Nepotizmi, favorizimi i paligjshëm i anëtarëve të familjes ose miqve, është një fenomen i përjetshëm i rrënjosur thellë si në zyrat historike të kishës ashtu edhe në dinastitë politike. Ky artikull hedh dritë mbi format delikate të favorizimit që mund të minojnë ndershmërinë dhe transparencën brenda organizatave moderne. Ne eksplorojmë sesi favorizimi i familjes jo vetëm që ndikon në kulturën e korporatës, por gjithashtu mund të dëmtojë performancën dhe reputacionin e përgjithshëm të kompanisë suaj. Të gjithë e njohin konceptin e "favoritizmit", i njohur edhe si sundim i familjes ose nepotizëm. Nepotizmi është fenomeni ku njerëzit në pozita të pushtetit, si në parti politike ose brenda qeverisë dhe organizatave, favorizojnë anëtarët e familjes ose miqtë duke u dhënë atyre zyra, punë ose përfitime të tjera. Ky favorizim i paligjshëm është shpesh në kurriz të meritës dhe mund të çojë në një atmosferë të shqetësuar pune dhe ulje të efektivitetit.
Është një praktikë që jo vetëm ka një konotacion negativ në gjuhën holandeze, por njihet dhe kritikohet në mbarë botën. Nepotizmi mund të shtrihet nga falja e posteve deri te shpërndarja e paligjshme e pasurisë së kishës, një praktikë që daton që nga figura historike si Julius II. Kjo promovon një kulturë të miqësisë dhe mund të çojë në dinastitë politike, ku pushteti dhe ndikimi mbeten brenda një rrethi të kufizuar, si historikisht me të afërmit e Shtëpisë së Bardhë ose familjet e njohura politike.
Nepotizmi i ka rrënjët thellë në histori, kur zyrat e kishës shpesh u jepeshin anëtarëve të familjes për të ruajtur pushtetin dhe pasurinë brenda një familjeje të caktuar.
Rregullorja e vetme nuk mund të parandalojë nepotizmin. Kërkon gjithashtu një ndryshim në qëndrimet sociale dhe kulturën administrative, ky ndryshim në të menduar duhet të shkojë drejt tolerancës zero.
Nepotizmi nuk mund të parandalohet vetëm me rregullore, por kërkon edhe ndryshim të qëndrimeve sociale dhe kulturës administrative. Ky ndryshim në të menduar duhet të shkojë drejt tolerancës zero. Kjo ka të bëjë me aspekte të ndryshme kulturore që luajnë një rol në punësimin e stafit dhe garantimin e integritetit në qeveri dhe organe politike,ku ka të bëjë me nepotizmin, favorizimin e familjes ose miqve të ngushtë, për shembull, duke u ofruar atyre një punë dhe çfarë do të thotë kjo për rekrutimin dhe grante. Këto praktika nuk kufizoheshin vetëm në kishë; partitë politike në mbarë botën kanë treguar favorizime dhe favorizime gjatë shekujve. Me kalimin e kohës, koncepti është përhapur në biznese dhe institucione qeveritare, ku familja dhe miqtë janë favorizuar padrejtësisht në shpërndarjen e artikujve dhe donacioneve. Këto rrënjë historike shpjegojnë pse nepotizmi mbetet një fenomen i përhapur, duke prekur organizatat dhe shoqëritë në mbarë botën. A e kuptoni se një anëtar i familjes pa kualifikime të qarta merr papritur një pozicion të mirë? Apo që pasardhësit e një kolegu të rangut të lartë favorizohen papritur me një punë? Këto janë shenja nepotizmi. Kur miqve ose të afërmve u jepet përparësi në ndarjen e posteve të rëndësishme, kjo tregon favorizim. Vini re praninë e kushërinjve që marrin dhurata ose promovime të pashpjegueshme, gjë që tregon një shpërndarje të padrejtë të mundësive.Një sinjal tjetër është kur familja ose miqtë favorizohen sistematikisht në proceset e vendimmarrjes. Nëse i shihni këto modele që përsëriten dhe gjuha e organizatës i jep miratim delikate këtyre praktikave, ka të ngjarë që nepotizmi të jetë në lojë. Këto situata mund të çojnë në një marrëdhënie pune të ndërprerë dhe demotivim midis punonjësve të tjerë.
Nepotizmi, dhënia e vendeve të punës me njëri-tjetrin, ka një lidhje me besimin në politikë. Kjo është veçanërisht e vërtetë në vendet që janë të njohura për të. Nuk i përmenda me emër. Është e veçantë që ne mund ta diskutojmë këtë me njëri-tjetrin. Një rekomandim është që të gjithë ta marrin me vete dhe ta bëjmë këtë temë të hapur për diskutim.
Këtu është e qartë se jo e gjithë familja është në një organizatë, por në shumë vende nuk është kështu. Në rekomandimet unë jap shembuj se si mund ta inkorporoni paketën e veglave në politikën tuaj. Këto janë procedura transparente që janë të qarta për të gjithë, përfshirë menaxherët. Bëhet fjalë për ndershmërinë dhe qartësinë në aplikime, në mënyrë që të gjithë të kenë shanse të barabarta. Regjistroni ato parime në politikë. Sigurohuni që të garantohet anonimiteti kur aplikoni për punë, dhe kjo përfshin menaxhimin etik. Në administratën publike kjo do të thotë që një drejtor nuk ndërhyn në rekrutimin dhe përzgjedhjen e personelit. Kjo nuk ndodh në Kosovë, por ndodh në vende të tjera. Në vendet me kryetar të zgjedhur, ai zgjedh stafin e tij, por sigurisht që ka edhe dallime kulturore. Duhet të zbuloni se cilët njerëz po vijnë në punë. A janë ekzaminuar? Vërtet nuk ka të afërm? Vëmë re se qytetarët po rebelohen kundër këtyre praktikave.'
Kjo mbetet një përpjekje njerëzore, por në rekomandimet e mia shkruaj se nuk mund të ndodhë që njerëzit të jenë në disavantazh sepse nuk i përkasin mbështetësve tuaj. Duhet të keni një menaxhim të ndershëm dhe të shmangni konfliktet e interesit. Në Kosovë shihni edhe në procedurat që bëhet publike dhe kush janë kandidatët që aplikojn për grante, të gjith dali konflikt interesi. Epo, kjo ka të bëjë me nepotizëm apo konflikt interesi, por është e rëndësishme që ato aplikacione të jenë konfidenciale dhe të garantohet anonimiteti. Vëmendja ndaj integritetit brenda qeverisë duket se ka rënë në nivel të ulët nga ministrat dhe sekretarët parmanet duke mos harruar edhe deputet që është për shqetsim.Ekziston një ndarje e qartë midis politikave të menaxherëve në organizata dhe Lidershipi është i nevojshëm për ta bërë këtë temë diskutimi, duhet të ketë një shembull moral dhe të keni një politikë të ndershme rekrutimi me qeveritë rajonale dhe provinciale. Por nëse përmirësimet janë të mundshme, nuk duhet t'i shmangni ato.Si mund ta mbajmë këtë të qëndrueshme dhe çfarë do të thotë kjo për qeverisjen vendore dhe demokracinë…
