Hulumtuesi i marrëdhënieve ndërkombëtare në Universitetin e Westminster, Aidan Hehir, ka mbështetur kryeministrin e Kosovës Albin Kurti, për parashtrimin e tri kushteve, për takimin me presidentin serb Aleksandar Vuçiq.
Në një intervistë ekskluzive për gazetën “Bota sot”, eksperti britanik, ka thënë se Kurti i ka dhënë fund trajtimit të Kosovës si “kafshë e bindur” nga bashkësia ndërkombëtare.
Hehir, e ka quajtur “lajm të mirë për Kosovën” mundësinë e ardhjes Kaja Kallas në krye të diplomacisë së Bashkimit Evropian.
Por, ai ka dhënë një parashikim të keq për rajonin dhe botën, nëse Donald Trump rikthehet në krye të Shteteve të Bashkuara të Amerikës.
Intervista e plotë:
“Bota sot”: Si e keni parë refuzimin e kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, për takimin e 26 qershorit me presidentin serb Aleksandar Vuçiq dhe vendosjen e tri kushteve?
Aidan Hehir: Kushtet e paraqitura nga Kryeministri ishin krejtësisht të arsyeshme; asnjë qeveri vetë-respektuese nuk do të negocionte me një qeveri tjetër që nuk e njeh atë, refuzon të respektojë angazhimet e mëparshme dhe së fundmi ka sponsorizuar një kryengritje të armatosur kundër saj. Për një kohë të gjatë, qeveria e Kosovës e lejoi veten të trajtohej si një kafshë e bindur nga bashkësia ndërkombëtare; Kurti fatmirësisht i ka dhënë fund kësaj.
“Bota sot”: Lajçak paralajmëroi se hapja e pakoordinuar e urës së Ibrit mund të çojë në incidente dhe të komplikojë edhe më shumë situatën e dialogut. Sipas jush, a duhet të hapet ura e Ibrit apo të diskutohet në dialog, siç kërkon emisarja speciale e BE-së?
Aidan Hehir: Ura nuk është e vetmja rrugë për të kaluar Ibrin; njerëzit tashmë mund të kalojnë nëpër një urë tjetër. Si e tillë, ura është bërë e rëndësishme jo sepse është mjet transporti, por sepse disa serbë të Kosovës kanë kërkuar ta bëjnë atë simbol të rezistencës së tyre ndaj pavarësisë së Kosovës. Hapja e urës ka të ngjarë të çojë në sulmin e nacionalistëve serbë, por fakti që këta aktorë do të shkaktojnë trazira nuk mund të jetë një arsye për të mos hapur urën. Një gjë e tillë do të ishte lejimi i huliganëve që të diktojnë politikën e qeverisë së Kosovës.
“Bota sot”: Si e keni parë vendimin e kryediplomatit Josep Borrell, i cili rekomandoi heqjen e masave ndëshkimore ndaj Kosovës?
Aidan Hehir: Kosova kurrë nuk duhet të ishte nën asnjë masë; ato ishin një turp që në fillim dhe Borrell dhe të tjerët duhet të kishin dalë menjëherë kundër tyre.
“Bota sot”: Emri i Kaja Kalla, kryeministres së Estonisë, po përmendet si zëvendësim për kreun e ri të diplomacisë së BE-së. Ajo është quajtur shpesh “Zonja e re e Hekurt e Evropës”, dhe meqenëse ajo ka theksuar vazhdimisht se i jep mbështetje të plotë Kosovës në rrugën e saj euroatlantike, si mendoni se zgjedhja e saj do të ndikojë në dialogun Beograd-Prishtinë?
Aidan Hehir: Është sigurisht një lajm i mirë për Kosovën; diplomatët e BE-së deri më sot kanë qenë të paaftë dhe rrezikshëm të njëanshëm. Shpresoj që ajo të përdorë pozicionin për të promovuar demokracinë dhe për të luftuar autoritarizmin e dhunshëm dhe për të siguruar që BE-ja të mos thithet më për të qetësuar regjimin e Vuçiqit në Beograd. Megjithatë, ajo do të ketë pushtet të kufizuar dhe ka – për fat të keq – shumë liderë perëndimorë që duket se janë të vendosur të bëjnë gjithçka që duhet për ta mbajtur Vuçiqin në krah; kjo është një politikë katastrofike që do të çojë në mënyrë të pashmangshme në luftë.
“Bota sot”: Cili mendoni se është qëllimi përfundimtar i dialogut Kosovë-Serbi? Ndërsa në Kosovë, ambasadori Hovenier thotë se qëllimi përfundimtar duhet të jetë njohja reciproke, në Serbi, ambasadori Hill thotë se njohja nuk është kusht i BE-së si pjesë e këtij procesi!
Aidan Hehir: Qëllimi duhet të jetë të sigurohet që Beogradi pohon se kufijtë ekzistues të Ballkanit nuk mund të rivizatohen. Beogradi nuk duhet domosdoshmërisht ta njohë zyrtarisht Kosovën, por së paku duhet të pushojë së sulmuari dhe fushatën kundër integrimit të saj në bashkësinë ndërkombëtare. Kosova e pavarur nuk kërcënon askënd; është mirë për paqen në Ballkan. Kërcënimi për paqen vjen nga nacionalizmi agresiv serb. Perëndimi duhet ta njohë këtë dhe të bëjë presion mbi Beogradin që të pranojë të drejtën e ekzistencës së Kosovës dhe Bosnjës.
“Bota sot”: Ka pasur zëra se me një rikthim të mundshëm të Donald Trump në krye të SHBA-ve, do të kthehet më fuqishëm ideja e – shkëmbimit të territoreve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë. Besoni se do të ndodhë një gjë e tillë? Cilat janë rreziqet nëse kjo marrëveshje u detyrohet dy vendeve?
Aidan Hehir: Donald Trump është i marrë; është e pamundur të parashikohet se çfarë mund të ndodhë nëse ai zgjidhet. Unë jam i sigurt se do të ishte një fatkeqësi për botën, jo vetëm për Ballkanin. Kuptimi i tij për rajonin është zero; interesi i tij për rajonin është zero; por ndikimi i tij në rajon mund të jetë katastrofik, veçanërisht nëse ai sjell sharlatanë si Richard Grenell.
