Institucionet publike nuk manipulohen vetëm përmes përzgjedhjes së ofertave, shpeshherë duke shpallur fituese kompani që nuk përmbushin kriteret që i vendosin vetë. Kriteret e vendosura shpesh përshtaten me profilet e kompanive të caktuara. Një shembull i tillë vjen nga tenderi për renovimin e një çerdheje në Komunën e Shtimes, ku disa kritere ngjallin dyshime për qëllimin e tyre. Një nga këto kritere është kërkesa për një xhip transportues me korpë 4×4 dhe pajisje të tjera të rënda ndërtimi, të cilat duken të tepërta për një projekt të tillë.
Tenderi “Renovimi i çerdhes në Shtime” është hapur para disa javësh, me një vlerë të parashikuar prej 150 mijë euro. Ndërkohë, procedura është në fazën kur kompanitë kërkojnë sqarime shtesë.
Kriteret e tenderit për renovimin e çerdhes përfshijnë pajisje të cilat zakonisht kërkohen në projekte ndërtimi më të mëdha dhe komplekse. Për shembull, përveç xhipit transportues 4×4, kërkohet një makineri rrotulluese (bager) 360 shkallë dhe një skele ndërtimi jo më pak se 1000 m². Kërkesa për një xhip transportues me korpë 4×4 është veçanërisht e dyshimtë, duke ngritur pyetjen sesi lidhet kjo pajisje me renovimin e një çerdheje.
Xhipi me korpë 4×4 përdoret zakonisht për transport në terrene të vështira malore ose në projekte që përfshijnë lëvizje në zona rurale me kushte të vështira. Mirëpo, në rastin e renovimit të një çerdheje, që zhvillohet në një zonë urbane, ky mjet duket të jetë krejtësisht i panevojshëm. Kjo ngre dyshime nëse kriteret janë vendosur për të favorizuar kompani të caktuara që zotërojnë pajisje të tilla, përkundër faktit se projekti nuk kërkon pajisje të kësaj natyre.
Në krahasim me projekte të tjera të ngjashme në Komunën e Shtimes, kërkesa për një xhip 4×4 dhe pajisje të tjera të rënda është e paprecedentë. Për shembull, në projektin për ndërtimin e sallave sportive në fshatrat Zbaroc dhe Reçak, me një vlerë prej 240 mijë euro, nuk është kërkuar një pajisje e tillë. Po ashtu, në projektin për renovimin e Shtëpisë së Kulturës në Shtime nuk ka pasur kërkesa për një xhip 4×4.
Një tjetër pajisje e diskutueshme është furgoni special për punë elektrike me testime, i cili mund të jetë i arsyeshëm vetëm nëse projekti përfshin punime të mëdha elektrike që kërkojnë vegla të specializuara. Megjithatë, për një renovim të një çerdheje, kjo kërkesë duket e tepruar, duke përforcuar dyshimet për përshtatshmërinë e pajisjeve të kërkuara me nevojat reale të projektit.
Kriteri për skele ndërtimi me sipërfaqe të madhe: Kërkesa për një skele ndërtimi prej jo më pak se 1000 m² është një tjetër kriter që duket i pajustifikuar për një projekt të tillë. Një skele kaq e madhe mund të jetë e arsyeshme në projekte të mëdha ndërtimi që përfshijnë punime në lartësi, por për renovimin e një çerdheje njëkatëshe, kjo duket të jetë një kërkesë e tepruar dhe jashtëzakonisht e madhe.
Certifikatat ISO të kërkuara: Kërkesa për certifikata si ISO 10217-1, ISO 9001, ISO 14001, ISO 45001 dhe ISO 3834-2, të cilat zakonisht përdoren për projekte komplekse ndërtimi, ngre po ashtu dyshime për përshtatshmërinë e tyre në një projekt si renovimi i një çerdheje. Vendosja e këtyre kritereve mund të kufizojë pjesëmarrjen e operatorëve më të vegjël, duke favorizuar kompanitë e mëdha që zotërojnë këto certifikata. Për një projekt relativisht të vogël, siç është renovimi i një çerdheje, këto standarde mund të jenë të panevojshme me nevojat e vërteta.
Ky lloj kriteresh tregon një tendencë të qartë për të vendosur kushte që nuk përputhen me natyrën e projektit dhe ngre dyshime për favorizim të operatorëve të caktuar. Këto kërkesa mund të krijojnë pengesa të panevojshme për kompani të tjera dhe mund të deformojnë garën e lirë, madje shkelin dhe Ligjin e Prokurimit Publik – LPP, sidomos nenin 51, ‘njoftim i kritereve të përzgjedhjes’, por edhe nenin 1.
Rasti i tenderit për renovimin e çerdhes në Shtime është një shembull i qartë sesi kërkesat teknike të vendosura pa arsyetim të qartë mund të krijojnë terren për manipulime dhe favorizime.
