Pak më shumë se 1.12 milionë të huaj janë aktualisht të punësuar në Zvicër. Cilët sektorë dhe punë kanë nevojë më shumë për këta punëtorë?
Për shumë punëdhënës në Zvicër, gjetja e personelit të kualifikuar është bërë gjithnjë e më e vështirë në vitet e fundit.
Por, ndërsa numri i vendeve të lira të punës është i lartë në shumë sektorë, kandidatët e përshtatshëm nuk mund të gjenden gjithmonë lehtësisht në mesin e fuqisë punëtore të Zvicrës.
Kjo është arsyeja pse shumë kompani po rekrutojnë kandidatë nga jashtë – më së shpeshti nga Bashkimi Evropian dhe shtetet e EFTA-s (Norvegjia, Islanda dhe Lihtenseini), pasi marrja e lejeve të punës për këtë grup të huajsh është mjaft e lehtë në Zvicër.
Megjithatë, siç tregojnë të dhënat e qeverisë, tregu i punës i Zvicrës ka nevojë gjithashtu për specialistë nga vendet e treta – kryesisht nga Shtetet e Bashkuara dhe MB.
Deri në vitin 2022, kur një numër sanksionesh kundër Putinit hynë në fuqi në Zvicër, kërkoheshin edhe punëtorë të kualifikuar nga Rusia.
Në përgjithësi, sektorë të tillë si IT, kujdesi shëndetësor, ndërtimi, hotelet dhe restorantet, shitja me pakicë dhe industritë e shërbimeve mbështeten shumë te punëtorët nga jashtë – si udhëtarët ndërkufitarë, ashtu edhe të huajt rezidentë.
Sidoqoftë, shumë varet gjithashtu nga arsimimi dhe niveli i parave të punonjësit, sipas Zyrës Federale të Statistikave (FSO). Dhe kjo është ajo ku shtetasit e vendeve të treta duket se kanë një avantazh ndaj homologëve të tyre të BE/EFTA-s.
Për shembull, për punët që kërkojnë diploma universitare, punëdhënësit shpesh rekrutojnë nga Shtetet e Bashkuara (92.5 për qind) dhe Mbretëria e Bashkuar (80.4 për qind), përveç Holandës (76.3 për qind) dhe Greqisë (72.7 për qind).
(Para 2022, shkalla e rekrutimit nga Rusia ishte gjithashtu shumë e lartë).
“Një nivel i lartë trajnimi shpesh shkon paralelisht me një profesion shumë të kualifikuar, siç janë drejtorët, drejtuesit dhe menaxherët, profesionet intelektuale dhe shkencore”, tha FSO.
Këto “profesione të kualifikuara” janë më të përfaqësuara në mesin e njerëzve nga Shtetet e Bashkuara (88.6 për qind), Mbretëria e Bashkuar (83.6 për qind), Holanda (80.8 për qind) dhe – para pushtimit – nga Rusia (76.7 për qind).
Kur bëhet fjalë për pozicionet menaxheriale, përqindja më e lartë e punonjësve vjen nga Mbretëria e Bashkuar (44.3 për qind), e ndjekur nga ata nga Shtetet e Bashkuara (38.8 për qind).
Normat e larta (rreth një e treta) janë rekrutuar gjithashtu nga disa vende të BE-së: Holanda dhe Greqia (35.9 për qind secila), si dhe nga vendet fqinje: 35.5 për qind nga Gjermania; 34.8 për qind nga Franca dhe 33.1 për qind nga Austria.
Për punën që përfshin shitjet, shërbimet e pastrimit, punët e mirëmbajtjes dhe punë të tjera ku nuk kërkohen aftësi ose arsimim të veçantë, sipas FSO-së punësohen më së shumti njerëzit nga Sri Lanka (47.5 për qind) dhe Eritreja (37.5 për qind).
Ata pasohen nga njerëzit nga Maqedonia e Veriut (28.3 për qind), Kosova (24.4 për qind), Brazili (23.7 për qind), Portugalia (21.2 për qind) dhe Serbia (20.9 për qind).
Vetëm 3.3 për qind e shtetasve zviceranë janë të gatshëm të kryejnë këto punë.
Siç e keni vënë re, shumë punëdhënës varen nga punëtorë jashtë BE/EFTA (si SHBA dhe MB) për të plotësuar punë me pagesë të lartë.
Megjithatë, lejet e punës për shtetasit e vendeve të treta janë të pakta dhe të vështira për t’u marrë.
Por ‘e vështirë’ nuk do të thotë ‘e pamundur’ – për sa kohë që ata plotësojnë një sërë kushtesh.
Për shembull, ata duhet të jenë një specialist i kualifikuar ose profesionist i aftë në fushën e tyre. Kjo do të thotë se ata duhet të kenë një diplomë nga një universitet ose një institucion i arsimit të lartë, si dhe një numër vitesh përvojë pune profesionale.
Për më tepër, ata mund të punësohen vetëm nëse punëdhënësi mund t’u provojë autoriteteve se nuk mund të gjendet asnjë kandidat i përshtatshëm zviceran ose BE/EFTA për të plotësuar pozicionin vakant.
