Kryeministri Kurti dhe Qeveria demokratike e Kosovës e ka të qartë që hapja e Urës së Ibrit është në të drejtën e saj, që të zbatojë ligjet dhe Kushtetutën e Kosovës, për këtë e ka mandatin e plotë
Situata rreth urës së Ibrit në Mitrovicë, Kosovë, është komplekse dhe pasqyron tensionet e vazhdueshme gjeopolitike dhe çështjet e pazgjidhura në lidhje me sovranitetin dhe kontrollin territorial në rajon. Nëse mandati fillestar i KFOR-it ishte mbrojtja e kufijëve të jashtëm, si është e mundur që KFOR-i po shndërrohet në një forcë penguese për zbatimin e rolit kushtetues të Qeverisë së Kosovës në shtrirjen e sovranitetit dhe integritetit territorial të Kosovës. Është plotësisht e qartë që forcat e KFOR-it po tejkalojnë mandatin fillestar duke u shndërruar në forcë paqeruajtëse ndërkombëtare në urën e Ibrit, edhepse është përgjegjëse për ruajtjen e sigurisë në Kosovë. Derisa mandati fillestar i KFOR-it përfshin mbrojtjen e kufijve të jashtëm të Kosovës, dhe se roli i tij është zhvilluar për të përfshirë sigurimin e një mjedisi të sigurt dhe të qëndrueshëm dhe lirinë e lëvizjes së lirë në gjithë Kosovën, duke përfshirë zona të ndjeshme si ura e Ibrit. Si duket ura është një vend më tepër simbolik sesa strategjik sepse ndan jugun kryesisht etnikisht shqiptar nga veriu kryesisht etnikisht serb.
Pjesa veriore e Kosovës, duke përfshirë Mitrovicën e Veriut, ka një popullsi të konsiderueshme serbe dhe ka qenë një pikë e kundërshtimeve që nga shpallja e pavarësisë së Kosovës në vitin 2008, ndërsa shumica e vendeve e njohin pavarësinë e Kosovës, Serbia dhe disa vende të tjera nuk e njohin. Kjo ka rezultuar në një situatë unike sigurie në veri, ku autoritetet lokale serbe, me mbështetje nga Beogradi, kanë rezistuar integrimin në institucionet e Kosovës.
Kufizimet e FSK-së në Veriun e Kosovës - Forca e Sigurisë së Kosovës (FSK), apo forca e sigurisë lehtësisht e armatosur e Kosovës, është e kufizuar të veprojë në pjesën veriore të Kosovës pa një marrëveshje të qartë, shpesh për shkak të shqetësimeve nga popullsia lokale serbe dhe marrëveshjet politike të bëra me aktorë ndërkombëtarë. Ky kufizim pasqyron negociatat e vazhdueshme dhe ekuilibrin e ndjeshëm të pushtetit në rajon. KFOR-i, prandaj, ndonjëherë ndërhyn për të ruajtur stabilitetin në zonat ku prania e FSK-së mund të jetë provokuese ose e padëshiruar.
Marrëveshje të ndryshme, si Marrëveshja e Brukselit e vitit 2013 midis Kosovës dhe Serbisë, përfshijnë dispozita që ndikojnë në rregullimet e sigurisë dhe administrative në veriun e Kosovës. Prania e KFOR-it në vende strategjike si ura e Ibrit mund të shihet si pjesë e këtyre përpjekjeve më të gjera për të ruajtur paqen dhe për të shmangur përshkallëzimin në një zonë të ndjeshme. Në përmbledhje, prania e KFOR-it në urën e Ibrit dhe kufizimet ndaj FSK-së janë rezultat i negociatave të vazhdueshme, strategjive ndërkombëtare të paqeruajtjes dhe dinamikave unike politike në veriun e Kosovës.
Këto masa kanë për qëllim parandalimin e konfliktit dhe ruajtjen e stabilitetit në një rajon me pretendime konkurruese të sovranitetit dhe tensione etnike në njërën anë, por në anën tjetër ka ngritur një çështje të rëndësishme lidhur me kompleksitetin dhe kontradiktat që dalin nga zbatimi i Kushtetutës së Kosovës dhe marrëveshjeve ndërkombëtare si Plani i Ahtisaarit, i cili formoi bazën për shpalljen e pavarësisë së Kosovës dhe kuadrin pasues të qeverisjes.
Plani i Ahtisaarit, i propozuar nga ish-Presidenti finlandez Martti Ahtisaari, paraqiti një kornizë për pavarësinë e mbikëqyrur të Kosovës. Ky plan përfshinte dispozita për decentralizim të konsiderueshëm dhe mbrojtjen e të drejtave të pakicave, të cilat synonin adresimin e shqetësimeve të popullsisë serbe dhe pakicave të tjera. Plani gjithashtu nënkuptonte që sovraniteti i Kosovës do të shtrihej mbi të gjithë territorin e saj, përfshirë rajonet veriore. Kushtetuta e Kosovës, e cila u zhvillua në përputhje me Planin e Ahtisaarit, i jep mandatin qeverisë që të ushtrojë autoritetin në gjithë territorin e Kosovës, andaj është e pazakontë sfida nga ndërkombëtarët në zbatimin e këtij mandati në praktikë.
Megjithatë, zgjerimi i autoritetit të Kosovës mbi të gjithë territorin e saj ka qenë sfidues për shkak të dinamikave komplekse politike dhe të sigurisë në veriun e Kosovës. Popullsia lokale serbe në veri, e mbështetur nga Beogradi, shpeshherë reziston ndaj integrimit në strukturat shtetërore të Kosovës, dhe kjo ka çuar në një situatë de facto ku qeverisja e Kosovës nuk është zbatuar plotësisht në veri. Bashkësia ndërkombëtare, veçanërisht KFOR-i dhe EULEX-i (Misioni i Bashkimit Evropian për Sundimin e Ligjit në Kosovë), ka marrë një qasje të kujdesshme për të shmangur përshkallëzimin e tensioneve, nganjëherë në kurriz të mbështetjes së plotë për përpjekjet e Kosovës për të afirmuar autoritetin e saj mbi të gjithë territorin.
Qëndrimi i Bashkësisë Ndërkombëtare
Bashkësia ndërkombëtare, përfshirë vendet që kanë njohur pavarësinë e Kosovës, shpeshherë ndodhet midis mbështetjes së sovranitetit të Kosovës dhe ruajtjes së paqes dhe stabilitetit në rajon. Ndërsa Plani i Ahtisaarit dhe Kushtetuta e Kosovës parashikojnë integritetin e plotë territorial të Kosovës, realiteti në terren ka çuar nganjëherë në interpretime dhe veprime të ndryshme nga aktorët ndërkombëtarë. Këta aktorë shpeshherë i japin përparësi stabilitetit dhe parandalimit të konfliktit mbi një interpretim të rreptë të të drejtave kushtetuese të Kosovës për të qeverisur veriun. Kjo krijon një tension midis detyrimeve ligjore të Kosovës për të shtrirë autoritetin e saj dhe preferencës së bashkësisë ndërkombëtare për ruajtjen e status quo-së për të shmangur konfliktet.
Pse atëherë janë të shtuara kritikat ndaj Qeverisë, kur qeveria e Kosovës që po ndërmerr hapa për të afirmuar autoritetin e saj në veri, po përballet me kritika nga bashkësia ndërkombëtare. Këto kritika shpesh bazohen në shqetësimet për përshkallëzimin e tensioneve dhe potencialin për dhunë, më shumë sesa argumente ligjore kundër të drejtës së Kosovës për të qeverisur zonën. Kjo e vendos Kosovën në një pozicion të vështirë: ajo është e detyruar ligjërisht të zgjerojë qeverisjen e saj sipas Kushtetutës dhe marrëveshjeve ndërkombëtare, por përballet me sfida praktike dhe kundërshtime politike kur përpiqet ta bëjë këtë.
Mundësia e Largimit nga Plani i Ahtisaarit
Situata gjithashtu sugjeron se mund të ketë një largim midis qëllimeve origjinale të Planit të Ahtisaarit dhe qasjeve aktuale të aktorëve ndërkombëtarë. Ndërsa plani kishte për qëllim të siguronte një kornizë për pavarësinë e mbikëqyrur të Kosovës, kompleksitetet e vazhdueshme në veri kanë çuar në një realitet të ndryshëm, ku aktorët ndërkombëtarë i japin përparësi konsideratave pragmatike mbi respektimin e rreptë të dispozitave të planit. Në përfundim, tensioni midis mandatit kushtetues të Kosovës për të shtrirë autoritetin e saj dhe qasjes së kujdesshme të bashkësisë ndërkombëtare pasqyron sfidat e zbatimit të një plani paqeje në një mjedis kompleks pas konfliktit. Ndërsa Kosova është brenda të drejtave të saj ligjore për të afirmuar kontrollin mbi të gjithë territorin e saj, përparësia e bashkësisë ndërkombëtare për ruajtjen e stabilitetit dhe parandalimin e konfliktit shpesh çon në një qëndrim të ndryshëm, duke krijuar një situatë të vështirë për qeverinë e Kosovës. Sa do të zgjasë ky dualitet, bashkësia ndërkombëtare nuk ka përgjegje, ndërsa Qeveria e Kosovës dhe kryeministri Kurti e ka të qartë që është në të drejtën e vet, që të zbatojë ligjet dhe Kushtetutën e Kosovës, për këtë e ka mandatin e plotë.
