Më 1 mars, artizanët bullgarë kënaqen edhe një herë me martenica inovative dhe artistike. Ndër modelet më të reja dhe origjinale të këtij viti janë lulet e thurura të punuara me dorë, të cilat me një lëvizje të butë shndërrohen në kukulla simpatike në miniaturë.
Këto martenica unike ndërthurin elementet tradicionale me artizanat bashkëkohore. Çdo lule është punuar me kujdes nga fije të buta, duke u shpalosur për të zbuluar një kukull të vogël që simbolizon shëndetin dhe gëzimin. Artizanët thonë se folklori bullgar i frymëzon këto krijime.
Krijimi i martenicave të bëra me dorë është një art që kërkon durim, aftësi dhe vëmendje ndaj detajeve. Përgatitjet për festivalin vazhdojnë gjatë gjithë vitit, duke u intensifikuar në tre muajt e fundit. Mijëra martenica prodhohen çdo vit, duke përfshirë familje të tëra në prodhimin e tyre. Modelet tradicionale, të tilla si shiritat e dorës dhe dekorimet me Pizho dhe Penda, mbeten veçanërisht të njohura.
Velichka Toteva, një artizane me përvojë e martenicës, e përshkroi këtë traditë si festivalin më të veçantë të Bullgarisë. "Sipas legjendës, Baba Marta fshin dimrin me fshesën e saj, duke hapur shtigje për lejlekët dhe dallëndyshet. Unë bëj martenica pothuajse gjatë gjithë vitit. Të shoh produktin e përfunduar më sjell shumë gëzim. Kur blerësit e vlerësojnë punën time, ky është shpërblimi më i madh për mua. Gjithashtu merr pjesë familja ime, e cila u mëson atyre traditave dhe zakoneve të reja bullgare." tha.
Ajo shtoi se klientët kërkojnë çdo vit modele të reja, të dallueshme, duke përfshirë porosi të veçanta si martenica në formë gjimnasti, martenica në formë dallëndyshe dhe shishe të zbukuruara me motive dhe figura bullgare të Pizho dhe Penda. Shumë prej këtyre krijimeve gjejnë rrugën e tyre drejt bullgarëve që jetojnë jashtë vendit, duke reflektuar rëndësinë dhe lidhjen e vazhdueshme kulturore të traditës.
Tradita e bërjes së martenicave mbetet e gjallë sot, me artizanët që vazhdojnë të krijojnë këto simbole pranverore me përkushtim dhe vëmendje ndaj detajeve. Sipas legjendës, e bardha simbolizon pastërtinë, pafajësinë, jetëgjatësinë dhe fillimet e reja, ndërsa e kuqja përfaqëson shëndetin, forcën dhe vitalitetin.
Besimi thotë se martenicat ruhen nga shpirtrat e këqij, duke sjellë fat dhe prosperitet. Ato vishen derisa ai që i mban të shohë lejlekun e parë, dallëndyshen ose pemën e lulëzuar, pas së cilës martenica lidhet në një degë, duke simbolizuar shëndetin dhe pjellorinë.
Duke vepruar në bazë të një aplikimi të përbashkët nga Bullgaria, Rumania, Moldavia dhe Ish Republika Jugosllave e Maqedonisë (tani Maqedonia e Veriut), UNESCO futi traditën e pranverës së martenicës në Listën Përfaqësuese të Trashëgimisë Kulturore Jomateriale të Njerëzimit në dhjetor 2017.
