Kanë kaluar tashmë dy vjet e tre muaj që kur Rusia nisi pushtimin e saj në Ukrainë dhe më shumë se 10 vjet nga aneksimi i Krimesë dhe shpërthimi i luftës në Donbas. Për shumë studiues, duket se konflikti vetëm po përshkallëzohet, sepse rusët po dërgojnë gjithnjë e më shumë trupa në fushat e betejës për të mbajtur presionin prej muajsh mbi Ukrainën, ndërsa ukrainasit vazhdojnë të mbrohen dhe synojnë gjithnjë e më shumë pozicionet ruse thellë pas vijave të frontit, veçanërisht sistemet ushtarake të vlefshme. Së fundi, kohët e fundit, një sërë vendesh perëndimore kanë lejuar forcat ukrainase të qëllojnë objektivat në Rusi me armë të dhuruara. Në çdo rast, gjërat nuk ka më vija të kuqe. Pavarësisht kësaj, nuk mungojnë thirrjet për negociata dhe përfundimin e luftës, të cilat vijnë nga të gjitha anët.
Fundi i luftës
Kolumnisti i politikës së jashtme të Jutarnje, ?eljko Trkanjec shpjegon se kush është ende duke punuar për negociatat e paqes, kush do të donte t'i jepte fund luftës dhe në çfarë kushtesh, cilat iniciativa janë aktualisht në tryezë, cilat janë shanset për ndonjë përparim konkret apo edhe një propozim dhe të cilët janë aktualisht aktorët më të fortë. Ai thotë se po negociohet gjatë gjithë kohës nga Stambolli e tutje. Por, për fat të keq, ukrainasit dhe rusët nuk e bëjnë këtë, përveçse në situata të jashtëzakonshme siç është shkëmbimi i të burgosurve. “Atje ne në fakt kemi një raund real negociatash, por jo me Putinin, që nuk do të ketë kurrë asnjë rezultat”, beson Trkanjec dhe shton se Putini do të donte ta përfundonte luftën, por me kushtet e tij. I pyetur nëse ka mundësi që Komunikata e Stambollit të vazhdojë të jetë pikënisja e negociatave, Trkanjec thekson se Rusia nuk është më e gatshme.
Tre arsye për negociata
Trkanjec beson se pikërisht tani është momenti për të filluar diskutimin e paqes, gjë që mund të shihet nga sinjalet e Putinit se ai dëshiron të negociojë, publikuar nga Reuters, dhe iniciativat e forta diplomatike kineze. Së pari, rusët nuk arritën të nënshtrojnë të gjithë Ukrainën, dhe nuk mund ta arrijnë më këtë dhe kështu të fitojnë. Së dyti, problemi i burimeve të Ukrainës për luftën u zgjidh nga ndërhyrja perëndimore. Së treti, që nga pushtimi i Bahmutit, rusët nuk kanë mundur të bëjnë një ndryshim të madh në fushën e betejës dhe as forcat ukrainase nuk mund ta bëjnë këtë me përforcime, sipas Trkanjecit.
Paqja në dorën e Kinës
Kur bëhet fjalë për qëndrimin e fuqive të mëdha ndaj luftës në Ukrainë dhe negociatave të mundshme, sipas Trkanjecit, synimi kryesor i amerikanëve është ndalimi i luftës në Lindjen e Mesme. Kur bëhet fjalë për Kinën, ajo vepron ekskluzivisht si aleate e Rusisë, sipas bashkëbiseduesit tonë. Sa i përket Indisë, Trkanjec thotë se nuk janë aspak të interesuar për atë luftë dhe për shkak të zgjedhjeve evropiane, aktualisht nuk ka iniciativa të reja nga BE-ja. Trkanjec thekson se Kina është e vetmja që mund ta detyrojë Putinin të mos negociojë dhe se ato nuk përfshijnë pika nga të cilat nuk ka devijime.
Krimea si koncesion
I pyetur se si do të udhëhiqte disa negociata hipotetike midis Ukrainës dhe Rusisë, pra se me cilat pika i konsideron të nevojshme për të filluar, Trkanjec thekson se hapi i parë është heshtja e armëve, që ishte modeli për Minsk 1 dhe 2. Pas kësaj duhet të krahasohen kërkesat e të dyja palëve dhe të kërkohet një rrugë e mesme. Pra, një mesatare që do të ishte mjaft e papranueshme për të dy. Mbi bazën e këtyre koncesioneve duhet të hapet hapësira për negociata të mëvonshme në të cilat do të merrnin pjesë BE, SHBA, NATO dhe Kina nëse dëshirojnë. “Kur bëhet fjalë për Krimenë, forcat ukrainase e kanë bërë atë një port të pasigurt për flotën ruse të Detit të Zi. Krimea nuk është më aq e rëndësishme strategjike sa ishte para luftës. Mendoj se Krimea është pikërisht koncesioni që Ukraina do të duhet të bëjë në fillim të negociatave”. Sipas tij, duke i lënë Krimenë Rusisë për 15, 20 apo 50 vjet, mund të hapen negociatat dhe Rusia të detyrohet të bëjë lëshime të mëdha, thotë Trkanjec, duke shtuar se mendon se Ukraina e ka humbur gadishullin prej të paktën 50 vitesh.