Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky tha të mërkurën se Shtetet e Bashkuara do të japin një përgjigje “të fortë” ndaj Rusisë nëse Kremlini refuzon një ofertë 30-ditore për armëpushim të paraqitur nga Uashingtoni dhe Kievi.
Propozimi për të ndërprerë luftimet midis Rusisë dhe Ukrainës pas më shumë se tre vjet lufte brutale erdhi pas bisedimeve intensive midis zyrtarëve ukrainas dhe amerikanë në Arabinë Saudite.
Ai gjithashtu pason një grindje shpërthyese midis Zelensky dhe presidentit amerikan Donald Trump, i cili hoqi një ngrirje të ndihmës ushtarake për Ukrainën pasi Kievi pranoi planin e armëpushimit – i fundit në një seri zhvillimesh të shpejta mbi konfliktin.
Zelensky u tha gazetarëve në Kiev se Shtetet e Bashkuara do të vepronin mbi Moskën nëse ajo nuk pranonte ndalimin e luftimeve që kanë marrë dhjetëra mijëra jetë.
“E kuptoj që mund të mbështetemi në hapa të fortë. Nuk i di ende detajet, por ne po flasim për sanksione dhe forcimin e Ukrainës”, u tha Zelensky gazetarëve.
“Gjithçka varet nëse Rusia dëshiron një armëpushim dhe heshtje, apo dëshiron të vazhdojë të vrasë njerëz”, shtoi lideri ukrainas.
Oferta e armëpushimit vjen në një moment të vështirë në fushën e betejës për Ukrainën, e cila po humbet terren në lindje dhe jug të vendit, ku zyrtarët thanë se tetë persona u vranë të mërkurën.
Dhe nëse Rusia bie dakord për një armëpushim, shumë gjëra mbeten të pasigurta në negociata. Ukraina ka bërë presion për garancitë e sigurisë, por Trump ka përjashtuar anëtarësimin në NATO.
Kremlini në komentet e para mbi propozimin tha se po priste detaje nga Uashingtoni.
Megjithatë, në fillim të këtij muaji, ministria e saj e jashtme kishte thënë se një armëpushim i përkohshëm ishte “i papranueshëm”.
Zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov tha se Moska nuk e përjashton një telefonatë të “nivelit të lartë” me Shtetet e Bashkuara për Ukrainën.
“Ne supozojmë se Sekretari i Shtetit Marco Rubio dhe këshilltari Michael Waltz përmes kanaleve të ndryshme në ditët në vijim do të na informojnë për negociatat që u zhvilluan dhe mirëkuptimet e arritura”, tha Peskov.
Më herët, agjencitë ruse të lajmeve raportuan se shefat e inteligjencës amerikane dhe ruse kishin mbajtur telefonatën e tyre të parë në disa vite.
John Ratcliffe i CIA-s dhe Sergei Naryshkin i shërbimit të inteligjencës së jashtme të Rusisë SVR ranë dakord për “kontakt të rregullt” midis agjencive të tyre “për të kontribuar në stabilitetin dhe sigurinë ndërkombëtare, si dhe një ulje të konfrontimit në marrëdhëniet midis Moskës dhe Uashingtonit”, raportoi agjencia e lajmeve TASS.
Megjithatë, në Ukrainë ka pak shpresë që edhe nëse Kremlini bie dakord për një armëpushim, forcat e tij në fakt do të ndalonin luftimet.
“Këtë e kam theksuar shumë herë, askush nga ne nuk u beson rusëve”, tha Zelensky.
Në qytetin ukrainas të vijës së parë të Kramatorskut, një ushtarak 44-vjeçar ukrainas tha se Rusia mund të detyrohet vetëm në paqe.
“Ata do të thonë në publik se nuk ka luftime dhe granatime, por ky llum na ka ngacmuar gjithmonë dhe do të vazhdojë të jetë kështu”, tha ai për AFP.
Roman Dunayevsky, 56 vjeç, tha se Rusia ka të ngjarë të mos i përmbahet marrëveshjeve të saj dhe se ka vetëm një mënyrë për të siguruar paqen.
“Paqja do të vijë kur Putini të vdesë. Kjo është e vetmja mënyrë. Kur diktatori të jetë zhdukur”, tha ai për AFP në kryeqytetin ukrainas.
Në Uashington, Trump tha se ishte gati të mirëpriste Zelensky në Shtëpinë e Bardhë dhe mund të fliste me Presidentin Vladimir Putin këtë javë.
I pyetur nga një gazetar në lidhje me perspektivat e një armëpushimi gjithëpërfshirës në Ukrainë, Trump u përgjigj: “Epo, shpresoj se do të jetë gjatë ditëve të ardhshme”.
Rusia, pavarësisht se ka mbajtur tashmë disa raunde bisedimesh me zyrtarët amerikanë, ka shtuar sulmet ndaj infrastrukturës energjetike të Ukrainës.
Zelensky u tha gazetarëve në Kiev se Rusia po intensifikonte sulmet në rajonin e Kurskut, ku trupat ukrainase kanë humbur terren që nga fillimi i ofensivës së tyre të guximshme ndërkufitare atje gushtin e kaluar.
“Rusët po përpiqen qartë të ushtrojnë presion maksimal mbi trupat tona dhe komanda jonë ushtarake po bën atë që duhet të bëjë”, tha Zelensky.
Ushtria ruse vetëm disa orë më parë njoftoi më shumë fitime gjithëpërfshirëse në Kursk, duke marrë përsëri kontrollin e pesë fshatrave dhe duke hyrë në Sudzha, qyteti më i madh që ra nën kontrollin e Kievit.
Ndryshimi i papritur i Trump në Ukrainë pas mbështetjes së fortë të Biden ka tronditur aleatët evropianë, me Francën dhe Gjermaninë që flasin gjithnjë e më shumë për zhvillimin e mbrojtjes së përbashkët evropiane nëse Shtetet e Bashkuara nuk ofrojnë më garancitë e tyre të sigurisë përmes NATO-s.
Kancelari gjerman Olaf Scholz tha të mërkurën se çdo armëpushim duhet të jetë pjesë e një procesi që çon në një “marrëveshje të qëndrueshme”.
“Disa gjëra janë shumë të rëndësishme – një armëpushim duhet të përfshihet në një proces paqeje që çon në një marrëveshje të qëndrueshme,” u tha Scholz gazetarëve në Berlin së bashku me shefin e Këshillit të BE-së Antonio Costa.
