Kosova dhe Bosnja u bëjnë thirrje liderëve perëndimorë që të angazhohen më aktivisht dhe fuqishëm në rajon, shkruan The Guardian, përcjell Bota sot.
Rusia ka të ngjarë të zgjerojë konfrontimin e saj me perëndimin duke i bërë presion Serbisë për të minuar pavarësinë e Kosovës dhe shteteve të tjera të Ballkanit Perëndimor, kanë paralajmëruar liderët rajonalë në intervistat me Guardian. Ata kërkuan gjithashtu që BE dhe NATO të përshpejtojnë qasjen e tyre ndaj aplikimeve për anëtarësim nga vendet e Ballkanit dhe të forcojnë mbrojtjen kundër ndërhyrjes ruse.
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, paralajmëroi se “është në interesin e Federatës Ruse që të ketë terrene të reja beteje sepse nuk duan të kthehen në paqe”. Presidentja e vendit, Vjosa Osmani, parashikoi se “Rusia, duke destabilizuar Ballkanin Perëndimor, do të kërkojë të destabilizojë të gjithë Evropën” dhe tha se Moska po përdor Serbinë për të rrezikuar vlerat demokratike.
Sefik Dzaferovic, anëtari boshnjak (musliman boshnjak) i presidencës trepalëshe të Bosnje-Hercegovinës, paralajmëroi se vendi i tij ishte veçanërisht i cenueshëm ndaj ndërhyrjes ruse, pasi Milorad Dodik, anëtari serb i presidencës që ka lidhje të ngushta me Kremlinin, po kërcënon të tërhiqet.
Pjesëmarrja e serbëve të Bosnjës nga ushtria kombëtare, gjyqësori dhe sistemi i taksave – në fakt prishi traktatin e paqes të Dejtonit që i dha fund luftës në 1995. “Dodik po përpiqet të përfitojë nga fakti që vëmendja e perëndimit është e përqendruar te Ukraina” tha Xhaferovic për Guardian.
“Ai inkurajohet në sjelljen e tij nga Rusia, e cila është gjithmonë e prirur të tregojë se mund të destabilizojë nënshtresën e butë të BE-së dhe NATO-s.
Qeveritë perëndimore duhet ta konsiderojnë këtë shumë më seriozisht dhe të angazhohen më aktivisht dhe fuqishëm në Bosnje-Hercegovinë dhe në të gjithë rajonin.” “Këto janë ditë të zeza për Evropën dhe mbarë botën. Jemi dëshmitarë të diçkaje që është e tmerrshme. Ne pamë një tmerr të ngjashëm këtu në Bosnje-Hercegovinë në vitet 1990”, tha Džaferovic.
Osmani tha se qetësimi i autokratëve si Vladimir Putin dhe presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, ishte treguar se nuk funksiononte në Ukrainë. Ajo paralajmëroi: "Rusia ka të ngjarë të përdorë ose Balltikun ose Ballkanin Perëndimor - ose të dyja - për të rritur tensionet dhe për të zgjeruar krizën ndërkombëtarisht".
Ndërsa kryeministri Kurti tha se: “Kam frikë se sa më gjatë të zgjasë lufta në Ukrainë, aq më të mëdha janë shanset e përhapjes në Ballkanin Perëndimor. Dhe kjo sepse është në interesin e Federatës Ruse që të ketë terrene të reja beteje. Putini ende e konsideron ndërhyrjen e NATO-s në Kosovë si ngjarjen më të rëndësishme ndërkombëtare të fundit”.
Deklaratat e tyre erdhën pasi Ministrja e Jashtme gjermane, Annalena Baerbock, filloi një turne në Ballkanin Perëndimor duke përfshirë Kosovën, duke thënë se ajo ishte e vendosur të dërgonte një mesazh se Evropa nuk do ta linte rajonin të binte nën ndikimin e Rusisë. Kosova, Shqipëria, Maqedonia e Veriut dhe Mali i Zi kanë dyfishuar thirrjet e tyre për përparim serioz në lidhje me aplikimet e ngecura për t'u anëtarësuar në NATO dhe BE.
Kosova po aplikon edhe për anëtarësim në Këshillin e Evropës – nga i cili Rusia po jep dorëheqjen. Osmani tha: “Gjithçka që shohim në Ukrainë na sjell kujtimet e çmimit të rëndë që duhej të paguanim për të arritur lirinë tonë. Pra, ne mund të jemi një vend i vogël, por shpresojmë se kemi një zë të madh për të thënë se nuk ka çmim shumë të lartë për të mbrojtur demokracinë”.
Kurti dhe Osmani, anëtarë të partive të ndryshme, por partnerë në qeveri, përballen me një pengesë të veçantë, pasi katër vende të BE-së ende nuk e kanë njohur Kosovën.
Kosova shpalli pavarësinë e saj në vitin 2008, gati një dekadë pas një lufte të përgjakshme çlirimtare që pa që forcat ajrore të NATO-s të bombarduan Beogradin ndërsa aleanca iu afrua një konfrontimi të drejtpërdrejtë me Rusinë – diçka që nuk ishte e përgatitur ta bënte në Ukrainë.
Serbia, vetë një aspirante për anëtarësim në BE, po kryen një akt delikat balancues midis aspiratave të saj evropiane dhe lidhjeve të ngushta kulturore dhe politike me Rusinë. Në fillim të këtij muaji, mijëra njerëz valëvitën flamujt rusë dhe fotografitë e Putinit në një demonstratë pro-Moskës pas pushtimit të Ukrainës.
Vuçiq ka theksuar vazhdimisht se vendi votoi kundër dhe jo në favor të Rusisë në votimin e fundit kyç në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së.
Presidentja Osmani theksoi: “Beogradi është i vetmi vend në Evropë me protesta pro Putinit, ku politikanët thonë se mbështesin agresionin. Ata janë i vetmi vend në Evropë që nuk e ka përafruar veten me sanksionet e BE-së. Krejt e kundërta – ata kanë rritur numrin e fluturimeve nga Beogradi në Rusi”.
Kurti tha se Serbia shpenzon pothuajse 3% të PBB-së së saj për pajisje ushtarake dhe trajnime – shumica e të cilave vijnë nga Rusia.
“Ata kanë 14 avionë luftarakë MiG-29, tetë prej tyre donacione nga Bjellorusia dhe gjashtë nga Federata Ruse – dhe ju e dini, donacionet nga Federata Ruse vijnë me një çmim.”
