Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN), ka njoftuar se është arritur marrëveshja me Kosovën. Sipas FMN-së, ekonomia e Kosovës vazhdon të performojë mirë, e mbështetur nga konsumi i fuqishëm privat dhe investimet më të larta publike, duke kompensuar ndikimin e një deficiti tregtar në rritje dhe i zbutur nga remitancat.
FMN njofton se është arritur marrëveshja e nivelit të stafit për rishikimin e tretë të marrëveshjes së gatishmërisë dhe lehtësisë së qëndrueshmërisë dhe qëndrueshmërisë së Kosovës.
“Një mision i Fondit Monetar Ndërkombëtar (FMN), i udhëhequr nga z. David Amaglobeli, vizitoi Prishtinën gjatë 28 tetorit – 11 nëntorit 2024, për të zhvilluar diskutime mbi Konsultimet e Nenit IV të vitit 2024 dhe Rishikimin e Tretë të Marrëveshjes Stand-By të Kosovës (SBA) dhe Marrëveshja e Lehtësimit të Qëndrueshmërisë dhe Qëndrueshmërisë (RSF)”, thuhet në komunikatën e FMN-së.
Në përfundim të misionit, Amaglobeli, ka lëshuar një deklaratë për media. “Ekipi i FMN-së dhe autoritetet e Kosovës kanë arritur marrëveshje të nivelit të stafit për politikat për të përfunduar Rishikimin e Tretë sipas marrëveshjeve SBA dhe RSF. Marrëveshja i nënshtrohet miratimit nga Menaxhmenti i FMN-së dhe Bordi Ekzekutiv i Fondit, i cili është planifikuar për në mes të dhjetorit. Përfundimi i Rishikimit të Tretë do të vërë në dispozicion një shtesë prej 13.35 milionë SDR (16.4 milion €) nën SBA dhe të paktën 15.5 milion SDR (19.1 milion €) nën RSF. Autoritetet kanë treguar se ata synojnë të vazhdojnë ta trajtojnë SBA-në si parandaluese, duke mos përdorur burimet”, thuhet në deklaratën e tij.
Sipas tij, ekonomia e Kosovës vazhdon të performojë mirë, e mbështetur nga konsumi i fuqishëm privat dhe investimet më të larta publike, duke kompensuar ndikimin e një deficiti tregtar në rritje dhe duke zbutur remitancat.
“Ne parashikojmë që rritja të arrijë në 4¼ përqind këtë vit dhe 4 përqind vitin e ardhshëm. Inflacioni total ka rënë ndjeshëm, duke arritur në 0.4 për qind nga viti në vit në tetor 2024, i nxitur nga një ngadalësim i rritjes së çmimeve të ushqimeve dhe transportit. Deficiti i llogarisë korente të jashtme u zgjerua në 2¾ për qind të PBB-së në tetë muajt e parë të 2024 nga 1½ për qind e PBB-së në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar, për shkak të rritjes së importeve të mallrave dhe shërbimeve, të nxitura nga rritja e kërkesës së brendshme. Kredia për sektorin privat u rrit me dy shifra, duke thelluar sektorin financiar dhe duke ofruar mbështetje shtesë për ekonominë. Sektori bankar mbetet i shëndetshëm – fitimprurës dhe i mirëkapitalizuar me nivele të ulëta të kredive me probleme”, tha ai.
Amaglobeli, tha se autoritetet kanë vazhduar të zbatojnë politika të kujdesshme makroekonomike.
“Mbledhja më e fortë e të ardhurave kontribuoi në një suficit buxhetor në tre tremujorët e parë të 2024; Shpenzimet publike ndoqën modelin e zakonshëm sezonal. Me një rritje të shpenzimeve në pjesën e fundit të vitit, një deficit fiskal prej rreth 1¼ për qind të PBB-së pritet për vitin 2024 në tërësi. Rritja e shpenzimeve pasqyron ekzekutimin e përshpejtuar të programit të investimeve publike të autoriteteve (PIP) dhe masave të reja të shpenzimeve (p.sh. shtesat e reformuara të fëmijëve) që synojnë adresimin e sfidave. Buxheti i vitit 2025 synon një qëndrim fiskal disi ekspansionist dhe është në përputhje me objektivat e programeve të FMN-së. Politika fiskale luan një rol të rëndësishëm në adresimin e nevojave thelbësore zhvillimore dhe sociale të Kosovës, duke ndihmuar në ruajtjen e stabilitetit makroekonomik. Buxheti i vitit 2025 pasqyron disa prioritete kyçe të politikave. Falë përmirësimit të mbledhjes së të ardhurave dhe në përputhje me rregullën fiskale, buxheti do të lehtësojë një rritje progresive të pagave në sektorin publik. Kjo adreson nevojën për të ruajtur vlerën reale të pagave dhe për të siguruar që sektori publik të mbetet konkurrues për tërheqjen e talenteve. Për më tepër, buxheti përfshin një rritje prej 20 për qind të të gjitha përfitimeve të pensioneve të financuara nga shteti, që pasqyron rregullimet e akumuluara të kostos së jetesës”, tha ai.
Duke shtuar se në periudhën afatmesme, politika fiskale duhet të ankorohet në një kuadër të fortë politikash, duke i dhënë përparësi investimeve kapitale dhe mbrojtjes sociale të synuar.
“Theksi i vazhdueshëm në forcimin e gjenerimit të të ardhurave do të ndihmojë në sigurimin e burimeve shtesë për këto shpenzime. Një grumbullim i vazhdueshëm i tamponëve fiskalë është i rëndësishëm duke pasur parasysh pasigurinë e shtuar, rreziqet negative dhe euroizimin e njëanshëm të Kosovës. Përshpejtimi i anëtarësimit në BE do të mbështesë më tej nevojat zhvillimore të Kosovës duke mobilizuar ndihmë financiare shtesë. Autoritetet kanë ruajtur performancë të fortë si në SBA ashtu edhe në RSF. Të gjitha objektivat sasiore dhe treguese (IT) të fund qershorit për përfundimin e Rishikimit të Tretë janë përmbushur. Të gjitha TI-të e fundit të shtatorit 2024 u përmbushën gjithashtu. Autoritetet po avancojnë gjithashtu reformat strukturore, duke përfshirë forcimin e transparencës së ndërmarrjeve publike. RSF po jep rezultate thelbësore në mbështetje të axhendës së gjelbër të autoriteteve. Shumica e masave të reformës të rënë dakord nga RSF janë zbatuar. Masa e mbetur – nisja e tenderit për energjinë e erës – u vonua për arsye teknike, por pritet të përfundojë së shpejti”, tha ai, raporton RTKlive.
Ai ka përmendur edhe BQK-në. “Ne mirëpresim progresin e rëndësishëm të bërë nga BQK-ja në forcimin e rregullimit të sektorit financiar dhe përmirësimin e qeverisjes dhe strukturës institucionale të saj. Ligjet për bankat dhe për pagesat, aktualisht në shqyrtim në Parlament, do të forcojnë bazën ligjore për përmirësimin e mbikëqyrjes bankare dhe do të mbështesin integrimin e Kosovës në BE. Ka përpjekje të vazhdueshme për të modernizuar kornizën rregullative të mbikëqyrjes bankare, duke përfshirë zbatimin e Procesit të Rishikimit dhe Vlerësimit Mbikëqyrës (SREP), duke e përafruar Kosovën më shumë me standardet e BE-së. Miratimi i një tampon kapitali kundër ciklik dhe një shtesë kapitali për institucionet sistematikisht të rëndësishme janë hapat kyç për të forcuar qëndrueshmërinë e sektorit financiar ndaj goditjeve të ardhshme”, thuhet në deklaratën e David Amaglobeli.
Ai ka njoftuar se diskutimet e Nenit IV u përqëndruan në reformat për të forcuar rezultatet e tregut të punës, duke përfshirë rritjen e pjesëmarrjes së femrave në fuqinë punëtore, rritjen e qëndrueshmërisë afatgjatë dhe barazisë së sistemit të pensioneve, forcimin e rezervave rezervë kundër goditjeve të mundshme dhe forcimin e potencialit të rritjes përmes përmirësimit të aksesit në financa, dhe shfrytëzimi i përfitimeve nga dixhitalizimi dhe mobilizimi i investimeve në sektorin privat.
“Ekipi i FMN-së dëshiron të falënderojë autoritetet dhe homologët e tjerë për diskutimet dhe bashkëpunimin konstruktiv gjatë këtij misioni”, thuhet aty.
