Sëmundja e arterieve koronare (CAD) është një nga shkaqet kryesore të vdekjeve të parakohshme dhe një problem shëndetësor global. Ajo ndodh kur arteriet koronare, që furnizojnë zemrën me oksigjen dhe ushqyes, ngushtohen ose bllokohen për shkak të grumbullimit të pllakave të yndyrës, të quajtura ateroma. Ky proces, i njohur si aterosklerozë, mund të kufizojë fluksin e gjakut në zemër, duke shkaktuar dhimbje në gjoks (anginë) dhe në raste më të rënda, infarkt të zemrës.
Shkaqet e sëmundjes:
Sëmundja e arterieve koronare ka disa faktorë rreziku, përfshirë:
Tensioni i lartë i gjakut (hipertensioni).
Kolesteroli i lartë (kolesteroli LDL i dëmshëm).
Të ushqyerit e pasigurt dhe dieta me yndyra të ngopura.
Mosaktiviteti fizik, duke përfshirë mungesën e ushtrimeve.
Të qenurit duhanpirës.
Diabeti dhe rritja e niveleve të sheqerit në gjak.
Stresi i tepërt dhe mungesa e menaxhimit të tij.
Gjenetika, pasi një histori familjare e sëmundjeve të zemrës rrit rrezikun.
Simptomat dhe diagnostikimi:
Disa individë mund të përjetojnë dhimbje të gjoksit (anginë), lodhje të shpejtë, dhe vështirësi në frymëmarrje. Në raste të tjera, mund të ndodhin infarkte të zemrës, ku simptoma e parë mund të jetë edhe një goditje e papritur. Diagnostikimi bëhet përmes testeve si:
EKG (Elektrokardiogram).
Teste të stresit kardiak.
Angiografi koronare, që mund të tregojë bllokimin e arterieve koronare.
Trajtimi dhe parandalimi:
Për trajtimin e sëmundjes së arterieve koronare përdoren terapi të ndryshme, përfshirë ilaçe për uljen e presionit të gjakut, kolesterolit dhe thithjen e substancave të tjera të dëmshme. Në raste të avancuara, mund të kërkohet operacion, si angioplastika ose bypassi koronare. Po ashtu, ndryshimi i stilit të jetesës është thelbësor, përfshirë një dietë të shëndetshme, ushtrime fizike të rregullta, ndërprerjen e duhanpirjes dhe menaxhimin e stresit.
