Kapitulli 35 nuk është gjë tjetër veçse një “modus vivendi,” një marrëveshje e përkohshme që mban dukjen e paqes, ndërkohë që konflikti mbetet i pazgjidhur. Kjo marrëveshje thjesht shtyn zgjidhjen derisa Serbia të sigurojë pranimin e saj në Bashkimin Evropian. Premtimet madhështore të udhëheqësve të Kosovës kanë dalë të jenë ëndrra të bukura, por boshe. Lëshime të mëdha janë bërë ndaj Serbisë, duke e futur Kosovën në një krizë politike të pazgjidhur. Kjo krizë shquhet nga brutaliteti i qeverisë ndaj opozitës, nga njëra anë, dhe nënshtrimi i saj ndaj kërkesave të Serbisë, nga ana tjetër.
Shkatërrimi i Industrisë dhe “Procesi i Privatizimit”
Një ndër dëmet më të mëdha që ka pësuar Kosova pas luftës ishte shkatërrimi sistematik i bazës së saj industriale dhe ekonomike. Para luftës, Kosova kishte më shumë se 300 fabrika aktive në sektorë të ndryshëm, duke përfshirë prodhimin, industrinë e rëndë dhe minierat. Këto përbënin shtyllat kryesore të zhvillimit ekonomik të vendit dhe ofronin mijëra vende pune. Pas luftës, shumë prej këtyre fabrikave u lanë në harresë, u plaçkitën ose u shkatërruan qëllimisht, duke i hapur rrugën një procesi të dyshimtë të privatizimit.
Rast i i privatizimit të “Trepçës,” një prej burimeve më të rëndësishme ekonomike të Kosovës, tregon qartë se si interesat politikë dhe ekonomikë e lanë këtë pasuri nën shfrytëzimin e jashtëligjshëm dhe të paqëndrueshëm. Për më tepër, rastet si ai i “Feronikelit” dhe fabrikës së duhanit në Gjilan janë dëshmi e qartë e mënyrës kaotike dhe të dyshimtë me të cilën u shitën asetet publike.
Rasti i Dino Hasanajt dhe dyshimet për atentate politike
Një prej ngjarjeve që tronditi opinionin publik ishte vdekja e Dino Hasanajt, një ish-zyrtar i lartë i Agjencisë Kosovare të Privatizimit. Hasanaj, i cili kishte njohuri të thella mbi shumë raste të privatizimit të dyshimtë, u gjet i vdekur në rrethana që u quajtën “vetëvrasje.” Por detajet e rastit—duke përfshirë plagosjen e tij me thikë 11 herë—ngritën dyshime të arsyeshme për një atentat politik. Edhe pse opinioni publik kërkoi sqarime, prokuroria dhe organet e drejtësisë nuk ndërmorën hetime të thella, duke lënë hapësirë për spekulime dhe përforcim të mosbesimit ndaj institucioneve.
Privatizimi i Hotelit “Grand”
Një tjetër shembull i privatizimit të dyshimtë ishte rasti i hotelit “Grand” në Prishtinë, një simbol i trashëgimisë dhe ekonomisë së Kosovës. Ky aset u shit për një vlerë shumë më të ulët se ajo reale dhe pa transparencë të plotë. Politikanët e përfshirë në këtë proces mbetën të paprekur, ndërsa qytetarët panë një tjetër shembull të kapjes së shtetit nga interesat e ngushta të elitës.
Roll i drejtësisë dhe mosveprimi i institucioneve
Rastet e mësipërme nuk janë të izoluara. Ato reflektojnë një model të përgjithshëm të mosveprimit nga sistemi i drejtësisë në Kosovë. Gjyqësia, e përshkuar nga korrupsioni dhe ndërhyrjet politike, ka dështuar të sigurojë drejtësi për qytetarët dhe të ndëshkojë ata që keqpërdorën pasuritë publike. Kjo ka ndikuar direkt në mungesën e besimit të qytetarëve në institucionet shtetërore dhe në përforcimin e perceptimit se elitat politike janë mbi ligjin.
Rruga ”Përpara”
Kosova ka nevojë për liderë të pavarur, të arsimuar dhe të angazhuar për të rikthyer besimin dhe për të luftuar korrupsionin. Vetëm përmes veprimeve konkrete dhe llogaridhënies, vendi mund të përmbushë standardet e BE-së dhe të sigurojë një të ardhme të qëndrueshme si shtet sovran. Qytetarët duhet të kërkojnë përgjegjësi dhe transparencë nga liderët e tyre, ndërsa institucionet ndërkombëtare duhet të ushtrojnë më shumë presion për reforma të thella në drejtësi dhe ekonomi.
