“Gjërat kanë ndryshuar tani, ju duhet ta kuptoni këtë.” “Mikpritës” është hungarezi Viktor Orbán ai që vendos në tryezë fillimisht Komunitetin Politik Evropian (samiti i BE-së i shtrirë në Britaninë e Madhe, Turqi, Ukrainë, Moldavi, Gjeorgji dhe vendet e Ballkanit) dhe më pas në darkën vetëm me liderët e BE-së, temën e Trump. Dhe rezultati i diskutimit ishte i paqartë: “Nuk ka asnjë marrëveshje mes nesh”.
Nga njëra anë “evropianistët” me presidentin francez Emmanuel Macron, nga ana tjetër “sovranistët” me kryeministrin hungarez që konkurrojnë me Giorgia Melonin për rolin e “pëshpëritësit” në veshin e Shtëpisë së Bardhë.
Prandaj, zgjedhjet presidenciale kanë përkeqësuar tensionet që ishin tashmë të dukshme midis liderëve evropianë.
Nervozizmi ka qenë i dukshëm që në mëngjes. Manjati amerikan është një ciklon që rrezikon të godasë edhe Kontinentin e Vjetër. Dhe i pari që ndjeu rreziqet ishte presidenti francez.
“Roli ynë këtu brenda Bashkimit Evropian – paralajmëroi ai – nuk është të komentojmë zgjedhjet në SHBA. Trump u zgjodh nga populli amerikan, ai mbron interesat e amerikanëve. Është legjitime dhe është e drejtë. Tani duhet të kuptojmë nëse jemi gati të mbrojmë interesat tona”.
Përpara një publiku të mbledhur në stadiumin Puskas në Budapest dhe të ndarë në dysh, Macron lëshon alarmin dhe fshin pluhurin nga proverbi i vjetër i Jean Monnet, një prej baballarëve themelues të Unionit, duke na ftuar të përdorim krizën që në mënyrë të pashmangshme do të ndikojnë në BE, me ardhjen e administratës së re amerikane, të bëjë një hap cilësor drejt integrimit. Prandaj, sipas tij, nuk bëhet fjalë për të ndjekur “një transatlantizëm naiv” ose “një nacionalizëm tepër të ngurtë”, por për të bërë një pyetje: “A duam të lexojmë një histori të shkruar nga të tjerët? Me luftën e Putinit, zgjedhjet në SHBA, zgjedhjet e bëra nga kinezët në nivel teknologjik dhe tregtar? Apo duam ta shkruajmë vetë historinë? Nëse vendosim të jemi të vetëdijshëm për atë që përfaqësojmë nga pikëpamja gjeopolitike apo tregtare, jemi një fuqi e madhe”.
Me pak fjalë, evropianët “duhet të zgjohen” për të “mbrojtur interesat tona kombëtare dhe evropiane”: “Në një botë mishngrënëse, ne nuk mund të jemi të vetmit barngrënës”.
Fjalët e Macron megjithatë ndikuan vetëm te një pjesë e të pranishmëve. Të tjerët kanë filluar garën për të përgëzuar presidentin e ri të SHBA. Me Orbanin dhe Melonin që konkurrojnë për rolin e “pëshpëritësit të parë”. Një situatë që po shqetëson edhe një segment të rëndësishëm të PPE-së, partisë lider evropiane, e cila kishte nisur një dialog me konservatorët. Frika për t’u kapërcyer si partneri kryesor i Uashingtonit u materializua pikërisht në Budapest. Kryeministri polak Tusk nuk e fshehu alarmin e tij për mundësinë që Putini të kishte dorë të lirë në Ukrainë dhe e njëjta gjë vlen edhe për “kolegun” e tij grek Mitsotakis.
Ndërsa Ursula von der Leyen, me afrimin e zgjedhjeve në Gjermani dhe rënien e mundshme të qeverisë së drejtuar nga socialisti Scholz, u përpoq të rigjente fillesat e dialogut me Trump.
Nga ana tjetër, ishte gjithmonë Orbán që tregonte me buzëqeshje se kishte ngritur dolli për fitoren e Donaldit me vodka ruse dhe që kthehet për të sulmuar gjyqtarët që kundërshtojnë ligjet e tij dhe ato të Italisë. Dhe në këtë pikë ai shkon më tej, duke iu referuar marrëveshjes me Shqipërinë dhe dënimeve të gjykatave italiane.
Ai nënvizoi se imigracioni “po bën që shtyllat e sistemit tonë institucional të shemben. Të gjithë janë të pakënaqur me situatën aktuale dhe të gjithë duan ndryshim. Ka një pengesë për të bërë ndryshime në sferën politike, të cilën ne duhet ta thyejmë. Ky është i ashtuquajturi aktivizëm gjyqësor”. Përkthyer: magjistratët duhet të rrëzohen dhe ligjet, sidomos ato europiane, janë “kurth”.
Një tjetër pozicion që ndan Evropën e vjetër në dysh. / la repubblica – bota.al
