhvilluara mes trupave ukrainase dhe ushtrisë pushtuese ruse gjatë 24 orëve paraprake, tha ushtria ukrainase mëngjesin e 27 janarit, duke shtuar se Rusia ka kryer po ashtu disa sulme me raketa, duke shkaktuar viktima në mesin e civilëve.

“Ka të vdekur dhe të plagosur në mesin e popullatës civile”, tha Shtabi i Përgjithshëm i Forcave të Armatosura. Megjithatë, në njoftimin e Shtabit nuk u dhanë më shumë detaje për viktimat.

Sipas Shtabit të Përgjithshëm, forcat ruse kryen tetë sulme me raketa dhe katër sulme ajrore si 78 sulme me sisteme raketore. Sulmet u kryen ndaj pozicioneve të ushtrisë ukrainase dhe zonave të banuara dhe sipas Shtabit, dronët Shahed – të prodhimit iranian – dhe raketat balistike Iskander janë përdorur në sulme.

Një numër “i ndërtesave të banimit, shkollave, çerdheve, qendrave tregtare dhe infrastrukturës tjetër civile janë shkatërruar apo dëmtuar” nga sulmet e fundit ruse, u tha në njoftimin e ushtrisë ukrainase.

“Mbi 120 vendbanime janë sulmuar në rajonet e Çernihivit, Sumit, Harkivit, Luhanskut, Donjeckut, Zaporizhjës, Dnipropetrovskit, Hersonit dhe Mikolajivit”, u tha në njoftim.

Ushtria ukrainase po ashtu tha se forcat e saj kanë zmbrapsur dhjetëra sulme ruse në tetë drejtime, përfshirë në Avdijivka, Bahmut, Marjinka dhe Kupjansk, në provincën lindore të Donjeckut.

Rusia ka nisur pushtimin e paprovokuar të Ukrainës në shkurt të vitit 2022. Ukraina varet shumë nga ndihmat ushtarake që i japin partnerët e saj perëndimorë për të luftuar kundër forcave ruse./rel

Amerika thuhet se po planifikon të stacionojë armë bërthamore në Mbretërinë e Bashkuar në përgjigje të kërcënimit në rritje nga Rusia.

Ata do të mbahen në RAF Lakenheath në Suffolk sipas propozimeve - të cilat janë të detajuara në The Telegraph.

Ai thotë se dokumentet e Pentagonit zbulojnë kontratat për një objekt të ri dhe "tregojnë se SHBA synon të vendosë koka bërthamore tre herë më të forta se bomba e Hiroshimës në bazën ajrore".

Gazeta thotë se do të ishte hera e parë në 15 vjet që Amerika vendos armë bërthamore në Mbretërinë e Bashkuar.

“Dokumentet e paredaktuara në bazën e të dhënave të prokurimeve të Departamentit të Mbrojtjes të SHBA-së zbulojnë planet për një “mision bërthamor” që do të zhvillohet “menjëherë” në RAF Lakenheath”, raporton The Telegraph.

Armët bërthamore që mund të vendosen në bazë raportohet të jenë bomba graviteti B61-12, të cilat mund të vendosen nga avionët luftarakë.

Telegrafi thotë se është pjesë e një programi të NATO-s për "zhvillimin dhe përmirësimin e vendeve bërthamore" në vazhdën e pushtimit të Rusisë.

Duke iu përgjigjur raportit, një zëdhënës i Ministrisë së Mbrojtjes tha: "Mbetet një politikë e gjatë e Mbretërisë së Bashkuar dhe NATO-s që të mos konfirmojnë apo mohojnë praninë e armëve bërthamore në një vend të caktuar."

Komiteti hetimor i Rusisë ka publikuar një video që pretendon se tregon të burgosurit e luftës ukrainas duke hipur në aeroplanin e transportit ushtarak që u rrëzua të martën.

Komiteti e ndau videon me mbishkrimin: "Pamjet e të burgosurve ukrainas të luftës duke hipur në një avion Il-76 që u rrëzua në rajonin e Belgorodit si rezultat i një sulmi terrorist".

Komiteti Hetues dhe udhëheqësi rus Vladimir Putin kanë akuzuar të dy Ukrainën për sulmin e aeroplanit me një raketë kundërajrore.

Kievi nuk ka konfirmuar nëse ishte i përfshirë, apo nëse të burgosurit ishin në bord, por autoritetet kanë hedhur dyshime mbi numrin e të vdekurve - duke thënë se vetëm pesë trupa u dërguan në një morg lokal në Belgorod.

Pamjet tregojnë automjete që i afrohen një avioni në një aeroport me dëborë.

Nuk është dhënë asnjë vendndodhje dhe nuk ka audio.

Individë shihen duke dalë nga automjetet në përgatitje për të hipur. Vetëm një rresht i vetëm i tekstit shpjegues sugjeron se ai përshkruan ushtarakët ukrainas që hipin në transportin ushtarak.

Radio Ukrainase NV shkroi në një koment: "Për shkak të cilësisë së dobët të videos, është e vështirë të kuptosh saktësisht se çfarë po ndodh."

Sky News nuk është në gjendje të verifikojë videon.

Ende nuk kemi ndonjë koment zyrtar nga Kievi për këtë, por do t'ju sjellim më shumë kur ta marrim.

Ministria ruse e Mbrojtjes po vazhdon të zgjerojë ndikimin e saj në Afrikë dhe të nënshtrojë përpjekjet e mëparshme të Grupit Wagner, raportoi Instituti për Studimin e Luftës në 26 janar në vlerësimin e tyre ditor.

Një delegacion i Ministrisë së Mbrojtjes Ruse thuhet se mbërriti në Burkina Faso më 26 janar për të diskutuar të drejtat dhe operacionet e ushtrisë ruse në vend.

Raportet sugjerojnë se Burkina Faso mund të bëhet "qendra kryesore e koordinimit" midis anëtarëve të Aleancës Sahel Burkina Faso, Niger dhe Mali. Media ruse thuhet gjithashtu se po operon në Burkina Faso për të "konkurruar" me median franceze dhe "të krijojë një hapësirë besnike informacioni". Ky bashkëpunim mund të tregojë se ndikimi dhe prania ruse në Sahel do të zgjasë me vite.

Për më tepër, drejtori i Unionit të Oficerëve Rus për Sigurinë Ndërkombëtare (OUIS), Alexander Ivanov, thuhet se u tha mediave të kontrolluara nga shteti ruse se disa qindra personel ushtarak rus në Republikën e Afrikës Qendrore (CAR) do të ishin "të mjaftueshëm dhe efektiv".

Ivanov pohoi se prania ushtarake ruse në CAR do të forconte pozitën e Rusisë në CAR dhe një bashkëpunim midis dy vendeve është "e një natyre strategjike afatgjatë". Ambasadori rus në CAR, Alexander Bikantov, gjithashtu tha për mediat ruse se Ministria e Mbrojtjes ruse aktualisht është duke negociuar vendosjen e një baze ushtarake ruse në CAR dhe se kjo bazë do të mbrojë sovranitetin kombëtar të CAR.

Thesari i SHBA-së lëshoi më parë sanksione kundër OUIS dhe Ivanov për veprimin si një grup i parë i Grupit Wagner që vepron në CAR. Sipas ISW, këto deklarata të fundit mund të sugjerojnë se Ministria Ruse e Mbrojtjes ka qenë e suksesshme në kooptimin e disa strukturave të ish-Grupit Wagner në Republikën e Afrikës Qendrore.

Aktivitetet e paligjshme të Rusisë dhe lidhjet me regjimet autoritare në Afrikë kanë qenë nën syrin e publikut prej vitesh. Mercenarët rusë në kontinent, përfshirë Grupin Wagner, operacionet e të cilit ndihmojnë në mbushjen e arkës së Moskës, janë akuzuar vazhdimisht për shkelje të të drejtave të njeriut kundër popullatës lokale.

Një grup dypartiak senatorësh amerikanë shprehën të premten shqetësimin për bashkëpunimin ushtarak mes Koresë së Veriut dhe Rusisë. Sipas tyre një gjë e tillë vë theksin tek nevoja për mbështetje të vazhdueshme të Shteteve të Bashkuara për Ukrainën.

Në komentet e bëra veçmas për shërbimin Shërbimit Korean të Zërit të Amerikës, senatorët thanë se bashkëpunimi mes Phenianit dhe Moskës, mund t'i ndihmojë të dy vendet të avancojnë aftësitë e tyre ushtarake.

“Jam i shqetësuar që Koreja e Veriut i ka ardhur në ndihmë me artileri, Rusisë në një kohë kritike dhe raketat balistike të Koresë së Veriut po e ndihmojnë atë të kryejë sulme të ashpra në qendrat civile anembanë Ukrainës”, tha senatori demokrat Chris Coons.

Senatori republikan Pete Ricketts tha se kjo marrëdhënia mes Rusisë dhe Koresë së Veriut do të thotë se financimi shtesë të Shteteve të Bashkuara për Ukrainën duhet të jetë një prioritet. Ndihma për Kievin aktualisht është bllokuar për shkak të një debati për buxhetin dhe imigracionin, mes Dhomës së Përfaqësuesve dhe Shtëpisë së Bardhë.

"Ajo çka duhet të bëjmë është të sigurohemi se po mbështesim aleatin tonë", tha senatori Ricketts. Ai shtoi se SHBA duhet “të sigurohet që trupat ukrainase të kenë armët që u nevojiten për të qenë në gjendje të luftojnë”.

Senatori demokrat Tim Kaine, tha se afërsia në rritje e Rusisë dhe Koresë së Veriut – si dhe Kinës dhe Iranit – tregon se kundërshtarët e Shteteve të Bashkuara po mësojnë fuqinë e aleancave.

"Një nga pikat e forta të Shteteve të Bashkuara janë aleancat", tha senatori Kaine. “Por ata po e kuptojnë se ky është një avantazh i madh për SHBA-në dhe kështu ... ata po përpiqen të krijojnë linjat e bashkëpunimit sepse nuk i kanë pasur ato”.

Senatori demokrat Chris Van Hollen i bëri jehonë qëndrimeve të zotit Ricketts, duke thënë se dërgesat e vazhdueshme në armë nga Koreja e Veriut në Rusi do të thotë se është koha që Kongresi amerikan të veprojë.

"Kjo është përsëri arsyeja se pse është kaq e rëndësishme që Kongresi të kalojë buxhetin shtesë dhe t'i sigurojë popullit të Ukrainës mbështetjen ushtarake që ata kanë nevojë për të mbrojtur veten", tha zoti Van Hollen./VOA