Përhapja e mjeteve ajrore të lira dhe vdekjeprurëse pa ekuipazh (UAV) në konflikte në mbarë botën ka paraqitur një sfidë të re për udhëheqësit ushtarakë.
Ndërsa mbrojtjet ajrore moderne janë të dizajnuara për të synuar në mënyrë efektive një numër të kufizuar aeroplanësh të mëdhenj luftarakë dhe bombardues me aftësi të larta duke përdorur raketa të kushtueshme precize, sisteme të tilla po rezultojnë të papërshtatshme për mbrojtjen e hapësirës ajrore miqësore kundër sasive të mëdha të dronëve të vegjël vetëvrasës – të njohur zyrtarisht si UAV.
Këto automjete të vogla fluturojnë ngadalë dhe përpjekja për të shënjestruar valët e tyre me mbrojtje ajrore konvencionale do të shteronte shpejt furnizimin e kufizuar të municioneve.
Bëhet e ditur se Rusia dhe Ukraina kanë qëlluar me dhjetëra armë të tilla ndaj njëra-tjetrës gjatë sulmeve individuale.
Përkeqësimi i problemit është se sa ulët fluturojnë automjete të tilla – aq pak sa 60 metra mbi nivelin e tokës, sipas selisë evropiane të Forcave Ajrore të SHBA-së.
Në lartësi të tilla të vogla, lakimi i Tokës e bën atë që radarët konvencional të mbrojtjes ajrore të mund të gjurmojnë vetëm objektet në një distancë prej rreth 18.5 kilometra, sipas gjeneralit James Hecker, komandantit të Forcave Ajrore të SHBA-së në Evropë.
Duke folur në konferencën e Shoqatës së Forcave Ajrore dhe Hapësinore (AFA) 2024 pranë Uashington DC më 17 shtator, Hecker shpjegoi sfidën e paraqitur nga sistemet e reja të armëve – dhe se si Ukraina po mbrohet kundër tyre.
“Duhet t’i shihni ato së pari me një sistem tokësor”, shpjegon Hecker, duke vënë në dukje problemet e zbulimit me radarin dhe koston e secilit stacion, shkruajnë mediat e huaja.
“Është një problem shumë i vështirë”, vazhdoi ai.
Pasi sistemet tokësore të identifikojnë objektivin, aeroplanët interceptues ose sistemet e mbrojtjes ajrore mund të ngarkohen me identifikimin dhe shkatërrimin e kërcënimit.
Kjo ndodh shpesh gjatë natës, duke paraqitur sfida shtesë për luftëtarët me njerëz ose operatorët tokësorë.
Zgjidhja e Ukrainës për këtë problem është një qasje e re që synon nënshkrimin akustik të kërcënimeve ajrore në hyrje.
Siç raportohet, Kievi ka vendosur një sistem të quajtur Sky Fortress në të gjithë vendin për të zbuluar UAV-të me një drejtim duke i dëgjuar ato.
Pasi të jenë identifikuar kërcënimet, mund të vendosen mbrojtje më të përballueshme kundër dronëve që lëvizin ngadalë, si raketat e mbrojtjes ajrore të lëvizshme nga njeriu si Raytheon FIM-92 Stinger ose bateritë kundërajrore si sistemi gjerman Gepard.
“Kjo është një zgjidhje e lirë”, tha Hecker.
Siç raportohet, dy inxhinierë ukrainas konceptuan dhe zhvilluan sistemin e zbulimit akustik, me versionin e parë që në thelb përbëhet nga telefona celularë të montuar në shtylla 2 metra.
Secili prej këtyre stacioneve të sensorëve kushton vetëm rreth 300 dollarë, sipas Hecker.
Përmirësimet e mëvonshme e kanë rritur pak çmimin, por ai mbetet një opsion shumë i përballueshëm për t’u mbrojtur kundër UAV-ve.
Hecker vlerëson se një vend si Rumania, i cili ndodhet përtej Detit të Zi nga Rusia, mund të lidhet plotësisht me një sistem të tillë zbulimi për një kosto prej rreth 6 milionë dollarë.
Ndryshe, në fillim të këtij muaji Bukureshti raportoi se dronët rusë shkelën hapësirën ajrore të vendit.
Megjithëse NATO ka rritur përpjekjet e saj për patrullimin ajror përgjatë krahut lindor të aleancës, Hecker thotë se thjesht nuk ka mjaftueshëm luftëtarë dhe bateri të mbrojtjes ajrore për të monitoruar në mënyrë aktive të gjithë rajonin.
Çmimi i ulët dhe efektiviteti i sistemit Sky Fortress po tërheq vëmendjen brenda aleancës.
