Shfrytëzimi i vazhdueshëm nga Republika Popullore e Kinës i kërkimeve të qëllimta, të kryera në Svalbard, duhet të jenë për përmirësimin e aftësive ushtarake të Kinës, prandaj edhe është një shqetësim i madh për komunitetin botëror, thotë kongresmeni amerikan Raja Krishnamoorthi në një deklaratë për Dagbladet.
Më 16 tetor, demokrati Krishnamoorthi dhe kolegu i tij republikan, kongresmeni John Moolenaar, dorëzuan shqetësimin me një letër, dërguar Sekretarit të Shtetit të SHBA Antony Blinken dhe Sekretarit të Mbrojtjes Lloyd Austin.
“Ne po shkruajmë këtë për të kërkuar nga Ministria e Punëve të Jashtme dhe Ministria e Mbrojtjes të forcojnë masat përballë rasteve të vazhdueshme të kërkimeve problematike kineze me shumë qëllime të errëta në territoret e Arktikut që janë pjesë e aleatëve të NATO-s dhe SHBA-së”, thuhet në letër.
Letra u përmend për herë të parë nga American Newsweek dhe u dërgua pas një përfoljeje të aktiviteteve kërkimore kineze në Svalbard në të njëjtën gazetë.
Hulumtimi me shumë qëllime është kërkim kryesisht civil, por që mund të ketë edhe aplikime ushtarake.
Moolenaar dhe Krishnamoorthi janë përkatësisht kryesues dhe anëtarë të rangut të Komitetit të Përzgjedhur të Dhomës së Përfaqësuesve të Shteteve të Bashkuara për Konkurrencën Strategjike midis Shteteve të Bashkuara dhe Partisë Komuniste Kineze - një komitet kongresi që përbëhet nga republikanë dhe demokratë.
Qëllimi i komitetit është "të ndërtojë konsensus mbi kërcënimin e paraqitur nga Partia Komuniste Kineze dhe të zhvillojë një plan veprimi për të mbrojtur popullin amerikan, ekonominë tonë dhe vlerat tona" në të gjitha linjat e partisë amerikane.
Dagbladet është e njoftuar se një delegacion i përbërë nga këshilltarë nga komiteti - si nga pala demokratike ashtu edhe nga pala republikane - vizitoi Norvegjinë gjatë disa ditëve të tetorit.
- Është e rëndësishme të flasim me aleatët tanë më të afërt të NATO-s për rëndësinë e Arktikut dhe për ambiciet globale të Partisë Komuniste të Kinës, thotë një zëdhënës i komitetit në një deklaratë për Dagbladet - dhe vazhdon:
- Pjesa më e madhe e kërkimeve të Kinës në territoret e Arktikut të aleatëve tanë të NATO-s mund të përdoren për qëllime ushtarake dhe Kina tashmë ka shfrytëzuar teknologjinë civile për të rritur kërcënimet e saj ndaj interesave të NATO-s. Xi Jinping i jep mbështetje vendimtare luftës së Rusisë në Ukrainë dhe ruan një "partneritet të pakufishëm" me Vladimir Putinin. Prandaj, SHBA dhe aleatët tanë të NATO-s duhet t'i qasen Kinës me kujdes. Ambasada e Kinës në Oslo i hedh poshtë akuzat në një email drejtuar Dagbladet.
- Disa individë bëjnë vërejtje të papërgjegjshme dhe spekulime të pabaza për aktivitetet normale të Kinës në Aktis, të cilat kryhen në përputhje të plotë me të drejtën ndërkombëtare. Kjo nuk i kontribuon paqes, stabilitetit dhe bashkëpunimit në Arktik. Kina është ashpër kundër kësaj, shkruan ambasada.
-Në Norvegji, delegacioni amerikan u takua me përfaqësues nga shërbimi civil i Ministrisë së Punëve të Jashtme (MPJ). Këtë e konfirmon Ministria e Jashtme për Dagbladet.
- Ky ishte një takim me këshilltarët në Kongres, jo mes politikanëve nga pala norvegjeze apo amerikane. Ka takime të rregullta mes Ministrisë së Jashtme dhe vizitorëve nga SHBA, shkruan këshilltarja për komunikim në Ministrinë e Jashtme Cecile Skjennald në një e-mail për Dagbladet.
Nga atje udhëtimi përfundoi në Tromsø - ku delegatët e komitetit takuan Axel Steuwer, drejtor i organizatës ndërkombëtare shkencore EISCAT Scientific Association.
- Po, kam pasur një takim me komisionin dhe kemi bërë një bisedë joformale. Vërtetë letrën nuk mund të komentoj, pasi kjo është politika e brendshme amerikane, shkruan Steuwer në një e-mail për Dagbladet….)
Të shtunën, Dagbladet shkroi se objekti i ri i radarit EISCAT në Skibotn përfshin 10,829 antena të furnizuara nga kompania kineze ECRIEE - e cila është e përfshirë në kërkime të orientuara drejt ushtrisë së bashku me mbrojtjen kineze.
Dorëzimi i ECRIEE nuk përfshinte softuerin e antenave dhe komponentët elektronikë, të cilët furnizohen nga kompani suedeze dhe finlandeze. Një kompani norvegjeze ishte përgjegjëse për instalimin e pajisjeve në Skibotn.
ECRIEE është gjithashtu pjesë e CETC - dhe gjithashtu shkon me emrin CETC 38.
Antenat u blenë me fonde nga një buxhet në të cilin Këshilli Kërkimor i Norvegjisë kontribuoi me 228 milionë NOK. Ministria e Arsimit thotë se paratë nga Këshilli Kërkimor nuk kanë shkuar për financimin e kërkimit në ECRIEE.
Në vitin 2018, Kina filloi politikën e saj zyrtare të Arktikut, duke e deklaruar veten një "shtet afër Arktikut".
- Thembra më e madhe e Akilit në Kinë është se nuk mund të blesh përvojë nga Kina! Kina është ende kryesisht një e sapoardhur në Arktik, thotë Marc Lanteigne për Dagbladet.
Lanteigne është profesor i shkencave politike në Universitetin Arktik të UiT Norvegjisë dhe ekspert i politikës së sigurisë, politikës së jashtme të Kinës dhe Ushtrisë Çlirimtare Popullore (PLA), forcat e armatosura të Kinës….)
Interesat kërkimore të Kinës në Arktik janë të gjera, shpjegon profesori. Ai përmend, ndër të tjera, kërkimin mbi pasojat e mundshme të ndryshimeve klimatike për modelet e motit në të ardhmen. Disa prej tyre janë padyshim kërkime civile. Por fakti është se Kina po përgatitet të ketë një prani më të madhe strategjike në Arktik, sepse ata e konsiderojnë Arktikun si një zonë të rëndësishme strategjike. Prandaj, këto të dhëna me siguri do të transferohen, në një mënyrë ose në një tjetër nga autoritetet e strukturuara kineze, thotë ai. Lanteigne përmend kërkimin atmosferik si një shembull të një fushe ku Kina ka një interes legjitim kërkimor civil, por mund të ketë gjithashtu një potencial tjetër të përdorimit!
- Do të thosha se mundësia është shumë e lartë që të dhënat kërkimore kineze të mbledhura në Arktik do t'i transferohen ushtrisë kineze, prandaj besoj se ka ndodhur, bazuar në modelet e kaluara të sjelljes së Kinës në rastet kur ata kryejnë kërkime në zona të deklaruara si shumë strategjike, të cilat konsiderohen të rëndësishme për qëllimet strategjike të Kinës…) Përktheu; H.Rafuna
