“99 për qind e mbështetjes për Ukrainën vjen nga vendet e NATO-s. Mund të jemi krenarë, por realiteti është se nuk mjafton”.
Kështu deklaroi kreu i NATO-s, Jens Stoltenberg i cili nuk i fshehu dobësitë e Aleancës në fjalimin e tij për 75-vjetorin e Paktit Atlantik në hapjen e takimit jozyrtar të ministrave të jashtëm të NATO-s në Pragë.
Për Kievin duhet të bëjmë më shumë, thotë sekretari i përgjithshëm, ose të paktën të konfirmojmë mbështetjen e garantuar deri më tani, të llogaritur në 40 miliardë euro në vit.
Samiti në Republikën Çeke është një nga fazat organizative që çon në asamblenë e Aleancës të planifikuar në Uashington në mes të korrikut.
Me atë rast do të jetë e nevojshme të ndërtohet "mbështetje shumë-financiare gjatë disa viteve për të siguruar më shumë transparencë, besueshmëri dhe parashikueshmëri për ukrainasit, në mënyrë që ata të mund të planifikojnë atë që mund të presin nga aleatët e tyre".
Stoltenberg kërkon më shumë para dhe këmbëngul në mundësinë për të eliminuar kufizimet në përdorimin e armëve të dërguara në Kiev, në mënyrë që ato të mund të godasin edhe në Rusi, një temë që do të jetë në qendër të seancës së nesërme në Pragë.
Por çështja është se, ashtu si në Ukrainë, NATO-ja ka një problem në shtëpi: shtetet anëtare janë në gjendje të ofrojnë më pak se 5 për qind të aftësive të mbrojtjes ajrore që konsiderohen të nevojshme për të mbrojtur anëtarët e saj në Evropën Qendrore dhe Lindore një sulm në shkallë të gjerë, thonë për Financial Times dy burime të larta të Aleancës.
Pikërisht, këto janë "burime të njohura me planet konfidenciale të mbrojtjes të NATO-s të hartuara vitin e kaluar", shkruan gazeta britanike.
Lufta e Rusisë kundër Ukrainës ka nënvizuar rëndësinë e mbrojtjes ajrore, ndërsa Kievi i kërkon Perëndimit sisteme dhe raketa shtesë për të mbrojtur atë, qytetet, trupat dhe rrjetin energjetik nga bombardimet e përditshme, vlerësime këto që shfaqin shkallën e cenueshmërisë së Aleancës në Evropë.
Sipas një diplomati të lartë të NATO-s, aftësia për t'u mbrojtur kundër raketave dhe sulmeve ajrore është "një pjesë e rëndësishme e planit për të mbrojtur Evropën Lindore nga pushtimi", por "për momentin, ne nuk e kemi atë".
Me pak fjalë, Aleanca ka gjetur forcë të re jetike në luftën në Ukrainë, por e gjen veten të dobët nga brenda.
Stoltenberg rendit progresin e bërë në dhjetë vitet e fundit, që nga pushtimi rus i Krimesë e në vazhdim, por nis nga zgjerimi i NATO-s në lindje.
“Shumë vende anëtare nuk ishin të bindura, thanë se ishte shumë dhe kjo do të provokonte Rusinë. Në vend të kësaj, zgjerimi në lindje ishte vendimi i duhur”, thotë sekretari i përgjithshëm duke folur në kryeqytetin e një vendi, Çekinë, e cila u bashkua me NATO-n së bashku me Poloninë dhe Hungarinë në 1997, në fakt pas rënies së murit dhe rrjedhimisht të ftohtë.
Lufta ka përfunduar, në teori.
“Në Uashington do të festojmë 75 vjetorin e Aleancës, por do të jetë përgjegjësi e të gjithëve që të mos e bëjmë thjesht një festë, por të demonstrojmë suksesin e saj”, vijon norvegjezi i cili në korrik do t'ia kalojë stafetën pasardhësit të tij, ndoshta ish kryeministit holandez Mark Rutte.
“Në vitin 2014 në Uells ne vendosëm një objektiv për të shpenzuar të paktën 2 për qind të PBB-së për mbrojtjen. Pastaj e respektuan vetëm Shtetet e Bashkuara, Britania e Madhe dhe Greqia. Sot, 18 shtete nga 32 shpenzojnë të paktën 2 për qind dhe para asamblesë së korrikut do t'i bashkohen të tjerat, duke filluar nga vetë Republika Çeke, Suedia, Norvegjia”., tha ai.
Por e gjithë kjo nuk mjafton.
Forcimi i mbrojtjes evropiane do të jetë një temë qendrore në samitin e Uashingtonit.
“Disa udhëheqës evropianë dhe zyrtarë ushtarakë kanë thënë se Rusia mund të ketë kapacitetin për të sulmuar një shtet anëtar të NATO-s deri në fund të dekadës.” thotë Financial Times.
“Mbrojtja ajrore është një nga boshllëqet më të mëdha që kemi”, thotë në artikull një diplomat i dytë i NATO-s i intervistuar nga gazeta britanike, i cili shton: “Nuk mund ta mohojmë.” “Dështimi i shteteve evropiane të NATO-s në muajt e fundit për të siguruar pajisje shtesë të mbrojtjes ajrore për Ukrainën nënvizuan furnizimet e kufizuara të kontinentit me sisteme të shtrenjta dhe me prodhim të ngadaltë.
Ajo ka stimuluar gjithashtu një sërë nismash të mbivendosura në përpjekje për të gjetur zgjidhje afatgjata”, siç është ajo gjermane.
“Vitin e kaluar, Gjermania nisi nismën ‘Mburoja e Qiellit’ me më shumë se një duzinë vende të tjera të BE-së për të zhvilluar një sistem të përbashkët të mbrojtjes ajrore duke përdorur teknologjinë e zhvilluar nga Shtetet e Bashkuara dhe Izraeli.
I cenueshëm në shtëpi dhe kur bën presion për të mbrojtur më mirë Ukrainën. Kjo është NATO që Stoltenberg ia lë pasardhësit të tij.
“Në dritën e mënyrës se si po evoluon konflikti dhe kjo në dritën e faktit se më parë luftimet po zhvilloheshin në Ukrainë, ndërsa tani shumica e përleshjeve ndodhin përgjatë kufirit, mendoj se ka ardhur koha të rishqyrtojë kufizimet në përdorimin e armëve të dërguara për të lejuar ukrainasit të mbrohen edhe duke goditur përtej kufirit me Rusinë”., thotë shefi i NATO-s.
