Fitore e madhe e të djathtës ekstreme në Europë

Presidenti i Partisë Popullore Evropiane (EPP) të qendrës së djathtë, Manfred Weber, teksa ka shpaluur fitoren e tij i ka bërë thirrje kancelarit gjerman Olaf Scholz dhe presidentit francez Emmanuel Macron, që të mbështesin Presidenten e Komisionit Ursula von der Leyen për një mandat të dytë.

“Pres që Olaf Scholz të bëjë të qartë se ai mbështet fituesin e zgjedhjeve, konkretisht Ursula von der Leyen. E njëjta gjë vlen edhe për Emmanuel Macron, si president i Francës, por mbi të gjitha si politikani më i fortë në familjen e partisë liberale në Evropë”, tha Weber gjatë një interviste televizive me transmetuesin publik ZDF.

Kjo deklaratë vjen pak pasi president Macron shpërndau parlamentin francez për humbjen e partisë së tij centriste nga e djathta ekstreme në votime.

Megjithëse Partia Popullore Evropiane (EPP) e qendrës së djathtë të von der Leyen parashikohet të bëhet grupi më i madh i vetëm në Parlament pas zgjedhjeve me 186 vende, sigurimi i një mandati të dytë mund të jetë  i vështirë  për Presidentin aktual të Komisionit.

Mos mbështetja e von der Leyen do të kërcënonte stabilitetin e BE-së, tha Weber.

“Çdo gjë tjetër do të çonte në paqëndrueshmëri të madhe politike në Evropë dhe unë paralajmëroj kundër kësaj. Kjo është arsyeja pse tani kemi nevojë për qartësi nga palët e tjera shpejt’, theksoi ai.

Katarina Barley, kandidatja kryesore e Partisë Social Demokratike të Gjermanisë (SPD) nga ana e saj kërkoi garanci.

“Ne jemi në dispozicion për bisedime … por siç thashë, ne kërkojmë garanci se nuk ka ekstremistë të krahut të djathtë në bord,” i tha ajo për ZDF.

Partia e majtë populiste Smer e kryeministrit Robert Fico ka përgëzuar opozitën liberale Sllovakia Progresive (PS) për fitoren në zgjedhjet evropiane.

Exit poll-et jozyrtare të bëra nga partitë treguan se PS kishte 28% të votave, kundrejt 25% për Smer. Megjithatë, në një deklaratë, Smer tha se shumica e votave të Sllovakisë kishin shkuar për forcat nacionaliste dhe konservatore, të cilat i kishin dërguar “një sinjal të qartë” Brukselit.

Smer tha se votimi tregoi se shumica e sllovakëve kundërshtuan politikën e BE-së për dërgimin e armëve në Ukrainë dhe kundërshtuan ideologjinë progresive të përfaqësuar nga Marrëveshja e Gjelbër e BE-së dhe mohimi i saj i vlerave tradicionale.

Parashikimet treguan se Sllovakia Progresive fitoi gjashtë nga 15 vendet e Sllovakisë, kundrejt pesë për Smer.

PS i përket grupimit Renew Europe, por është e paqartë se ku do të ulet Smer.

Partia u pezullua nga grupimi i socialistëve dhe demokratëve në tetor, pasi formoi një koalicion me Partinë Kombëtare Sllovake të ekstremit të djathtë, kështu që aktualisht është “jo e regjistruar”

Rritja e moderuar e qendrës së djathtë, rritja e madhe e së djathtës ekstreme dhe rënia e madhe e liberalëve dhe të gjelbërve janë tiparet kryesore të zgjedhjeve evropiane, sipas vlerësimit të përbërjes së ardhshme të Parlamentit Evropian bazuar në exit-poll.

Sipas një vlerësimi të bazuar në sondazhet e daljes nga 11 dhe sondazhet parazgjedhore nga 16 vende anëtare, Partia Popullore Evropiane (EPP), e cila mbledh partitë e qendrës së djathtë, do të ketë 181 deputetë, pesë më shumë se në mbledhjen e mëparshme.

Aleanca progresive e Socialistëve dhe Demokratëve (SD) mbetet e dyta për nga fuqia me 135 deputetë, katër më pak se në mbledhjen e mëparshme.

Liberalët ranë me 20 mandate dhe duhet të kishin 82 në vend të 102 që kishin deri më tani. Këto tre grupe, që konsiderohen si forcat kryesore pro-evropiane, së bashku fituan 398 mandate dhe në mbledhjen e mëparshme kishin 417 deputetë. Mbledhja e mëparshme kishte 705 deputetë, ndërsa e reja do të ketë 720.

Të Gjelbrit pësuan një rënie të madhe dhe sipas vlerësimeve fituan 53 mandate, 18 më pak se në mbledhjen e mëparshme ku kishin 71 deputetë. Të Gjelbrit konsiderohen gjithashtu si parti pro-evropiane, por në mënyrë të përsëritur kanë votuar kundër shumicës së tri partive të para, të cilat për këtë arsye i kundërshtuan ato si partnerë jo të besueshëm.

Klubi përfaqësues i ekstremit të djathtë, Identiteti dhe Demokracia (ID), duhet të ketë 62 përfaqësues, 13 më shumë se në përbërjen e mëparshme. Megjithatë, suksesi i ekstremit të djathtë është më i madh nëse i shtohet rezultati i Alternativës për Gjermaninë, e cila së fundmi u përjashtua nga ID dhe fitoi 16 mandate në zgjedhje.

Grupi i Majtë, në spektrin ekstrem të majtë, fiton 34 vende, tre më pak se më parë. Janë 51 përfaqësues të pavarur që nuk i përkasin asnjë grupi politik, që është 11 më pak se në mbledhjen e mëparshme. Sipas vlerësimeve, partitë e reja që nuk ishin pjesë e asnjë grupi politik fituan rreth 51 vende.

Manfred Weber, eurodeputeti gjerman dhe udhëheqësi i Partisë Popullore Evropiane të qendrës së djathtë, tha se grupi i tij tani është forca “stabilizuese” në Evropë, pas rritjes së të djathtës ekstreme në Gjermani, Francë dhe Austri.

EPP numëron 13 kryeministra në grupin e saj, duke përfshirë liderët polakë, grekë dhe irlandezë, dhe aktualisht parashikohet të marrë 181 vende në parlamentin evropian.

Weber tha se “votuesit nuk po zgjedhin për këtë pozicionim të ekstremit të djathtë. Në Francë dhe Gjermani kjo është një situatë e brendshme, por ne po rrisim vendet tona dhe kjo po na ndihmon të stabilizojmë qendrën.”

“E majta nuk ka më legjitimitet, njerëzit votuan për qendrën e djathtë dhe ky është një lajm i mirë për Evropën,” tha ai.

Ai po fliste në festimet për EPP në hotelin Stanhope në Bruksel.

Kanë përfunduar zgjedhjet për Parlamentin Evropian, ndërsa në Greqi “Demokracia e Re” e Kyriakos Mitsotakis ka fituar me një diferencë të madhe nga kundërshtarët e SYRIZA-s.

Sipas rezultateve në kohë reale nga Ministria e Brendshme helene, “Demokracia e Re” po fiton me 27.9% të votave dhe kryeson me një diferencë dyshifrore, pasi SYRIZA ka marrë vetëm 14.8%. Në vend të tretë renditet PASOK me 12.9%, ndërsa Zgjidhja Helenike dhe KKE duelojnë për vendin e katërt në këto zgjedhje.

Përveç fitores së partisë së Mitsotakis i rëndësishëm është fakti se me 50% të votave të numëruara deri më tani, nga kandidatët për eurodeputet të Demokracisë së Re, i treti renditet kryebashkiaku i zgjedhur i Himarës, Fredi Beleri.

Listën e kryeson deri më tani gazetari Giorgos Attias me 3775, i ndjekur nga Vangelis Meimarakis (2868) dhe Fredi Beleri (2473). Më pas vijnë me radhë Manolis Kefalogiannis (2003), Eliza Vozeberg (1941), Eleonora Meleti (1541) dhe Vassilis Kontozamanis e minoritari tjetër Pirro Dhima.

Sipas projeksioneve të Ministrisë së Brendshme shtatë parti do të kenë eurodeputetë në Parlamentin e ri Europian. Në zhvillim e sipër është një triller për partinë që do të marrë mandatin e 21-të, teksa lëviz mes Zërit të Arsyes, Zgjidhjes Helenike dhe KKE-së.

Presidenti francez Emmanuel Macron njoftoi të dielën se po shpërndante Dhomën e Ulët të Parlamentit dhe bëri thirrje për zgjedhje të reja legjislative, pasi rezultatet e parashikuara treguan se kampi i tij humbi shumë ndaj partisë së ekstremit të djathtë Rally National në zgjedhjet evropiane.

Macron gjatë një fjalimi televiziv drejtuar kombit njoftoi se po shpërndante Asamblenë Kombëtare dhe do të thërriste zgjedhje të reja parlamentare.

“Kam vendosur t'ju kthej zgjedhjen e së ardhmes sonë parlamentare përmes votimit. Prandaj po shpërndaj Asamblenë Kombëtare. Votimi do të bëhet në dy raunde më 30 qershor dhe 7 korrik, tha ai.

Lëvizja vjen pasi rezultatet e para të parashikuara nga Franca të dielën e vendosin partinë e ekstremit të djathtë Rally National në zgjedhjet parlamentare të Bashkimit Evropian, duke mposhtur qendrat pro-evropianë të Macron, sipas instituteve franceze të sondazheve.

Tubimi Kombëtar francez i ekstremit të djathtë (RN) i shkaktoi një humbje të rëndë Macron, duke shënuar më shumë se dyfishin e votave të aleancës centriste të kreut të shtetit, treguan parashikimet.

Pjesëmarrja e votuesve në Francë u rrit me dy pikë që nga ora 17:00, me 45.26 për qind të votuesve me të drejtë vote krahasuar me 43.29 për qind në vitin 2019. Pjesëmarrja në zgjedhjet e BE-së është përgjithësisht e ulët, por zgjedhjet e fundit në 2019 treguan rritjen e parë në 30 vjet me një pjesëmarrje prej 50.7 për qind.

Shkalla e abstenimit francez vlerësohet të ketë rënë nga rreth 50 për qind në 2019 në 48.6 për qind, sipas një sondazhi nga Ipsos-Sopra Steria të dielën.

Anëtarët e Parlamentit Evropian vendosin se cilat ligje zbatohen në të gjithë Bashkimin Evropian – nga rregullimi mjedisor te politikat e sigurisë – si dhe miratojnë buxhetin e BE-së dhe monitorojnë se si shpenzohen paratë.

Përfaqësimi i secilit vend në Parlamentin Evropian bazohet në popullsi, me shumicën e vendeve të caktuara për Gjermaninë me 96 vende dhe Francën me 81. Në anën tjetër të spektrit, Qiproja, Luksemburgu dhe Malta mbajnë vetëm nga gjashtë vende secila.

Rezultatet zyrtare të votimit nuk do të jenë të disponueshme deri të dielën vonë, kur të gjitha qendrat e votimit në bllokun 27 anëtarësh janë mbyllur.

-------------

Partite ekstremiste tejkaluan pritshmëritë në Gjermani, Francë e Austri

E djathta ekstreme shënoi fitore të madhe në Gjermani, Francë dhe Austri në zgjedhjet për Parlamentin e BE-së të dielën. Këtë e treguan sondazhet e opinionit, qe duke i bashkuar me rezultatet e Holandës shfaqin shenjat e para se në Parlamentin Europian po ndodh një ndryshim i pritshëm djathtas.

Alternativa për Gjermaninë, parti e ekstremit të djathtë, zuri vendin e dytë pas konservatorëve të opozitës me rreth 16% të votave, nga 11% në vitin 2019. Të tre partitë në koalicionin e kancelarit gjerman Olaf Scholz pësuan humbje, sipas sondazheve. Socialdemokratët e Scholz morën rreth 14% të votave.

Rezultatet ishin në përputhje me një ndryshim të pritshëm më të gjerë në favor të partive të djathta në Parlamentin Europian, i cili mbulon një bllok prej 450 milionë qytetarësh.

Presidentja e Komisionit Europian Ursula von der Leyen festoi rezultatet e arritura pas publikimit të exit-polleve. Ajo qëndron tani një hap larg mandatit të dytë si presidente e Komisionit Europian, institucionit ekzekutiv të BE-së.

“Së bashku i keni fituar këto zgjedhje të BE-së në Gjermani”, tha Von der Leyen, duke folur nga Brukseli.

Tejkalon çdo parashikim e djathta ekstreme në Francë. Sondazhet treguan se partia “Tubimi Kombëtar” e udhëhequr nga Marine Le Pen, doli në krye me më shumë se 30% të votave. Asnjëherë më parë kjo parti nuk ka arritur të marrë kaq shumë vota. Partia Rilindja e presidentit Macron, doli e dyta me 15.2%. Socialistët, të tretët me 14%. Pjesëmarrja në Francë arriti afërsisht 51%.

Duke folur para mbështetësve, kryesuesi i listës së partisë “Tubimi Kombëtar” Jordan Bardella tha se francezët dhanë një “vendim pa paralajmërim”. Ndërkohë, në Austri, Partia e Lirisë e ekstremit të djathtë është fituese e mundshme e votimit, sipas një sondazhi të kryer gjatë javës së kaluar.

Në Holandë, ku u votua të enjten, sondazhet treguan se partia anti-emigracion e nacionalistit Geert Wilders do të fitojë shtatë nga 29 vendet holandeze në Parlamentin e BE-së. Në Greqi, partia e kryeministrit Micotaqis, kryeson me diferencë të madhe. Nea Demokratia pritet të marrë rreth 27.7%, ndërsa partia e dytë që është Siriza vetëm 14% të votave.

Rreth 373 milionë qytetarë nga 27 vende të BE-së u ftuan të votojnë në këto zgjedhje.  Parlamenti i ri Europian ka të ngjarë të jetë më i ftohtë në politikat për të adresuar ndryshimet klimatike, ndërkohë që është i etur për të mbështetur masat për të kufizuar imigracionin në BE. Parlamenti Europian përbëhet nga 720 anëtarë (deputetë) të zgjedhur çdo pesë vjet.