Në vitin 2022, ndotja e ajrit vrau rreth 357,000 njerëz në Bashkimin Evropian. Sipas të dhënave të fundit, shumica e këtyre vdekjeve janë shkaktuar nga ekspozimi ndaj grimcave të imta (PM2.5), të cilat vijnë nga pluhuri, tymi dhe shkarkimet industriale. Po ashtu, dioksidi i azotit nga djegia e karburanteve dhe ozoni që gjendet në smog janë faktorë të tjerë të rëndësishëm që kontribuojnë në këtë shkallë të lartë vdekshmërie.
Në rajonin e Ballkanit, Maqedonia e Veriut ka shkallën më të lartë të vdekshmërisë nga ndotja e ajrit me 255 vdekje për 100,000 banorë. Ajo ndiqet nga Serbia me 217 vdekje dhe Mali i Zi me 174 vdekje për 100 mijë banorë. Kjo tregon se ndotja e ajrit është një problem serioz për shëndetin e qytetarëve në këto vende. Shqipëria shënon 164 vdekje për 100 mijë banorë sipas të dhënave të publikuara.
Në Bashkimin Evropian, Bullgaria ka shkallën më të lartë të vdekshmërisë nga ekspozimi ndaj PM2.5, me 158 vdekje për 100,000 banorë. Pas saj renditen Polonia (125 vdekje) dhe Hungaria (107 vdekje). Edhe pse numri i vdekjeve nga ndotja e ajrit ka rënë me 45 për qind nga viti 2005 në vitin 2022, Agjencia Evropiane e Mjedisit (EEA) thekson se ndotja e ajrit mbetet “rreziku më i madh për shëndetin mjedisor në Evropë”.
Ndotja e ajrit lidhet me një mori sëmundjesh shëndetësore, përfshirë sëmundjet e zemrës dhe të frymëmarrjes, goditjet në tru, diabetin, kancerin e mushkërive dhe komplikacione të tjera në shtatzëni. Pjesa më e rrezikuar e popullsisë janë të moshuarit, fëmijët dhe ata që vuajnë nga sëmundje të tjera para-ekzistuese.
Përveç rrezikut për shëndetin, EEA paralajmëron se ndotja e ajrit ka një ndikim të rëndësishëm edhe në ekonominë e Evropës, përmes kostove më të larta të kujdesit shëndetësor, jetëgjatësisë më të ulët dhe uljes së produktivitetit në punë. Dëmtimi i mjedisit, përfshirë cilësinë e ujit dhe tokës, është gjithashtu një pasojë tjetër e kësaj ndotjeje të vazhdueshme.
Në një përpjekje për të adresuar këtë problem, Bashkimi Evropian ka miratuar rregulla më të rrepta për cilësinë e ajrit që synojnë të afrojnë nivelet e ndotjes me standardet globale të shëndetit. Një aspekt i rëndësishëm i këtyre rregullave është se qytetarët që përballen me probleme shëndetësore të lidhura me ndotjen tani kanë të drejtën të çojnë qeveritë e tyre në gjykatë nëse ato nuk respektojnë standardet e vendosura. Kjo masë ka për qëllim forcimin e zbatimit të rregullave dhe mbrojtjen e shëndetit të qytetarëve nga ndotja e ajrit.
