Ndihma që fëmijët të kuptojnë dhe menaxhojnë emocionet është një hap kryesor në zhvillimin e tyre të shëndetshëm emocional dhe social. Fëmijët shpesh përjetojnë ndjenja të forta, por nuk kanë ende aftësitë për t’i kuptuar ose për t’i përballuar në mënyrën e duhur. Duke i ndihmuar që të kuptojnë dhe t’i menaxhojnë emocionet, prindërit mund të ndihmojnë në rritjen e tyre si individë të sigurt në vetvete dhe empatikë.
1. Nisni me identifikimin e emocioneve
Një nga hapat më të rëndësishëm për fëmijët është të mësojnë si t’i njohin emocionet e tyre. Shpesh, ata mund të ndihen të zemëruar, të trishtuar apo të frikësuar, por nuk janë të vetëdijshëm se çfarë janë këto ndjenja dhe pse po i përjetojnë. Duke u mësuar fëmijëve emërtimet e emocioneve (si gëzim, inat, ankth), i ndihmoni të kuptojnë më mirë veten e tyre.
Shembull: Kur një fëmijë bëhet nervoz para një provimi, është e dobishme që prindi të thotë: “E di që je nervoz, sepse kjo është një situatë e re dhe e rëndësishme për ty.” Kjo i ndihmon fëmijët ta identifikojnë emocionin që po përjetojnë dhe ta lidhin me ngjarjen që po e shkakton.
2. Modeloni sjellje të shëndetshme emocionale
Fëmijët mësojnë nga prindërit dhe mënyra se si të rriturit përballen me emocionet e tyre ndikon drejtpërdrejt te mënyra se si fëmijët do t'i menaxhojnë të tyret. Tregojuni fëmijëve se është në rregull të ndihen të trishtuar apo të zemëruar, por duhet të mësojnë si të reagojnë në mënyrë të shëndetshme ndaj këtyre emocioneve.
Shembull: Nëse një prind përballet me një situatë të vështirë dhe e menaxhon atë me qetësi, fëmija do të kuptojë se edhe ai mund ta përballojë zemërimin me qetësi, në vend që të reagojë me inat.
3. Krijoni një mjedis ku emocionet mund të ndahen
Është e rëndësishme që fëmijët të ndihen të sigurt për të shprehur emocionet e tyre pa frikë ose gjykim. Një mjedis i hapur dhe mbështetës ndihmon në zhvillimin e besimit që fëmijët të ndajnë ndjenjat e tyre dhe të kërkojnë ndihmë kur e kanë të nevojshme.
Shembull: Një familje mund të ketë një kohë të caktuar gjatë ditës për të diskutuar për ndjenjat e tyre. Pas darke, mund të krijohet një traditë ku secili anëtar i familjes flet për një gjë që e ka bërë të lumtur dhe një gjë që e ka shqetësuar gjatë ditës.
4. Inkurajoni përdorimin e fjalorit emocional
Një mënyrë për të ndihmuar fëmijët të përballen me emocionet e tyre është të përdorin një fjalor emocional të zgjeruar. Duke i dhënë emra ndjenjave, fëmijët kanë një mjet më të mirë për t’i përshkruar dhe për t’i menaxhuar ato.
Shembull: Kur një fëmijë ndihet i mërzitur, mund të inkurajohet të shprehet duke thënë: "Unë ndihem i zhgënjyer sepse mësimi nuk shkoi ashtu siç prisja." Kjo i ndihmon të mësojnë se ndjenjat janë normale dhe se mund të diskutohen hapur.
5. Mësoni teknika për menaxhimin e emocioneve
Përveç të kuptuarit të emocioneve, fëmijët duhet të mësojnë teknika për t’i menaxhuar ato. Frymëmarrja e thellë, numërimi deri në dhjetë ose gjetja e një hapësire të qetë janë disa nga mënyrat që mund të përdoren për të ndihmuar fëmijët të qetësohen kur janë të stresuar apo të nervozuar.
Shembull: Në një situatë të tensionuar, prindi mund të thotë: “Le të marrim një frymë thellë dhe të numërojmë deri në dhjetë bashkë.” Kjo metodë e thjeshtë mund t’i ndihmojë fëmijët të largojnë stresin dhe ta rishikojnë situatën me një qetësi më të madhe.
6. Jepuni kohë dhe hapësirë për reflektim
Nuk është gjithmonë e nevojshme që fëmijët të shprehen menjëherë. Disa fëmijë kanë nevojë për më shumë kohë për të menduar mbi atë që ndjejnë. Prindërit duhet t'u japin fëmijëve hapësirën e nevojshme për të reflektuar, pa presion.
Shembull: Nëse një fëmijë është i shqetësuar pas një situate, prindi mund t’i thotë: “Nëse nuk je gati të flasësh tani, është në rregull. Kur të jesh gati, unë jam këtu për të dëgjuar.” Kjo i jep fëmijës kohë për t’i kuptuar ndjenjat e tij pa ndjerë presion.
Të ndihmuarit e fëmijëve për të kuptuar dhe përballuar emocionet është një proces i vazhdueshëm, që kërkon përkushtim dhe durim.
Duke i mësuar fëmijët si të identifikojnë, shprehin dhe menaxhojnë ndjenjat e tyre, prindërit jo vetëm që përforcojnë mirëqenien emocionale të fëmijëve, por i pajisin ata me aftësi të vlefshme për të ardhmen. Me ndihmën e duhur, fëmijët do të zhvillojnë inteligjencë emocionale që do t’i ndihmojë të përballen me sfidat e jetës me besim dhe qetësi.
