Shefqet Dinaj dhe lirikat e tij me cilësi të lartë

Kultura

Shefqet Dinaj dhe lirikat e tij me cilësi të lartë

Nga: Baki Ymeri Më: 7 janar 2024 Në ora: 23:16
Kopertina e librit

Poezia shqiptare pohon identitetin e saj dhe dallimet e saj që e bëjnë atë një poezi të vërtetë, origjinale dhe komplekse, nëpërmjet cilësive të veçanta. Në tekstet e Shefqet Dinajt ka më pak utopi dhe nuk ka përshkallëzime sarkastike, që përqafon realitetin në një ndjeshmëri që ndryshon të dhënat e dashurisë tokësore dhe besimit te Zoti. Poezia mashkullore apo femërore mbetet poezi në dallime strukturore. Është evidente se prej shekujsh ka ekzistuar një poezi tipike, origjinale që mund të dëshmohet nga prania dhe theksimi i një burrërie pragmatike, që ekziston në krijimin e emrave të njohur të poezisë shqiptare: “Zhurma e makinave në qytetin tim/ këput melodinë e refrenit lypsar,/ i trishtuar te tavolina kur arrin/ dridhet në këmbë, fillon të qajë./ Ik nga këtu! Dëgjohet një zë,/ loti i voglushit bie mbi tavolinë,/ trasta i rrëshqiti nga supi i njomë,/ u derdhën mbi kalldrëm trosha bukëbajate.”

Mund të thuhet se poezia është vokacioni origjinal i zotit Shefqet Dinaj dhe lirizmi i tij është kthyer në një vlerë tipologjike të vazhdueshme. Vargjet e tij na ofrojnë harmoni dhe ekuilibër, një klasicizëm strukturor, përmes një poezie të vetëdijes së akteve ekzistenciale, pa impulse të mëdha dhe me projeksione të moderuara në imagjinare. Poezia e tij bëhet një orë e ndërgjegjes së bazuar në një kujtesë dinamike që është gjithmonë në bazë, por që duhet të aktivizohet nga disa stimuj të menjëhershëm, si Kosova, natyra, dielli, fusha, fushat, ngrica, stuhia dhe rrjedhat me kujtime nga vendlindja: “Tokë varresh/ Mbushur me eshtra/Në Iliridë/ Tokë varresh/ Të zbrazura/ Në pritje/ Tokë varresh/ Eshtra të tretur/ Në Serbosllavi.”

Bashkatdhetari ynë duket se ka ardhur në botë për të sjellë gëzim dhe bukuri, për të na veshur shpirtin me mjaltin e fjalëve. Nëpërmjet bukurisë hyjnore të poezive të tij, Shefqet Dinaj përfiton simpatinë dhe admirimin e lexuesve, shkrimtarëve dhe admiruesve. Shpirti është subjekti kryesor i poezisë. Poezitë e tij përfaqësojnë një ishull paqeje dhe dashurie, gëzimi dhe lumturie, shpresash e ëndrrash, dhe mirazhi i poezisë së tij jep jetë: “Në gjolin tënd ujëvarë,/ dyzet ylberët puthin ëndrrën time ndjesore./ Dritërimi dhe shkëlqimi i hënës shkruajnë emrin tënd/ në xhamin e lagur nga pikëvesa./ Avullon me frymën e afshit, fytyra jote pikturuar/ me magjinë hyjnore.”

Vargu i Shefqetit, herë i butë, herë rebel, herë i sjellshëm, herë me thelbin në sipërfaqe, herë i fshehur, është i thellë, i rrumbullakët dhe i ndritshëm si një kokërr margaritar i të ylbertë me rrezatim, me tinguj dhe jehona që ngarkojnë energji hyjnore. Poezia e tij është ajo që ne duam dhe kërkojmë te njerëzit: diçka e ndritshme që na ndihmon të ndiejmë dhe të marrim frymë, diçka që na qetëson, na harmonizon, na frymëzon. I zgjuar dhe i pazakontë, tekstet e tij janë sentimentale-rrëfyese, të rrjedhshme, meditative dhe filozofike. Poeti ka arritur një thjeshtësi të jashtëzakonshme, të aftë për bërthama komplekse kuptimore, në një muzikalitet kursiv, të qartë dhe briliant: “Në ballin plot rrudha/ Të plakut qeleshe bardhë/ Nguliten dy sy/ Dhe botën vështronin/ Në labirintet e kohës/ Përplot marrëzi./ Dikur në antikë/ Këta dy sy putheshin/ Nga të bëmat e lavdishme/ Të mbretëreshës Teutë.”

Poezia është testamenti i jetës dhe i dashurisë. Vëllimi aktual ka një aromë delikate, që buron nga lirizmi cilësor që poeti e ka përvetësuar dhe përsosur. Hyjnia e vërtetë gjendet në ligjet e materies që rregullojnë ekzistencën e Universit dhe bashkë me të, ekzistencën e njerëzimit me rrënjët e tij të shenjta. Një zgjerim kaq i shkëlqyeshëm nuk është gjë tjetër veçse një certifikatë arritjeje: Në gjolin tënd ujëvarë,/ dyzet ylberët puthin/ ëndrrën time ndjesore/ Dritërimi dhe shkëlqimi i hënës/ shkruajnë emrin tënd/ në xhamin e lagur nga pikëvesa. Poema prezente nuk është gjë tjetër veçse një lule misri e pazakontë, që lufton në hije dhe përtej projeksionit të saj në përjetësi.

Shefqet Dinaj shquhet për reflektimin e tij të thellë. Natyra pjesëmarrëse ndryshon pikat e saj historike, dritat bëhen fatale, heshtja dhe stuhia që kap gjendjet mendore janë po aq elementë të përbashkët me risinë që është supozimi në lumturinë e një akti sentimental: Rrugëve të baltosura/ Shëtisin të llastuar/ Mburravecët/ Ideal kanë lavdinë/ Dhunti kanë shtirjen/ E netëve pa hënë/ Në mjerimin e territ/ Rrojnë dhe lavdërohen. Fjalimi poetik i zotit Dinaj fokusohet në disa zona që ndodhen në afërsinë ekzistenciale dhe përtej saj, nga ku nxirren të gjitha të dhënat e nevojshme për një idealizëm të sinqertë, për një formë tradicionalizmi, realizmi, romantizmi dhe autenticiteti:  A thua vallë/ ku gjendet Shega ime?/ E pyeta gurin e liqenit,/ si për inat heshti!/ Vrapova kalldrëmit të vjetër,/ asnjë gjurmë,/ asnjë fjalë! Shtegtova/ bjeshkës gurore përcjellë/ nga ylli polar,/ i vetmi dëshmitar nate/ shoqërues imi besnik.

Poeti shkruan për shpirtin, për dashurinë, për një petal lulesh, për qiellin, diellin dhe retë që kërcejnë, për dëshirat, për gëzimin, për trëndafilin që lulëzon, për fushat me mjegull, për vetminë, për një mall të çmendur, për Zoti: Pyeta Bjeshkën e Nemun/ Si për çudi/ Ajo s’foli/ Me zërin e heshtjes/ Ajo ofshani/ Kur të zgjohen ditët./ Pyeta diellin/ Ai buzëqeshi/ Kur të ndritën/ Mendjet tona. Poezitë e zotit Dinaj shquhen për sinqeritetin e fjalës, për lirikën e thellë dhe të kthjellët që përmbajnë: Në hapësirat kohore/ Lindi Don Kishoti/ Që t’iu kundërvihej/ Mullinjve të erës./ Sillen e pështillen/ Lëvrojnë e gjëmojnë/ Se pa njërin tjetrin/ Nuk mund të jetojnë.  Poezia e tij është një hapje drejt bukurisë, thellësisë, risisë dhe hyjnisë. Ajo bën përshtypje me retorikën e saj dhe risinë e vargjeve të saj. Poezia e zotit Dinaj shquhet për vendndodhjen e saj si në botë ashtu edhe në universin e brendshëm.

comment Për komente lëvizni më poshtë
Sot mund të lexoni Shfletoni kopertinat