Përmes politikës së zgjerimit, Unioni Evropian e kishte përmbyllur arritjen e cakut gjeostrategjik: integrimin në gjirin e vet të ish shteteve komuniste të Evropës Lindore e Qendrore, plus dy shteteve mesdhetare dhe është në ecje e sipër për përmbylljen e rrethit integrues edhe me shtetet e Ballkanit Perëndimor dhe Turqinë.
Me këtë, Unioni Evropian po mbyllte dy sfidat gjeopolitike dhe dy kërcënimet strategjike të periudhës së luftës së ftohtë: lindjen evropiane ish-komuniste (pro sovjetike) dhe bashkimin postkonfliktual (projugoslav). Ky itinerar gjeostrategjik i UE-së u realizuar konform realitetit të ri gjeopolitik pas luftës së ftohtë. Por me kërcënimin e rendit të ri botëror nga terrorizmi global, nga kriza energjetike dhe financiare dhe shtimi i regjimeve autoritare dhe aleancave të tyre të reja trans kontinentalë, bota u përball me “kthimin e historisë”.
Në fund të dekadës së parë të këtij shekulli Euro-Azia po imponohej si rajon me peshë gjeostrategjike, sepse ajo që në të kaluarën ishte rruga e mëndafshtit, në fillimi të këtij shekulli u bë rrugë energjetike. Ky kontest i ri gjeopolitik nxori mbi sipërfaqe rëndësinë e Gjeorgjisë, Armenisë, Kazakistanit, por edhe të Turkmenistanit.
Kujdesi ndaj Rusisë, në fund të dekadës së parë të shek.XXI euroazia po imponohej si rajon me peshë gjeostrategjike, sepse nëse në të kaluarën ishte rruga e mëndafshit, në fillim të këtij shekulli u bë rruga energjetike.
Ky kontekst i ri gjeopolitik nxori mbi sipërfaqe rëndësinë e Gjeorgjisë, Azerbajxhanit, Ermenisë, Kazakistanit, por edhe të Turkmenistanit.
Ndaj Euro-Azisë, unioni evropian zhvillonte politikat asociuese, në kuadër të Marrëveshjeve për partneritet dhe kooperim (CPA), që pritej të konkludonin në marrëveshje të tregtisë së lirë me UE-në. Mirëpo, UE-ja mbetej e kujdesshme ndaj gjerësisë politike të këtyre marrëveshjeve, sidomos ndaj reflektimit të tyre kundër Rusisë. BE-ja pavarësisht reagimeve të saj lidhur me ngjarjet në Gjeorgji, kishte kujdes që ato të mos cenonin raportet BE-Rusi, të paracaktuara nga varësia energjetike evropiane nga Moska.
Kjo varësi e Evropës i kishte garantuar Rusisë në raportet me BE-në status preferencial, ndërkaq fqinjëve të ish-Bashkimit Sovjetik ju njihte “aspiratat evropiane”. Komisioni Evropian në fund të vitit 2008 kishte dalë me dokumentin që e shpaloste politikën e re të UE-së ndaj këtij rajoni, me të cilin ju njihte “aspiratat evropiane” Bjellorusisë, Moldavisë, Ukrainës, Gjeorgjisë, Armenisë dhe Azerbajxhanit, por duke ju mohuar njëkohësisht atyre anëtarësimin në UE.
Autori është profesor i shkencave politike në Kolegjin Universum në Prishtinë!
