Nga fushat e betejës së Ukrainës, një tjetër front i luftës së Rusisë po shpaloset në Ballkan, ku Moska është përpjekur të shfrytëzojë tensionet nacionaliste kundër aspiratave të vendeve të rajonit për t'u bashkuar me Bashkimin Evropian (BE).
Zëdhënësja diplomatike e Rusisë, Maria Zakharova, krahasoi protestat në Serbi me ato në sheshin Maidan të Kievit në 2014 – të cilat çuan në ardhjen e liderëve properëndimorë në pushtet në Ukrainë.
Që nga shpallja e rezultateve të këtyre zgjedhjeve të parakohshme parlamentare, çdo ditë qindra demonstrues kanë protestuar kundër parregullsive zgjedhore të vërejtura. Ndërsa rezultatet zyrtare tregojnë një fitore prej 46.72% për Partinë nacionaliste Progresive Serbe të Presidentit Aleksandër Vuçiç, vetëm 23.58% shkuan për koalicionin pro-evropian ‘Serbia kundër dhunës’, shtatë nga liderët e të cilit janë në grevë urie.
Vëzhguesit nga Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë (OSBE), Parlamenti Evropian dhe Këshilli i Evropës kanë denoncuar parregullsi serioze, duke përfshirë "blerjen e votave" dhe "mbushjen e kutive të votimit". Presidenti serb, megjithatë, ka këmbëngulur se zgjedhjet "ishin më të ndershmet [...] në historinë e fundit të Serbisë" dhe ka akuzuar "shtetet e huaja të fuqishme" se synojnë "destabilizimin e vendit".
Operacioni në Kosovë
Ky kontekst helmues pasqyron strategjinë e tensionit të Vuçiçit, duke konfirmuar dyshimet në rritje për orientimin evropian të Serbisë. Duke qenë në pushtet për gati 10 vjet, presidenti ka treguar admirimin e tij për ish diktatorin Slobodan Millosheviç, i cili vdiq para përfundimit të gjyqit për krime kundër njerëzimit dhe gjenocid.
Vuçiç nuk e ka braktisur ambicien e tij për të rimarrë kontrollin e Kosovës – pavarësinë e së cilës ai nuk e ka pranuar kurrë që nga shpallja e saj në vitin 2008 – siç duket të tregonte operacioni i i komandove serbe në shtator në Banjskë. Së fundi, megjithëse është president i një vendi që është kandidat për anëtarësim në BE (nga i cili ka marrë fonde), ai ka refuzuar të rreshtohet me sanksionet evropiane kundër Rusisë dhe ka ndaluar zbatimin e reformave të kërkuara nga Bashkimi.
Evropianët kishin besuar prej kohësh se lidhjet tregtare të Serbisë me BE-në, si dhe zhvillimi ekonomik i vendit, do të mbizotëronin përfundimisht mbi retorikën nacionaliste të Vuçiçit. Ata tani kanë çdo arsye për ta parë lojën e tij të dyfishtë me kujdes. Franca, në veçanti, është shumë e lidhur me ambicien për të ankoruar Ballkanin në BE. Kjo dilemë nuk është asgjë tjetër veçse e drejtpërdrejtë, sepse sa më larg të jetë hyrja e Serbisë në BE, aq më shumë Rusia dhe Kina kanë përfituar nga situata për të çuar përpara interesat e tyre.
Megjithatë, shembulli i vendosur nga Hungaria e Viktor Orban, e cila synon të veprojë si kali i Trojës i Rusisë brenda BE-së, duhet t'i shtyjë vendet anëtare të kërkojnë respektim drastik dhe të pakthyeshëm me sundimin e ligjit, për të parandaluar që Beogradi një ditë të përsërisë të njëjtën taktikë. Evropianët e dinë nga historia e tyre se rreziqet e një krize në Ballkan mund të kenë pasoja katastrofike, shumë përtej vetë rajonit. Në sfondin e tensionit të përkeqësuar nga agresioni rus në Ukrainë, ata duhet të jenë vigjilentë ndaj teprimeve të presidentit serb.
