-Në rethana bllokim rruge nga bora përdornim makinat “UralZIS-130” që përdorehsin në Kazakistan, Siberi dhe Urale
-Nuk e di fatin e atyre makinave të forta që të nxirnin nga situata
-Gjithmonë mbahej kripë rezervë që hidhej në rrugë sa fillonte bora
-Ushtria ishte e gatshme në çdo minutë pasi repartet ishin çdo 5 km
-Sot reparte ushtarake ka vetëm në qytete, veprimi i tyre është i papërfillshëm
-Transporti ushtarak dhe arma e xhenios fillonte veprimin për pasrtrim sa binte bora e parë
-Nuk e linim kurrë Llogaranë të bllokohej pasi rrezikhej furnzimi i popullatës dhe suhtrisë.
- Nuk kishin mjete kaq modern por pastrimi i rrugëve bëhëj në kohë rekord.
Bllokimi i rrugëve nga bora këtë dimër ka qenë temë e nxehtë. Në shumë akse rrugore kalimi ishte I ëvshtirë për ditë të tëra. Po si veprohej në regjimin komunsit në raste të tilla? A Kishte bblokime të mëdha për ditë të tëra? Si vepronte shteti ushtria dhe komuniteti. Ja për gjijet që jep ish-oficeri amdhor I xhenios Ilirian Dhima.
-Muaji shkurt ishte muaji i borës dhe ngricave. Për ditë të tëra shumë rrugë automobilsitke u bllokuan. Lëvizja ishte shumë e ëvshtirë dhe në disa akte e pamundur. A nodhnin situate të tilla në periushën e komunzimit dhe si veprohej? A kishte organism më të mirë?
Kur kthehem pas në kohë në bazë të pyetje stuaj, më vijnë dnërmend shumë situate të tilla kur isha si officer në Porto Palermo dhe dnërtonim abzën e fuqioshme detare të nënderseve që edhe sot të ebfason. Dihet që të vish nga Vlora për në Himarë apo Porto Palermo duhet të kalosh rrugën automobilistike më të ëvshtirë në Shqiëpri Qafën e Llogarasë, një vend shumë i thyer që kurr je lart e shikon poshtë të merren mendtë. Në dimër të ecje në atë rrugë duhej të ishe heo. Por nga ana tjetër edhe pse rrugër nuk ishin shumë cilësore pasi nuk kishte qarkullimin e sotëm mund të themi se rruga mundohej me çdo kapacitet të mirëmbahej. Edhe ateher kishte situate të tilla amdje dhe më të vështira pasi rrugët ishin më të ngushta, manovrimi më i vogël dhe mjetet nuk ishin kaq moderne. Por përsëri gadishëmria dhe pastrimi i rrugëve bëhej në kohë rekord.
-Pse bëhëj në kohë rekord?
Pasi kishim një organizim të përsosur. Në atë kohë në çdo situarë ndërhynte ushtria. Ajo vepronte menjeherë pasi reparte ushtarake kishte çdo 4 ose 5 klm. Sot nuk të sheh syri asnjë repart ushtarak. Madje dhe reprtet më të mirë janë zhdukur dhe ju duken vetëm rrënojat. Ku shkoi gjithë ajo pasuri? Por mbi të gjitha në këto situata ishte organizmi. Kishte një gërshetim të punëve ushtri shoqëri civile, komunitet. Ushtria vepronte në bazë të urdhrave duke vënë ën dispozicion mjetet motorike, kapacitetet e trupave dhe gjithë arsnelain e mateërialeve që ishte rezervë për këto situate. Pra sa fillonte bora fillonte shpërnarja e kripës në vendet ku bora ishte me trashësi më të madhe. Nuk lihej që bora të zinte shtresa por veprohej menjëherë sa fillonte tarshësia e parë. Në ëkto artse kishte një bashkëpunim midis shërbimit të transporti ushtarak dhe armë ssë xhenjos. Batalioni i tarnsportit në këtë arst fillonte lëvizjen me automjete duke shpërndarë kripë njëkohësisht me borëaptrueset dhe mjetet e tjera shpërnte botrën dhe u vinte në ndihmë makinave apo komunitetit të ndryshëm. Ky shërbim kishte si qëllim, kontrollin, trajnimin dhe mirëmbajtja e një niveli të lartë të gatishmërie dhe siguronte transport të personelit dhe ngarkesave në mbështetje të operacioneve të ushtrisë, në ndihmë të komunitetit e në të gjithë spektrin e operacioneve. Realizonte mbështetjen me transport të strukturave të Forcave të Armatosura për përballimin e operacioneve të emergjencave, krizave fatkeqësive natyrore, ndihmave humanitare. Transportonte personelin, pajisjet, kontejnerët dhe ngarkesat në mbështetje të operacioneve të Forcave të Armatosura. Administronte dhe mirëmban infrastrukturën, pajisjet dhe teknikën. Historiku i këtij shërbimi lidhet me krijimin e batalionit të parë të transportit më 13 prill 1945 . Në maj 1945 , në vazhdim u krijua batalioni i dytë i transportit. Pas një procesi ristrukturimi që zgjati afërsisht 40 vjet, në 1983 u krijua regjimenti i transportit. Si pasojë e faktit që specialiteti i transportit ishte bërë një nga kompetentet kryesore të forcave të armatosura shqiptare. Ndërsa arma e xhenios në abshkëpunim me shërbimin e transporti ushtarak ndërhynte dhe përmiërsonte rrugët në segmentete dëmtuara, përcaktonte dëmet dhe kalueshmërinë dhe ndërhynte në çdo situatë për të ardhur në ndihmmë në raste rreziqesh. Nga ana tjetër kishte një bashkëpunim dhe me komunitetin apo Emergjencat Civile. Në arste specifike I gjithë komuniteti bashkohej me ushtrinë për të përbaluar situatën. Pra nuk pritej sa rruga të bbllokohej por veprohej menëjherë ëpr neutrazlimin e bllokimt të rrugëve. Kjo gjë sot nuk ndodh?
Cila gjë, bashkëpunimi me komunitetin?
Po. Sot nuk ka një solidaritet të tillë. Nuk ka një abshëkëpunim të tillë. Sot ka një indiferentizëm si nga shteti po ashtu dhe nga komuniteti. Aq më tepër sot reaprtet ushtarake janë në zona urbane dhe j oën zona rurale. Kështu ato nuk mund ti vijnë në ndhmë zonave rurale. Por mbi të gjitha shpirti I sakrificës nukë shtë më sot. Sot nuk ka një dashuri mes njerëzve si dje. Sot jeta është tepër individuale. Nuk ka më jetë kolektive.
-Kur ka qenë viti më i vështirë?
Besoj ishte viti 1981. Ka bërë dimër i ashpër. Llogaraja ishte në rrezik të bbllokohej. Nëse ndodhte ngeleshim pa furnizme. Kemi punuar natë e ditë ëpr të sjellë situatën normale. Me ne ishin dhe të gjithë abnorët e zonës. Një solidaritet hsitorik. Sikur ishim një familje. Kur i kujtoj ato kohë lotoj. Ç’farë miqësie.
-Çfarë mjetesh tarnsporti përdoreshin në atë kohë?
Në atë kohë ëprdoreshin automjetet e prodhimit rus’ Zis” dhe ZIL”. Prodhimi i “ZIL”-it ishte më i ri dhe më modern. Më vonë erdhën prodhime të tilla të kopjuara nga Kina. Nuk e di sot fatin e tyre se ishin me mijëra. Di të them se ishin makina të forta që të nxirnin nga situata. Kanë nëj histori me vete këto makina ruse që ëm vonë u proshuan dhe nga kinezët. Vitet e pasluftës sollën me vete një përkeqësim të marrëdhënieve midis ish-aleatëve, të cilët u gjendën në anët e kundërta të Perdes së Hekurt, dhe u shënuan nga fillimi i një gare të përgjithshme armësh dhe automjetesh. Nga fillimi i viteve 50 deri në fund të viteve 70, Ministria e Industrisë Automotive të BRSS, duke mbështetur kursin për prodhimin e kamionëve, u dha përparësi atyre modeleve që mund të përdoren me sukses të barabartë si për të ruajtur aftësinë mbrojtëse të vendit, ashtu edhe në fusha të ndryshme të ekonomisë kombëtare. Këto ishin kryesisht kamionë me përdorim të dyfishtë, si dhe traktorë me shumë akse me të gjitha rrotat. Një nga zhvillimet më të famshme të atyre viteve ishte kamioni ZIS-164, i cili u rrokullis nga linja e montimit të uzinës së Stalinit në Moskë dhe ishte rezultat i një modernizimi të thellë të automjetit të prodhuar më parë ZIS-150. Më vonë erdhi lindja e ZIL-ve dhe "Uraleve" të para. Ngjarja tjetër në zhvillimin e uzinës ishte makina legjendare Sovjetike ZIL-130, e lëshuar në vitin 1963, e cila ende mund të shihet në rrugët e vendit. Për sa i përket veçorive të saj të dizajnit, ajo konkurroi me sukses modelet më të mira botërore të asaj kohe. Mjafton të themi se makina ishte e pajisur me një motor me një fuqi prej 150 kf. me., si dhe drejtimi elektrik dhe kutia e shpejtësisë me pesë shpejtësi marsh. Një risi ishte gjithashtu një larës panoramik i xhamave të zhvilluar nga inxhinierët e uzinës. Në fund të viteve 50, parku i makinave në vend u plotësua me një produkt të ri të lëshuar nga specialistët e Ural. Ishte një kamion UralZIS-355MM me dy boshte Përkundër faktit se, për nga karakteristikat e tij teknike, ky model i përkiste kategorisë së automjeteve me detyrë të mesme (deri në 3.5 tonë), ishte ajo që ishte e destinuar të luante një rol udhëheqës në zhvillimin e tokave të virgjëra në Kazakistan, Siberi dhe Urale.
Gjithmonë larg Tiranës kanë qenë emërimet e tua?
Jo! Në vitin 1987 emërohem në Regjimentin e Rinasit në kompaninë autonome të Dajtit. Në fillim bëmë disa punime special në tunelet e avionëve luftarakë Mig, që ishin strehuar aty dhe disa rregullime në fushën e aviacionit. Pas disa muajsh kaluam në malin e Dajtit. Do ndërtonim tunele për makinat “Benca” të udhëheqësve në raste lufte. Ndërtuam dy tunele me gjatësi 38 metra me disa xhepa. Njëkohësisht edhe dy ofiçina moderne brenda tuneleve. Kishin pajisje shumë të mira.
Kush i ndiqte këto punime?
Aty vinin disa nga udhëheqësit e kohës Prokop Murra, Simon Stefani, Foto Çami, por punimet i ndiqte i pari.
Çfarë kujton në këtë periudhë, veç punës për ndërtimet e tuneleve në Rinas dhe malin e Dajtit?
Kujtoj një stërvitje të madhe të zhvilluar në këtë vit (1987) në Kavajë. Ishte një stërvitje masive ku merrnin pjesë dhe shumë trupa të xhenios. Aty takova për herë të parë Alfred Moisiun. Ai takoi trupat xheniere duke na orientuar për stërvitjen. Ishte shumë praktik dhe komunikues. Foli shkurt dhe prerë dhe me shumë përgjegjësi. Në fund, na foli për rëndësinë e stërvitjes dhe ku duhet të përqendrohemi për të arritur rezultatet e duhura. Ai theksoi se udhëheqja i ka dhënë rëndësi kësaj stërvitje për vetë zhvillimet e fundit politike në vend dhe në Ballkan. Fjala e tij na mobilizoi më shumë. Vërtet me këto orientime ne u vlerësuam shumë mirë në stërvitje. Në Regjimentin e Rinasit qëndrova deri në vitin 1988 dhe pastaj u zhvendosa në batalionin e Shupalit, me detyrë Shef Shtabi Batalioni. Më pas në Repartin, Brigadën, 49-30 në Tiranë ku u emërova komandant batalioni në Rep. 34-48 në Uzinën “Traktori”, deri sa u largova nga ushtria. Në këtë repart zhvillonim stërvitje të ndryshme.
